Gəncə Bölməsi
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Akif Bayramov
- Fridrix Bodenştedtin Mirzə Şəfi Vazeh haqqında xatirələri
Akif Bayramov 48 - Sən yaxşı dedin. Mirzə Şəfi minnətdarlıq əlaməti olaraq başını ağır-ağır tərpətdi: - Irana səfər etdiyim zaman şahın vəzirinə həsr etdiyim şeirimdə sənin dediklərin öz əksini tapmışdır. Həmin oğlan soruşdu: - O hansı nəğmələrdir, Mirzə? - Şahın əmri ilə mən vəzirin divanına gəlmişdim və ona bu sualla cavab verməli idim: “Mənə de, Mirzə, sənin eşitdiyin, gördüyün şeylərin həqiqətə oxşamasının sirri nədədir?” Mən dedim: “Ey sənə deyim ki, görüb hiss etdiyim hər nə varsa, həqiqət sanıram. Dəyirmanın səsini eşidirəm, ancaq üyüdülən dəni görmürəm”. Mirzə Şəfinin öz dövrünün ağıllı simalarından olmasını yəqin etmək üçün ona müxtəlif ölkələr, xalqlar haqqında suallar verib, təsəvvürünü bilmək istəyirdim. O bilirdi ki, Şərq ölkələrinə gəlmək üçün Qara dənizi üzüb keçməli və yaxud Moskvadan gəlməlisən. Avropada xalqların gil və daş evlərdə özünəməxsus həyatını, maşın yerinə dəvə və uzunqulaqdan istifadə edib-etmədiyini dəqiq bilməsə də, Mirzə Şəfi anlayırdı ki, yer üzündə üç xalq yaşayır: almanlar, ingilislər, fransızlar. Mən Mirzə Şəfidən: “Bu xalqlar arasında fərqi nədə görürsən?” soruşanda o dedi: Fridrix Bodenştedtin Mirzə Şəfi Vazeh haqqında xatirələri 49 - Alman xalqı alimlər, dilşünaslar yetirən xalqdır. İngilislər zəhmətkeşdirlər, onlar gözəl parça toxuyur, üst-başımızı bəzəyir, iti ülgüc istehsal edirlər ki, üz-başımızı qırxıb, özümüzü səhmana salırıq. Fransızlar isə şən millətdirlər, onlar həmişə deyib-gülürlər, onların üst- başlarından daim ətir qoxusu gələr. Mirzə Şəfinin Qərb xalqları haqqında özünəməxsus fikri vardı. O, Qərb ölkələrində olmasa da, almanları ondan dil öyrəndiklərinə görə, ingilisləri istehsal etdikləri parçaya, ülgücə görə tanıyırdı. Hətta o, ingilislərə toxuduqları gözəl parçalarla Şərq müdriklərinin əynini bəzədiklərinə və ülgüclərilə üz-başlarını qırxdıqlarına görə minnətdarlığını bildirirdi. Mirzə Şəfi bu ülgüclərdən çox istifadə edirdi. Onun axırıncı ülgücünü bir kazak aparmışdı. Mirzə Şəfi bundan hirslənib, “allah ona lənət eləsin” demişdi. Ingilis ülgücündən söhbət gedən zaman, mənimlə bir otaqda yaşayan səyyah dostum yerindən sakitcə qalxıb yan otağa keçdi. Bir azdan o, gözəl naxışlı iki dənə parıldayan ülgüc gətirdi və Mirzə Şəfiyə göstərdi. - Xoşunuza gəlirmi? – deyə Mirzə Şəfidən soruşdu. Akif Bayramov 50 - Vallah, çox xoşuma gəlir – deyə Mirzə mehribanlıqla gülümsünüb cavab verdi. Həmin səyyah ülgücləri Mirzə Şəfiyə bağışladı. Ustad hədiyyəni sakitcə qəbul edib, öz minnətdarlığını bildirdi. Mirzə Şəfi sevinclə də, kədərlə də qarşılaşanda özünü çox təmkinli aparardı. Artıq gec idi. Ustad ayağa qalxıb, bizimlə mehriban görüşəndə, nəzərləri qarşımdakı ingilis üzqırxan alətinə dikildi: - Bu da mənim çox xoşuma gəlir. Ülgücə görə çox sağ olun. Məni sevindirdiniz, gecəniz xeyrə qalsın – deyib getdi. *** Bir gün mənzilimdə rahat əyləşib, məni müalicə edən alman həkim dostum G. ilə vətənimiz Almaniya barəsində xatirələrimizi danışırdıq. Tale dostumu qanadlarına alıb vətənindən çox – çox uzaqlara aparmışdı. O, Tiflisdə rus hərbçilərinin xəstəxanasında baş həkim vəzifəsində çalışırdı. Söhbətimizin şirin yerində qapı gözlənilmədən açıldı. Cəsur görkəmli, cəld bir azərbaycanlı balası içəri daxil oldu, ədəb-ərkanla əlini sinəsinə qoyub bizə baş əydi və hansımızın xaricdən gələn alim olduğumuzu soruşdu. Mən özümü ona təqdim Fridrix Bodenştedtin Mirzə Şəfi Vazeh haqqında xatirələri 51 etdim. O, mənə Mirzə Şəfidən bir parça yazılı məktub gətirmişdi. Mən məktubu alıb: - Gəlişin xeyirli olsun- dedim, görəsən gəncəli Ustadıma neyçin gərək olmuşam. Mən məktubu oxuyana qədər azərbaycanlı gənc evə diqqətlə nəzər yetirdi. Mirzə Şəfi məktubda qısa yazırdı: “Şərqin işığı, hikmətin mənası. Səni sevən və sənə böyük hörməti olan dostunun mənə bağışladığı iki ədəd ingilis ülgücü çox xoşuma gəldi. Mən sənin üzqırxanına nəzər yetirdim, o da ingilisin məhsulu olduğuna görə mənə daha çox əlverişlidir. Ayaqların altına çiçəklər. Mirzə Şəfi”. Başa düşdüm ki, Mirzə Şəfiyə üzünü qırxmaq üçün alət lazımdır. Mən üzqırxan alətimi gəncə verib, Mirzə Şəfiyə salam yetirməyi və qızılgül ətri ilə üz-başını isladıb xoşhal olmasını arzuladım. Gənc daxil olub, baş əydiyi kimi, eləcə də bizə təzim edib xudahafizləşdi və cəld gözdən itdi. Gəncin ədəb-ərkanla özünü təqdim etməsi xoşumuza gəlmişdi. - Bu xalqın köhnədən qalan adət-ənənəsidir – deyə həkim mənə müraciət etdi: Belə adət harda varsa, mənə çox xoş gəlir... Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|