Eylül 2016 İstanbul/Türkiye
Yüklə 4,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- KAYNAKÇA
- Abdulselam ARVAS* Giriş
Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî 47
karmaşık yapısı kadar Anadolu ve Deşt-i Kıpçak’ın tesirinde kaldığı ortak ma- nevi ve kültürel etkiye de işaret eder. Özbek Han devrinde Salgat’da yapılan cami ve medrese onun siyasetinin somutlaştığı anıtsal eserlerdir. 1314 tari- hinde kare bir zemin üzerine kurulan Özbek Han Camii, ahşap oyma kapısı ile eşsizdir. 2014 yılında 700. Kuruluş kutlamalarına katıldığımız bu eserin ya- nında 1333’te tamamlanan İncibek Hatun Medresesi ile birlikte açık bir şekilde Anadolu’da Selçuklu çağı Türk eserlerini andıran bu eserler, Deşt-i Kıpçak ile Anadolu kültürel etkileşimine delalet eder. KAYNAKÇA Alpargu, Mehmet, Nogaylar, Değişim Yayınları, Istanbul, 2007. Bakırgan Kitabı, Haz. Ferit Yahin, Tatarstan Kitap Neşriyatı, Kazan, 2000 Bokırgâniy, Sulayman, Bâkırğan Kitâbi, Yazuvçi Neşriyatı, Taşkent, 1991. Cin, Ali, “Karışık Dilli Eserlerden Ali’nin Yûsuf ve Züleyhâ Hikâyesi”, Turkish Stu-
Çürük, M. Selcen, Mû’înü’l-Mürîd ( Giriş-Metin-Notlar-Açıklamalar-Dizin), Yüksek Li- sans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana- bilim Dalı, Ankara, 2005. Daş, Abdurrahman, “Ankara Savaşı Öncesi Timur Ile Yıldırım Bayezid’in Mektup- laşmaları”, SUTAD, Sayı 15 (2004), s. 141- 167. DeWeese, Devin, Islamization And Native Religion in the Golden Horde, Baba Tükles and
Pres, Pennsylvania, 1984. Ebü’l-Hayr-ı Rûmî, Saltuk-nâme, I-II-III, Haz. Şükrü Halûk Akalın, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1987. Gündoğdu, Abdullah, “Altın Orda Sahasında Islamlaşma ve Sonuçları”, Proceeding
24- 26 June 2005, s. 233-248. İbn Battûta Seyahatnâmesi, Çev. A. Sait Aykut, YKY, Istanbul, 2016. Inalcık, Halil, “Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu Sorunu”, çev. T. Sünbül, AÜDTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt 15, Sayı 26, (1991), s. 329- 339. Kafalı, Mustafa, Altın Orda Hanlığının Kuruluş ve Yükseliş Devirleri, Istanbul Üniver- sitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Istanbul, 1976. Kiel, Machiel, “Sarı Saltuk”, TDVİA, cilt 36, s. 147-150. Köprülü, M. Fuad, Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşu, Ötüken Yayınları, Istanbul, 1981.
Köprülü, M. Fuad, Türk Edebiyat Tarihi, Ötüken Yayınları, Istanbul, 1981. 48 Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî Köprülü, M. Fuad, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Diyanet Işleri Başkanlığı Ya- yınları, Ankara, 1984. Kurat, Akdes Nimet, Rusya Tarihi Başlangıçtan 1917’ye Kadar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1999. Minhâc-ı Sirâc el- Cûzcânî, Tabakât-I Nâsırî (Moğol İstilasına Dair Kayıtlar), Çeviri ve Notlar: Mustafa Uyar, Ötüken Yayınları, Istanbul, 2016. Ocak, Ahmet Yaşar, Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menâkıbnâmeler (metodolojik Bir Yak-
Ocak, Ahmet Yaşar, Osmanlı İmparatorluğu’nda Marjinal Sûfîlik: Kalenderîler (XIV-XVII Yüzyıllar), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2009. Schmitz, Andrea, Edige Destanı: Bir Kahramanlık Geleneğinin İçeriği, Oluşumu ve Etkile- ri, Çev. C. Bulut, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Izmir, 2004. Spuler, Bertold, İran Moğolları: Siyaset, İdare ve Kültür, İlhanlılar Devri, 1220-1350, Çev. C. Köprülü, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1987. Turan, Osman, Selçuklular Zamanında Türkiye, Boğaziçi Yayınları, Istanbul, 1993. Uyar, Mustafa, “Ortaçağ Moğol Hükümdarlarının Islamlaşmasında Türk Unsurla- rın ve Türk Din Anlayışının Rolü Üzerine”, Yücel Özkaya’ya Armağan Yazıları, Ed. H. S. Feyzioğlu, Hel Yayınları, Ankara, 2015, s. 2011-233. Wittek, Paul, “Yazijioghlu Ali on the Christiyan Turks of the Dobruja”, BSOAS, XIV/ 3 (1952), pp. 639- 668. Wittek, Paul, Menteşe Beyliği 13- 15 inci Asırda Garbî Küçük Asya Tarihine Ait Tetkik, Çev. O. Ş. Gökyay, Türk Tarih Kurumumu Yayınları, Ankara, 1986. Yakubovskiy, A.Yu., Altın Orda ve Çöküşü, Çev. H. Eren, Türk Tarih Kurumu Yayın- ları, Ankara, 1992.
Ahmet Yesevî “Menkıbe”leri ile “Şaman Anlatıları” Üzerine Mukayeseli Bir İnceleme Abdulselam ARVAS* Giriş Pagan ya da putperest inanışlar; Mezopotamyalılardan Yunanlılara, Roma- lılardan Araplara, Hintlilerden Çinlilere, Yahudilerden Hıristiyanlara kadar her kavimde, toplumda, dinde ve kültürde bulunduğu gibi Islam’ın ortaya çıkışı ve yayılışıyla birlikte Müslüman olan Türk milletinde de yer almıştır. Bu husus, resmî dinin dışında kalan ve batılılarca “folk religion” (halk dini) 1
renekleri, inanışları ile yeni kabul edilen dinin hükümlerini hercümerç etme- si demektir. Dolayısıyla yeni kabul edilmiş bir dinin üzerinden asırlar geçse de eski halk inanışları onun içinde onunla beraber yaşamaya devam eder ve böylece zaman içerisinde eski pagan inanışların yeni dinin parçası olduğu sa- nılmaya başlar. Nitekim F. Köprülü, Türklerin Müslüman olduktan sonra halk kitlesinin eski ananelerini sakladığını, aradan uzun asırlar geçse de Müslü- manlık boyası altında eski putperest bakiyeleri koruduğunu vurgulamıştır. 2 Hiç şüphesiz, Islam’ı kabul eden Türkler de yeni dinle birlikte eski pagan inanışları unutmaya, değiştirmeye ve hatta halis birer mümin olarak yaşama- ya başlamıştır. Nitekim Köprülü de Islam’ın yarattığı taassupla yüksek sınıf üzerinde paganizmin yadigârı olan her şeyin yok olduğunu belirtmektedir. 3
Ancak bu hususun, Müslümanlıkla ilgili dinî bilgisi olan ve okumuş insanlar * Doç. Dr., Çankırı Karatekin Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Üyesi, arvasnarin@gmail.com. 1 F. Köprülü, A. Gölpınarlı, A. Y. Ocak vb. gibi bilim adamları, çalışmalarında “halk dini” yerine aynı anlamı işaret eden “heterodoks” kavramını kullanmıştır. 2 Fuad Köprülü -W. Bartold, İslam Medeniyeti Tarihi, Diyanet Işleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1973, s. 186. 3 Fuad Köprülü -W. Bartold, a.g.e., 1973, s. 186. Yüklə 4,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|