Akif Bayramov
68
Söylə, hardadır Züleyxa? Hanı ona qarşı etibarın?
Necə gözəl, sonsuz-nəhayətsiz qəribə gecələr idi...
***
Biz yenə “Divani-hikmət” ədəbi məclisinə
yığışmışdıq.
-
Mirzə Şəfi, – deyib ustadıma müraciət etdim.
Hafiz vəfasız qadınlar barəsində necə demişdir?
Mirzə Şəfi qəlyanını yana qoydu, şərabdan bir-
iki qurtum içib, oxumağa başladı:
Gözəllikdə nöqsan olmaz
Desəm yanılmaram.
Gözəl qızda vəfa olmaz
Desəm yanılaram.
Ustad
oxumağa
başlayanda,
qurtarmaq
bilmirdi. O, axırıncı misranı qurtaran kimi Hafizdən
başqa bir nəğmə oxudu.
Mən sənə baxanda yanaqlarının parlaq izlərini
qəlbimdə daşıyıram.
Bax, günəş də sənin yanaqlarının arlaqlığında
titrəyir.
Fridrix Bodenştedtin Mirzə Şəfi Vazeh haqqında xatirələri
69
-
Bu barədə daha bəsdir – dedim. Mən
istəyirəm ki, sən mənə bu gün başqa məsələləri
öyrədəsən. Mənə de görüm, Mirzə, vəfasız kişilər
barəsində Hafiz necə deyib?
-
Sən yersiz sual verirsən! Vəfasız kişilər
haqqında Hafiz necə şeir deyə bilərdi? Sənin
sözündən belə çıxır ki, o, qadınlara xain çıxmaqda
özü-özünə düşməndir?
O, mənə diqqətlə nəzər yetirdi, əlini əlinə
vurub təzə qəlyan sifariş etdi və məni razı salmaq
üçün öz fikrinə qayıtdı.
Kişi
vəfasızlığını
qadın
vəfasızlığı
ilə
müqayisə etmək olar? Bir gülü ancaq bir dəfə
dərmək olar. O solsa, ətri özündə qalar. Külək incə
qızılgülü, pöhrəni sındıra bilər, ancaq möhtəşəm
ağacların başı üstündə əsib keçər, iz də qoymaz.
Təzə açmış qızılgülü soldurmaq üçün heç onun
üstündə əsməyə qıyarmı?
-
Sən düz danışırsan, oğlan! Sən öz düşüncənlə
mənim fikirlərimə yaxınlaşırsan. Bir bax, qadın
surəti gözəllik rəmzi kimi sanki möhkəm dəfnə
ağacına məhəbbətlə sarmaşıb, həm ağacı, həm də
özünü əyir. Gənc çağlarında yerə sərilmiş ağacı
götür. O, insanların ayağı altında əzilib məhv
olacaq. Əgər başqa xatalar gözləməsə, yenidən
dirçələ bilər, yaşıllaşar.
Akif Bayramov
70
-
Fikrini mənə çatdırmaq üçün əyanilik lazım
deyil, Mirzə?
-
Əyanilik olmasa, danışıq nəyə dəyər? Yaxşı
işi ayan gənc kimə gərəkdir?
-
Sən haqlısan, ustad, sözünə davam et.
-
Sənin həyata baxışını yoxlamaq üçün bir sual
vermək istəyirəm. Mənə de görüm, qadınlar
arasında axmaqlar çox olar, yoxsa kişilər arasında
müdriklər?
Mən axırıncıya daha çox inanıram! Mirzə başı
ilə dediyimi təsdiq edib, dolu qədəhdəki şərabdan
içdi və sözünə davam etdi:
-
Ağıllı adamla söhbət etmək yaxşıdır, yoxsa
dəli ilə?
-
Mən inanıram ki, əvvəlinci ilə söhbət etmək
yaxşıdır.
-
Biz eyni fikirdəyik. Sən gərək elə bir
vəziyyətdə olasan ki, qadınlar və kişilər arasındakı
vəfasızlığın sirlərini ilk baxışdan ayırd edə biləsən.
Əgər ürək məhəbbətlə dolarsa, onda başqa
şeyə yer qalarmı?
-
Mirzə, mən xahiş edərdim ki, sənin üçün
çətin deyilsə, öz hikmətlərindən, şəxsi həyatından
danışasan.
Fridrix Bodenştedtin Mirzə Şəfi Vazeh haqqında xatirələri
71
Mən əvvəllərdə olduğu kimi, özümü sakit
apardım. Buna görə ustad mənə yoxlayıcı bir nəzər
yetirdi.
-
Elə mənim həyatım başdan-ayağa qeyri-
adidir!
Mirzə qısa tənəffüsdən sonra sözə başladı.
-
Heç kəs mənim kimi aşiq ola bilməzdi! Lakin
mənim günəşim çoxdan sönübdür, ancaq onun
canda qoyduğu hərarət insanların öyrəşdiyi adi
odun hərarətindən daha qiymətlidir. Hafiz necə
demişdir:
Qop yerindən, mənim parçalanmış ürəyim.
Min yerə parçalan,
Min qiymətli şeylərdən daha çox ol.
Qadınlar bunu bilib məni sevirlər. Vaxt vardı
biri mənə hamını əvəz edirdi. Indi hamı mənə birini
əvəz edə bilmir! Gecələr sayrışan ulduzlar həyatıma
işıq salsa da, mən buna sevinmirəm, çünki günüm
keçibdir.
Biz
gördüyümüz
qadınların
ağır
zəhmətlərindən, onların böyük daşlardan soba
tikmələrindən danışanda, Mirzə Şəfini fikir
götürmüşdü. Biz hiss etdik ki, o, qadınların əli ilə
tikilmiş sobaların gələcəkdə nifrət damğası olaraq
Akif Bayramov
72
onların
kişilərini
təhqir
edəcəyi
barəsində
düşünürdü.
-
Eyib olsun onların kişilərinə! – deyib Mirzə
fikrindən ayrıldı. Ən yüksək qiyməti qadınlara
vermək lazımdır. Bu gözəl məxluqun əziyyət
çəkməsində ancaq kişilər günahkardırlar. Mənə de
görüm, günəş olmasa gül necə açar? Şoran torpaqda
bənövşə bitərmi? Qadınlar o zaman gözəlləşər,
çiçək kimi açılar ki, onu bəsləyib qoruyasan. Kişilər
gözəl bağban olar, bağçaları güllərin ətri bürüyər.
Onlar
çiçəkləri
gobud
əlləri
ilə
məhv
etməməlidirlər. Fikirlərini çiçəklərinin açmasına,
qorunmasına sərf edənlər pis əməllərdən uzaq
olurlar. Qızılgülü ayaqların altında tapdalasan,
onun tikanları mütləq ayaqlarına batacaq. Əgər sən
qızılgülün qayğısını məhəbbətlə çəksən, o açacaq,
ətirli olacaq, həm özünü, həm də səni bəzəyəcək.
Əgər sən bir qadını könüllü qul etmək istəsən, o
buna dözməsə də, özünün ağası kimi qarşında baş
əyib minnətdarlıqla öz məhəbbətini bildirəcək.
Əgər sən qadını zorla öz qulun etmək istəsən, onda
o buna heç vaxt dözməyəcək, məkr və hiyləsi ilə
sənin üzərində hakim olmağa çalışacaq. Çünki
məhəbbət səltənətində təzadlar aləmi də var. Ağıllı
adamlar bunu fikirləşib, öz bildikləri kimi hərəkət
edirlər.
Dostları ilə paylaş: |