Elmi ƏSƏRLƏR, 2018, №1 (90) nakhchivan state university. Scientific works, 2018, №1 (90)

- 165 - 
4.  Oxumada  təcəssüm  etdirə  bilmək  üçün  eşitmə  qabiliyyəti  təsəvvürləri  və  biliklərini 
işlətmək bacarığı; 
5. Eşitmək və nəğmənin keyfiyyətini qiymətləndirmək bacarığı. 
Nəticə:  Musiqini  eşitmə  qabiliyyətinin  bəzi  psixofizioloji  xüsusiyyətlərindən  nəticə 
çıxararaq,  qeyd  edə  bilərik  ki,  uğurlu  pedaqoji  iş  üçün  istənilən  inkişaf  prosesini  idarə  edən 
müəyyən psixofizioloji qanunları bilmək vacibdir. Musiqili qabiliyyətin inkişafında Pavlovun şərti 
və  qeyri-şərti  reflekslər  haqqındakı  elmi  nəzəriyyəsinin  öyrənilməsi  mühüm  əhəmiyyət  kəsb  edir. 
Bu  elm  müəllimə  dərs  prosesini  ardıcıl  və  düzgün  təşkil  etməkdə  kömək  edir.  Musiqini  eşitmə 
qabiliyyətinin  müxtəlif təzahürləri  arasında  sintez  etmək,  differenləşdirmə,  yəni  düşünmək  imkanı 
qazandıran  daxili  təsəvvür,  daxili  eşitmə  ən  təqdirə  layiq  olanıdır.  Musiqili  təfəkkür  daxili 
təsəvvürə, 
təcrübəyə, 
yaddaşda  səs  obrazlarının  ehtiyatına,  assosiasiyalar  yaratmağa, 
ümumiləşdirməyə  kömək  edən  biliklərə  əsaslanır.  Musiqili  təfəkkür  eşidiləni  qiymətləndirmək  və 
qavramaq,  musiqi  dili  elementlərini  xəyalən  təsvir  etmək  və  eşitmək,  oxumaq,  yəni  yazılan 
musiqini  eşidə  bilmək  imkanı  yaradır.  İnkişaf  etmiş  musiqini  eşitmək  qabiliyyəti  bütün  musiqili 
fəaliyyətlər  üçün  mühüm  əhəmiyyətə  malikdir.  Yalnız  səslənməni  sezmək,  musiqili  eşitmə 
anlayışları ilə işləmək ifa olunana yaradıcı yanaşmağı təmin edərək, ifa keyfiyyətinə nəzarət etməni 
mümkün edə bilər. 
 
ƏDƏBİYYAT 
 
1.
 
Blinova M. “Şagirdlərin musiqi tərbiyəsinin bəzi sualları”. M-L., 1964 
2.
 
Qlinka  M  .  “Səsi  mükəmməlləşdirmək  üçün  məşğələlər,  ona  aid  metodiki  tövsiyələr  və 
solfecio vokalizləri”. M-L., 1951, s. 8 
3.
 
Rəcəbov O. “Orta məktəblərdə musiqi fənninin tədrisi haqqında”- məqalə. Azərbaycan, 2010 
4.
 
Алексеев  А.  Д.  Работа  над  музыкальным  произведением  с  учениками  школы  и 
училища. М., 1957 
5.
 
Амрахова А. А. Шенберг и мировая культура XX века // Мир музыки, № 2 
6.
 
Павлов  И.  П.  Двадцатилетний  опыт  объективного  изучения  высшей  нервной 
деятельности (поведения) животных. М., 1951 
7.
 
Брейтбург  А.  Значение  физиологического  учения  академика  И.П.  Павлова  для 
музыкальной  педагогики  и  музыкального  исполнительства.  В  кн.  Вопросы 
музыкознания, вып. 1, Москва, 1954 
8.
 
Агажанов А., Блюм Д. Сольфеджио. Москва, 1972 
9.
 
Агажанов А. Курс сольфеджио. Москва, 1965 
10.
 
Алексеев Б. Гармоничное сольфеджио. Москва, 1966 
11.
 
Антошина М., Артамонова Е. Сольфеджио. Москва, 1964 
12.
 
Виноградов Н. Интонационные трудности. Киев, 1977 
13.
 
Дмитревская  К.  О  преподавании  четырехголосного  гармоничного  сольфеджио. 
Москва – Ленинград, 1964   
14.
 
Драгомиров П. Учебник сольфеджио. Москва, 1965 
 
15.
 
Дубовский  И.  Методический  курс  одноголосного  сольфеджио  для  музыкальных 
училищ. Москва, 1939 
 
ABSTRACT 
Sevda Huseynova 
MUSIC TRAINING IN SOLFEGGIO EDUCATION 
 
The article talks about the ability of musical ear in the teaching of solfeggio. Currently, the 
practice  of  teaching  solfeggio  is  a  heterogeneous  picture.  Within  the  framework  of  vocational 
education, a considerable number of different traditions and directions are working and developing, 
new  methods  are  being  formed,  new  ideas  are  being  discussed.  The  musical  ear  is  the  main 
instrument  of  the  musician,  the  value  of  the  solfeggio  object  is  very  great.  A  well-developed 

---

- 166 - 
musical ear allows a person to perceive and realize music, to experience it, to creatively create it in 
performance.  These  tasks  are  the  ultimate  goal  of  music  education.  The  article  talks  about  the 
absolute rumor that is the ability to recognize and reproduce the pitch of sounds without comparison 
with  any  original  sound.  The  most  important  reflexes  for  musical  activity  are  reflexes  to 
relationships. In musical activity, alongside with reflexes to relations, specific musical reflexes are 
also  developed,  the most important  of  which  are  listening and performing. The listener’s reflex is 
manifested by the trapping, perception of various components of the musical sound. The executive 
reflex  manifests  itself  as  a  coordination  system  of  motor  reactions  of  the  vocal  apparatus  in 
response  to  various  stimuli.  The  essence  of  musical  thinking  is  in  the  processing,  evaluation  and 
creation  of  new  musical  information.  From  the  various  manifestations  of  musical  ear  the  most 
important  is  the  process  of  internal  representations,  which  makes  it  possible  to  differentiate, 
synthesize, or think differently. 
PEЗЮME 
Севда Гусейнова  
СПОСОБНОСТЬ МУЗЫКАЛЬНОГО СЛУХА 
В ОБУЧЕНИИ СОЛЬФЕДЖИО 
 
В  статье  говорится  о  способности  музыкального  слуха  в  обучении  сольфеджио.  В 
настоящее  время  практика  преподавания  сольфеджио  представляет  собой  неоднородную 
картину.  В  рамках  профессионального  образования  действует  и  развивается  немалое  число 
различных  традиций  и  направлений,  формируются  новые  методики,  обсуждаются  новые 
идеи.  Музыкальный  слух  –  главное  орудие  музыканта,  постольку  значение  предмета 
сольфеджио  очень  велико.  Развитый  музыкальный  слух  дает  возможность  человеку 
воспринимать  и  осознавать  музыку,  переживать  ее,  творчески  как  бы  создавать  при 
исполнении.  Эти  задачи  и  являются  конечной  целью  музыкального  образования.  В  статье 
говорится  об  абсолютном  слухе,  что  является  способностью  узнавать  и  воспроизводить 
высоту  звуков  без  сравнения  с  каким-нибудь  исходным  звуком.  Важнейшие  для 
музыкальной  деятельности  рефлексы  это  рефлексы  на  отношения.  В  музыкальной 
деятельности  наряду  с  рефлексами  на  отношения  вырабатываются  также  специфические 
музыкальные  рефлексы,  важнейшие  из  них  –  слушательский  и  исполнительский. 
Слушательский  рефлекс  проявляется  улавливанием,  восприятием  различных  компонентов 
музыкального  звука.  Исполнительский  рефлекс  проявляет  себя  как  координационная 
система  двигательных  реакций  голосового  аппарата  в  ответ  на  разные  раздражители. 
Сущность  музыкального  мышления  состоит  в  переработке,  оценке  и  создании  новой 
музыкальной  информации.  Из  различных  проявлений  музыкального  слуха  самым 
существенным  оказывается  процесс  внутренних    представлений,  дающий  возможность 
дифференцировать, синтезировать, иначе мыслить.         
 
 
   NDU-nun Elmi Şurasının 27 fevral 2018-ci il tarixli qərarı ilə çapa tövsiyyə  
  olunmuşdur. (protokol № 06).  
  Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent İ.Məhərrəmova
 
 
 

---