Gəncə Bölməsi
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Akif Bayramov
- Fridrix Bodenştedtin Mirzə Şəfi Vazeh haqqında xatirələri
Akif Bayramov 88 dostunu ortada aparırdılar. Mənzil başına düz gəlmək üçün onlar vaxtaşırı dayanırdılar. İrəlidə gedən türk soruşdu: - Bu, kimin komasıdır? - Tacir Abdullanın mənzilidir, - deyə ikinci türk cavab verdi. -Bura qorxulu yerdir, qala bilmərik! Onlar aşağı enib, balaca bir evə çatdılar. Birinci türk yenə soruşdu: - Bu kimin evidir? - Bu ev dərzi İbrahimin dul qadınının komasıdır. Onlar burada gecələməli oldular. O biri gün rus zabiti səyahətini davam etdirdi. Yusif və onun qohumları Axalsixə qayıtdılar. Mən Georgi ilə birlikdə Ömər əfəndinin yanında qaldım. Burada qaldığım müddətdə Adıgöyün yaxınlığındakı və türk sərhədlərindəki kəndləri, mal örüşlərini gəzib- dolaşdıq, xristian kilsələrinin qalıqlarına rast gəldik. Kilsələrin yazılarından öyrəndik ki, onlar XIV əsrdə tikilmişdir. Mən dağılmış kilsələrin birindən bir şəkil tapıb sürətini çıxardıqdan sonra Adıgöyə qayıtdıq və Ömər əfəndinin yanında yaxşı günlər keçirdik. Bizim kef məclisləri gözəl arxlarla əhatə olunmuş sulu meyvəli bağlarda qurulurdu. Qızılgül kolunun kölgəsinə xalça sərilirdi, xalçanın üstünə Fridrix Bodenştedtin Mirzə Şəfi Vazeh haqqında xatirələri 89 stolu əvəz edən altı mütəkkə qoyulurdu. Biz mütəkkəyə söykənib, əyləşirdik. Həmişəki kimi, məclisimizə kəndin hörmətli adamları çağrılmışdı. Onların çoxu bizim xidməti- mizdə dayanmışdı. Ağzına qədər dolmuş qədəhlər içilirdi. Həzin səslə oxuyan xanəndənin əvəzinə yaxşı əhval-ruhiyyə doğuran bir melodiya lazım idi, mən Ömər əfəndinin şəraba olan münasibətini öyrənə bilmədim ki, o, ətraf camaatın qatı dindar olmasından çəkinir, yoxsa Quranın tələbinə ciddi əməl etdiyinə görə şərabın ləzzətindən imtina edir. Mənə elə gəlir, o, dindar camaatın onu tənbeh edəcəyindən çəkinib şərab içmirdi. Onun mənə oxuduğu nəğmələrinin hamısında şərabın tərifi göylərə qaldırılırdı. Qonaq qaldığım evin ciddi qayda-qanunlarını öyrənə bilməsəm də, Ömər əfəndinin etirazına səbəb olmamaq üçün onun hər tələbini yerinə yetirirdim. Mən Mİrzə Şəfidən öyrəndiyim hikmətlərdən Ömər əfəndiyə oxumaq, bunun əvəzində isə onun nəğmələrini dinləmək istəyirdim. Mən Mİrzə Şəfi kimi onun nəğmələrində nə qədər güclü daxili hisslər, özünə inam olduğunu kəşf etdim. Lakin nəğmələrinin bir qismi məna dərinliyindən, orijinallıqdan uzaq idi. Akif Bayramov 90 Ev yiyəsinin mənim gəlişimlə şadlanması və uzun ayrılıqdan sonra gələcəkdə mənimlə yenə görüşüb, xatirələrimizi yada salmaq arzusunda olduğu barədə birlikdə Mİrzə Şəfiyə məktub yazdıq. Biz bir-birimizin xəttini təriflədik. Yaxşı yazmaq Şərq aləmində yüksək qiymətləndirilir. Bu, elmiliyin ayrılmaz hissəsidir. Burada bir xəttatın o birini dəvət edib, öz yazısını ona nümunə kimi göstərmək və yaxud onu pis xəttinə görə təhqir etmək halları heç olmur. Nəzakət xatirinə yazdığım məktubu Ömər əfəndiyə, o da yazdığını mənə göstərdi. Mən isə hər ikisinin üstünə “Mirzə Şəfinin xəttidir” yazdım. Ömər əfəndi dedi: - Müəllimini mükafatlandırmaqda haqlısan, ancaq ustadlıq başqa əşyalar kimi paylanılmır. Yarısını sənə verərlər, yarısını da özün qazanmalısan. Daş üstündə ağac bitmədiyi kimi, axmağın da başında ağıl olmaz. Hafiz necə deyib: Bəzən əziyyət çəkməklə arzuna çata bilmirsən. Eh Hafiz! Bəzən də o sənə əziyyətsiz nəsib olur. Bunun əvəzində mən İncildən bir yeri misal gətirdim. Orada deyilir: “Kimin varıdırsa, demək, ona verilib, kimin yoxudursa, demək, onun olanı da əlindən alınıb”. Fridrix Bodenştedtin Mirzə Şəfi Vazeh haqqında xatirələri 91 O, anladığını başı ilə təsdiqlədi, mən isə sözümə davam etdim: “Dilənçinin əlinə pul necə gəlirsə, axmağın da başına ağıl o cür gəlir. Bu haqda Sədi yaxşı deyib: “Sevənin başında səbr, dilənçinin əlində pul ələkdə su duran kimi durur”. Ömər əfəndi dedi: - Ağılsıza ağıl öyrətməkdən, ağıllının da başından ağılı çıxartmaqdan çətin şey yoxdur. Mən onu qabaqladım: - Bu o deməkdir ki, bol məhsul verən zəmidə yaxşı məhsul əvəzinə, gözəl bitmiş sarmaşıq görsən, əlbəttə, sarmaşıq əvəzinə, gərək bol məhsul olsun. Bunun üçün zəhmət çəkmək, mübarizə aparmaq gərəkdir. Bu da insandan bacarıq və şəxsi ləyaqət tələb edir. Düzgünlük nə deməkdir? Əyriliklə mübarizədir. Gərginlik nə deməkdir? Bütün yaxşı şeylərin əksi olan pisliyə qarşı mübarizədir. Bu insanın daimi fəaliyyəti, həm də şöhrətdir. Çünki onun gücü tükənməzdir, o, mübarizədə özünü daha qabarıq göstərir. Ömər əfəndi gözlərini bir an qarşısına zilləyib, əlindəki əsanı dinməzcə oynatdı. Sonra çalmasını geri itələyib, üzünü mənə tutdu: - Mən bilmək istərdim, ikimizdən hansımız ustad olarıq? Akif Bayramov 92 Mən bu qeyri-adi sual qarşısında özümü gülməkdən saxlayıb, məcburən dedim: - Siz bu suala necə cavab verərdiniz? Xırdaca su damlası cəvahirin yanında nədir? Və yaxud bir toz zərrəsi almazla müqayisədə nə ola bilər? Mən özümü sizinlə necə müqayisə edə bilərəm? O, cavabımızdan razı qalıb güldü. Lakin hansımızın ustad olduğumuzu öyrənə bilmədi. Mən onun bu məcələni necə öyrənəcəyi ilə maraqlandım. Ömər əfəndi içəri keçib, eyni boyda iki parça kağız gətirdi. Onun birini mənə verdi, o birini yazmaq üçün dizinin üstə qoyub dedi: - Di yaz, mən də səninlə birlikdə yazacağam! Mən onun nə məqsədilə haşiyə çıxdığını başa düşmədim. Odur ki, soruşdum: - Ömər əfəndi, xahiş edirəm arzu, istəyinizi deyəsiniz, nə etməliyik? O, məni başa saldı ki, mən onun haqqında şeir yazım, o da mənim barəmdə şeir yazsın. Hansımız vərəqi axıra qədər yazıb qurtarsaq, ustad o olmalıdır. Mən qəzəli başqa dildə öz istədiyim kimi aydın şəkildə ona çatdırmaqda əziyyət çəkirdim. “Mən iyirmi il də türk dilini öyrənsəm, yenə sizin kimi gözəl cümlələr tapıb yaza bilmərəm”, - dedim. Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|