Fridrix Bodenştedtin Mirzə Şəfi Vazeh haqqında xatirələri
31
qüdrətli qartal qanadlarına mindirib, sarsıntılar
içində yüksək bir zirvəyə qaldırdı. Tezliklə
taleyimin hökmü veriləcəyini hiss edib cürətləndim.
Qəlbim isə mənə deyirdi: həyatda sənin üçün
yeganə varlıq olan Züleyxanın sevgisindən başqa,
kasıb Mirzənin qəlbini dünyada daha heç nə oxşaya
bilməz. Buna görə Züleyxaya qovuşmaq üçün
bütün qüvvəmi sərf edirdim. Əhməd bəy isə
avarların mərkəzi şəhəri olan Xunzaka bir dəstə atlı
göndərmişdi ki, qız üçün cehiz və başlıq gətirsinlər.
O, kəbin kəsdirib, toy etdikdən sonra Züleyxanı
vətəninə aparacaqdı.
Gəncə, hərbi yürüşdən qalibiyyətlə qayıtmış
hər iki xanın şərəfinə bayramsayağı bəzədilmişdi.
Züleyxanın xahişi ilə xanəndələr yarışacaqdılar.
Yarışmaq üçün çox yerdən bura xanəndələr dəvət
olunmuşdu. Onların hər biri Züleyxanın şərəfinə
gözəl mahnı oxumalı idi. Yarışın qalibinə böyük
hörmət göstərilirdi. Onun qalib gəldiyi ən görkəmli
xanəndənin belə əlindən sazını alıb qırmaq ixtiyarı
da vardı. Mən də yarışa dəvət olunmuşdum. Qalib
gələcəyimi əvvəldən hiss etmişdim. Ona görə hiss
etmişdim ki, mənim ilham mənbəyim şənliyə
yığılan xanəndələrin ilhamından güclü idi. Gül
olmayan yerdə bülbül necə oxuya bilər? Məhəbbət
olmayan yerdə nəğmə də olmaz! Mən özümdə
Akif Bayramov
32
qüdrət hiss edib, taleyimin yüksək zirvəsinə
qalxmaq, həyatımda bir dönüş yaratmaq istəyirdim.
Sirrimi Akim adlı bir nəfərə demişdim. Mənim
istəyim baş tutsaydı, o bizi karvanı ilə Şirvan tərəfə,
Şamaxıya qaçırmağa söz vermişdi. Bütün işlər
barədə Fatma ilə məsləhətləşmişdik. O, yola
götürüləcək bahalı şeyləri qablaşdıracaq və Akimi
əvvəlcədən razı salacaqdı. Bayram axşamı biz
Züleyxa ilə birlikdə qaçmalı idik. Mən gecəyarısı
Fatma ilə görüşdüyümüz yerə gəldim. Biz oradan
ensiz bir çığırla böyük yola çıxıb, karvanın
gəlməsini gözləməli idik. Nəhayət, gözlədiyimiz
gün gəlib çatdı. Son vaxtlar heç bilmirdim ki, mənə
nə olub. Öz mənzilimdə özümü yad sanırdım. Evin
ağ divarlarını, paltar boxçasını, gil döşəməyə
salınmış həsiri, pəncərəmə vurulmuş dəmir
şəbəkəni elə bil təzəcə görürdüm. Dəqiqələr mənə
günlər, saatlar isə illər kimi görünürdü.
Səbirsizliklə taleyim barədə veriləcək hökmü
gözləyirdim. Lakin günortaçağı xoş bir xəbər
eşitdim. Akim yanıma gəlib, qonaqlarl ilə birlikdə
İbrahim xanın yeddi atla şəhərdən çıxıb gəzməyə
getdiyini və sərkərdələrin silahlanıb onların
arxasınca at çaparaq, hərbi oyunda iştirak edtiyini
söylədi. Qadınlar isə evdə qalıb xanəndələrin
yarışmasına qulaq asmalı idilər. Xanəndələrin
Fridrix Bodenştedtin Mirzə Şəfi Vazeh haqqında xatirələri
33
yarışına tamaşa etmək üçün şəhər evlərinin
damlarına toplaşan qızların al-əlvan paltarlarının
sayrışmasını,
sevincdən
parıldayan
iri
qara
gözlərini kaş görəydin! Züleyxagilin evinin
həyətində böyük bir xalça sərilmişdi. Xalçanın
üstündə iki xanəndə əyləşmişdi. Onların birinin
əlində saz, o birinin də əlində cəngi var idi.
Gəncənin ən gözəl oğlanlarından biri yarışın
başlandığını bildirmək üçün gümüş bir sini gətirib,
xanəndənin qarşısına qoydu.
-
Gümüş sinini onların qarşısına qoymaqda
məqsəd nədir, Mirzə? – deyə soruşdum.
-
Gör
məndən
nə
soruşursan!
Sininin
arxasında müğənni öz hisslərini gizlədir. Müğənni
məhəbbətdən oxuyanda ürəyi sıxılır, rəngi saralır.
O halda gözəllərə öz sifətini necə göstərə bilər?
İyirmi nəfər müğənni növbə ilə mahnı oxuyurdu.
Mən yaşca kiçik olduğumdan, axırda çıxış
etməliydim.
Həyəcandan
müğənnilərin
nə
oxuduqlarını elə bil eşitmirdim. Ancaq mən onu
bilirdim ki, onların oxuduqları mahnılar mənim
oxuyacağım mahnının yanında sönük bir qığılcıma
bənzəyəcək. Nəğməmin sözünə və ahənginə özüm
də məftun olmuşdum. Qulaq as, oxuyum:
Akif Bayramov
34
Nə mavi göylərdə uçan mələklərə,
Nə çiçəkli çöllərdə qızılgüllərə,
Nə əbədi günəşin şəfəqlərinə,
İnan, dəyişmərəm Züleyxamı mən.
Mələklərin qəlbində məhəbbət olmaz,
Qızılgül budağı da tikansız olmaz.
Günəş də gecələr itirər nurunu.
Züleyxam itirməz gözəlliyini.
Axtarıb tapmadım heç yanda
O Züleyxama tay cahanda.
Gözəl, tikansız, əbədi eşqin macərasında
Tayını ancaq özündə gördüm Züleyxamın.
Mən mahnını oxuyub qurtaranda qızılgüllər
ayağımın altına səpələndi. Mən yarışın qalibi
oldum.
Qəlbimdə
sevincimi
Züleyxa
ilə
bölüşdürürdüm. Yola hazırlaşmaq üçün tələsik evə
qaçdım. Hətta qalib gəldiyim müğənninin sazını
alıb qırmaq belə yadımdan çıxmışdı. Mən özümü
xoşbəxt sanırdım.
Mirzə Şəfinin keçmiş xatirələri sanki cana
gəlmişdi. O, söhbətini yarımçıq qoydu və gözlərini
bir an uzaqlara dikib, dinməz dayandı. Ona qəlyan
gətirdilər. O, qəlyandan bir – iki qullab vurub,
Dostları ilə paylaş: |