Elmi ƏSƏRLƏR, 2016, №4(78) nakhchivan state university. Scientific works, 2016, №4 (78)

167 
 
 
 
 
 
 
Keçəl qızı evdə qoy 
 
 
 
 
 
Saçlı qızı götür çıx. 
 
Kiçik folklor janrlarına daxil olan atalar sözləri və məsəllərin də poetikası maraqlıdır.Atalar 
sözü ilə məsəllər quruluş etibarilə və məzmun etibarı ilə bir-birlərinə çox bənzəyirlər.Bu bənzəyiş o 
dərəcədədir ki, hətta ilk baxışda bunların arasında heç bir fərq olmadığı zənn edilir. 
 
Xalq  təsərrüfatının  müxtəlif  sahələri  ilə  bağlı  əməyi,  zəhməti,  peşəni,  sənəti,  elmi,  ağılı 
təqdir  və  təbliğ;  insana  xas  olan  nəcib  sifətləri  tərbiyə  edən;  tənbəllik,  bekarçılıq,  yalançılıq, 
ikiüzlülük, paxıllıq və s. bu kimi eybəcər sifətləri pisləyən, əxlaq-tərbiyə, ailə-məişət məsəlləri ilə 
bağlı; vətən, el, xalq, hüquq, din və s. məsələlərə toxunan atalar sözü və məsəllər vardır. 
 
 
 
 
         
 
ƏDƏBİYYAT 
 
1. Allahverdiyev M.A. Qaravəllilər, tapmacalar. Bakı, Gənclik, 1970 
2. Atalar sözü və məsəllər. Bakı, Gənclik, 1982 
3. Azərbaycan folkloru antologiyası. I kitab, Bakı, 1968 
4. Azərbaycan folkloru  antologiyası. II kitab, Bakı, 1969 
5. Azərbaycan şifahi  xalq ədəbiyyatına dair tədqiqatlar. IV kitab, Bakı, 1973 
6. Azərbaycan folklorşünaslığı məsələləri. Bakı, 1983 
7.  Ələkbərli  Q.,  Zeynalov  Y.,  Qafarlı  Ə.,  Ələkbərov  M.,  İbtidai  məktəbdə    Azərbaycan  dilinin 
tədrisi metodikası. Bakı, Maarif, 1970 
 
 
ABSTRACT 
Sahile Abbasova 
The more our litrary critics investigated our folklore, the more they didn't touch its poetics. 
It apears as main duty of a teacher to study typical aspects of each genre.  
We understood the necessity to dictate litrary elements as composition language, and style in 
folklore. 
 
РЕЗЮМЕ 
Сахиле Аббасова  
Обучение и методику работы связанные много с образцами фольклора в изучение 
родного языка в начальных классах 
 
 
Не смотря  на то, что литератураведы много ислодовали наш фольклор, можно сказать 
что  не  коснулись  на  его  поэтику.  Изучение  спечциальных  сторон  каждого  жанра  одно  из 
основных объязанностей учителя.  
 
Сознование  сюжета  композицию  язык  и  стиль  фольклора  является  необходимым 
элементом литератураведов.  
 
 
 
 
      НДУ-нун  Елми  Шурасынын  23  sentyabr  2016-cı  ил  тарихли 
гярары иля чапа тювсийя олунмушдур (протокол № 01). 
      Məqaləni çapa təqdim etdi: Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru, 
dosent V.Rzayev
 
 
 
 
 

---

168 
 
NAXÇIVAN DÖVLƏT UNİVERSİTETİ.  ELMİ ƏSƏRLƏR,  2016,  № 4(78) 
 
NAKHCHIVAN STATE UNIVERSITY.  SCIENTIFIC WORKS,  2016,  № 4 (78) 
 
НАХЧЫВАНСКИЙ  ГОСУДАРСТВЕННЫЙ  УНИВЕРСИТЕТ.  НАУЧНЫЕ  ТРУДЫ,  2016,  № 4 (78) 
 
                                                                                            
 MÜSLÜM NƏZƏROV 
                                                                 Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti 
                        NİZAMİ QULİYEV            
                       Naxçıvan Dövlət Universiteti   
UOT:378 
                            QLOBALLAŞMA:   TƏHDİDLƏRİ VƏ AÇDIĞI  İMKANLAR  
Açar sözlər: qloballaşma, təhsil,  Boloniya prosesi, səriştəlilik, risk 
Key words:  globalization, education, Bologna process, competence, risk 
Ключевые слова: глобализация,образование, Болонский процесс, компетенции, риск 
Tarixi  mənada  qloballaşma  prosesləri  yeni    hadisə  deyil.  Belə  ki,  beynəlxalq  ticarət  XX  əsrin 
əvvəllərində  bu  gün  ilə  müqayisə  oluna  biləcək  səviyyədə  idi.  Birinci  dünya  müharibəsi  ilə  dünya 
ticarətində proteksionizm fazası başladı ki, bu da ikinci dünya müharibəsindən sonra dünyanın Şərq və 
Qərbə  bölünməsi  ilə  nəticələndi.  Buna  baxmayaraq,  1980-cı  illərin  ortalarından  etibarən  iqtsadi 
transaksiyalardan  başlayıb  informasiya  və  mədəni  sahələrdə  mübadilə  proseslərinədək  beynəlxalq 
transaksiyaların intensivliyi və miqyası kəskin şəkildə artdı. Bu mərhələnin yeniliyi ondan ibarət idi ki, 
dəmir pərdə götürüldükdən və Asiya ölkələrinin tədricən dünya bazarına inteqrasiyasından sonra 1980-
ci illərin sonundan etibarən əmək məhsuldarlığı, sosial standartları, həyat səviyyəsi  yüksək olan inkişaf 
etmiş dövlətlər bir-biri ilə ciddi rəqabətə girdilər. Eyni zamanda 80-ci illərin sonundan etibarən dünya 
yeni kommunikasiya və informasiya texnologiyaları sayəsində misilsiz dərəcədə  bütövləşdi.  
 Bu məqalədə biz qloballaşmanın gətirdiyi həm təhdidləri, həm də şansları araşdırmağa cəhd 
göstərəcəyik. Bu zaman təhdidlərin əsasən ölkələrin təhsil və tərbiyə sistemləri ilə əlaqəli olduğunu 
vurğulamaq gərəkdir. Axı ali məktəblər qloballaşan reallığın bir hissəsidir. Qlobal mexanizmlərdən 
kənarda dayanmaq istəyən iqtisadiyyatın qloballaşmış mühitdə yeri olmadığı kimi, ali məktəblərin 
də belə bir mühitdə yeri yoxdur.   
Qeyd etmək lazımdır ki, təhdidlər fərdi səviyyədə (ayrı-ayrı aktorlar səviyyəsində)  müxtəlif 
dərəcədə  əks  olunur.  Bu  risklərdən  daha  çox  sığortalanmayan  müəyyən  ictimai  qruplar,  məsələn, 
təhsil  səviyyəsi  aşağı  olan  insanlardır.  Bu  gün  təhsil  işçi  qüvvəsi  bazarının  açarıdır.  Yaxşı  təhsil 
uğurlu  məsuliyyətli  ömür  və  sosial  iştirak  üçün  təməl,  işsizlik  riskindən  ən  yaxşı  müdafiədir. 
Hesablamalara  görə,  təhsili  olmayan  insanların  işsiz  qalmaq  riski  peşə  diplomu  olan  insanlardan 
demək  olar  ki,  3  dəfə  çoxdur.  Buna    görə  də  məqalədə  məqsəd  qloballaşma  proseslərinin  təklif 
etdiyi şanslardan çoxlarının istifadə edə biləcəyini əsaslandırmaqdır.  
Bu  gün  “qloballaşma”  anlayışının  dəqiq  tərifi  yoxdur.  Biz  hesab  edirik  ki,  təhsil  sistemi 
kontekstində    beynəlxalq  əmək  prosesləri  ilə  bağlı  olan  sosial  fenomen    kimi  qloballaşmanı 
mübadilə proseslərini asanlaşdırmaq üçün dövlətlər üstü təşkilatları hədəf götürən qloballaşmadan 
fərqləndirmək lazımdır.   
Fərdin  qloballaşma  proseslərini  anlaması  və  bu  proseslərdə  fəal  iştirak  etməsi  üçün    onun 
aşağıdakı üç amilə ehtiyacının olduğu qeyd etmək olar: qeyri-stabilliyin stabil dərki,   predmet  və 
strateji  biliklər, texniki və koqnitiv səriştəlilik.  
Qeyri-stabilliyin  stabil  dərki.    dəyişikliklərə  qarşı  həssaslığı,  çevikliyi,  habelə  kor-reksiyaya  
hazır olmanı ifadə edir.  
Predmet və strateji biliklər: daha çox biliyin olması daha çox səriştəli olmaq deməkdir. Bu, 
təkcə qərar qəbuletmə situasiyalarında deyil, başqa səbəbdən də faydalıdır: insanın özünü səriştəli 
hiss  etməsi  onun  qeyri-müəyyənliyə  münasibətini  şərtləndirir.  Öz  biliklərinə  arxalanmaqla  insan 
özünü  səriştəli  bilir,  deməli,  ikimənalı  situasiyalara  da  az  düşür  və  realistik  qərarlar  qəbul  etmək 
iqtidarında  da olur.   
Aşağıdakı bilik kateqoriyalarını qeyd etmək lazımdır:  
Vəziyyəti  bilmə:  söhbət  ilk  növbədə  qloballaşmanı  anlamaq  üçün  tələb  olunan    faktlardan 

---