Giriş (Ümumtəhsil məktəbində riyaziyyatın tədris konsepsiyası)


Riy. IX.3.  Təhlil-əsaslandırmanın bəzi üsullarından istifadə edir



Yüklə 0,71 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə18/31
tarix02.01.2018
ölçüsü0,71 Mb.
#19548
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   31

Riyaziyyat

2009

Riy. IX.3.  Təhlil-əsaslandırmanın bəzi üsullarından istifadə edir 

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

sadə qanunları formalaşdırır və əsaslandırır (



ədədlər arasında münasibətlər, onların xassələri 

və onlar üzərində əməllərin nəticəsi haqqında); uyğun halda ifadələri inkar edir (əks-misallar 

gətirir); əks qanunları formalaşdırır

məsələləri həll etdikdə ədədi çoxluq arasında münasibətlərin bəzi ifadə üsullarından (məs., 

diaqramlar və ya digər qrafik ifadələr) istifadə edir



ədədlərin orta hesabını və orta həndəsi icmalını edir və bir-biri ilə müqayisə edir; məsələlərin 

həlli zamanı onların xassələrindən istifadə edir



qalıqların

 riyazi elementlərindən  (ədədlərin toplanılması/çıxılması modulu ilə 12, 60 və 



ya 360, məs., saat və ya bucaqla hərlənənlərlə əlaqədə olan məsələlərin həllində) istifadə 

edir


Riy. IX.4.  Hesablama və miqdarın qiymətləndirilməsi ilə əlaqədar məsələləri  

      

həll edir

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

hesablamalar aparır və iki sadə köçürülən faiz hissələrini, müxtəlif endirimləri, vergiləri 

müqayisə edir; onlar arasında fərqləri təhlil edir. 



tam gəlir/mənfəət və pərakəndə qiymət arasında, tələbat və məlum xərclərlə təklif arasında 

verilən münasibətlərə əsasən əlaqə yaradır (məs., əgər kitabın qiyməti 20 laridirsə, o zaman 



20000 ədəd satılacaq. Təcrübəyə əsasən məlumdur ki, pərakəndə qiymətin hər 3 lari ilə  

artırılması satış miqdarının 500 ədədlə azalmasına səbəb olur. Minimal pərakəndə satış 

qiyməti nə olmalıdır ki, gəlir 576000 lari olsun?)

şəxsi smeta, gəlir ilə əlaqədar hesablamalar və ya növbəti fəaliyyəti planlaşdırmaq məqsədilə 

qiymətləndirmələr aparır



digər dərs planlarından irəli gələn hesablamalarla əlaqədar məsələləri həll edir 



Məzmun

Rasional ədədlər çoxluğu və onun altsistemləri (natural və tam ədədlərin çoxluqları) 

1. 


İrrasional ədədlərlə tanışlıq (məs. 

2. 


2 ).

Riyazi əməllər və onların nəticələrinin qiymətləndirilməsi

3. 

Kökün alınması; kökü təşkil edən sadə ədədi ifadənin əhəmiyyətinin qiymətləndirilməsi



4. 

Müxtəlif şəkillərdə verilən ədədlərin müqayisəsi

5. 

Proporsiya və əks-proporsiya



6. 

Qalıqların riyazi elementləri  (tanışlıq qaydası ilə: “son rəqəmin hesabı”, qalıqlı bölmə)

7. 

Ölçü vahidləri, onlar arasında əlaqələr və onların istifadəsi: sahə və həcm vahidləri arasında 



8. 

münasibətlər

„İstifadəçi hesablaması“ sadə və mürəkkəb şəkildə köçürülən faiz tarifi; smeta, müxtəlif 

9. 


vergilər, endirim, amortizasiya

Riy. IX. - 3




Riyaziyyat

2009

İstiqamət: Qanunauyğunluq və cəbr

Riy. IX.5.  Problemin həlli zamanı diskret riyazi elementlərdən istifadə edir

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

plan və ya cədvəli tərtib etdikdə ağacabənzər diaqramlardan istifadə edir; bir işarəli optimal 

marşrutu (məs., ən qısa yolu) tapmaq üçün (alqoritmlər xaricində) qrafalardan istifadə 



edir

 variantları hesabladıqda hər hansı bir üsulu (siyahı, 



ağacabənzər diaqram) (məs., müxtəlif 

elementlərin  kombinasiyalarının  bütün  mümkün  variantını,  kəmiyyət  elementlərinin 

seçilməsi, yerləşməsi və yerdəyişməsinin sayını tapmaq üçün) seçir və istifadə edir

real  prosesləri 



diskret  modellərlə  təsvir  etdikdə  silsilə  qaydasından  istifadə  edir  (məs. 

əhalinin hər illik daimi faiz artımı); silsilə qaydası ilə verilən ardıcıllığı (n-üzvlü düstur 

xaricində) yayımlayır

çoxluq üzrə əməlləri (birləşmə, kəsişmə, əlavə etmə) uyğun məntiqi əməllərlə (ya, və, yox) 

əlaqələndirir 



Riy. IX.6. Çoxluqlar arasında asılılğı  təhlil etmək üçün funksiyalar və onların 

xassələrindən istifadə edir 

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

real  vəziyyəti  təsvir  edən  funksiya  üçün  funksiyanın  əhəmiyyətini,  sıfırı,  maksimum/

minimumu, artma/azalmanı və əlamətin daimiliyinin intervallarını tapır və həmin vəziyyətin 



kontekstində onları icmal edir 

funksiyanın 



parametrlərini dəyişir və bu dəyişikliyin nəticəsini bu funksiya ilə təsvir edilən 

prosesin kontekstində şərh edir (məs., məsafənin zamanla asılılığını təsvir edən funksiyada 

0

S

t

v

)

t

(

S

+



=

 sürətin dəyişməsinin  keçilən məsafəyə hansı təsir göstərdiyini?)

Riy. IX.7.  Problemin həlli zamanı tənliklər sistemlərindən və 

bərabərsizliklərdən istifadə edir 

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

mətni məsələni həll etmək üçün ikidəyişənli tənlik sistemini tərtib edir və həll edir; məsələnin 

kontekstini nəzərə almaqla izahatı şərh edir



mətni məsələləri həll etmək üçün və ya real vəziyyətin modelləşdirilməsi üçün birdəyişənli 

bərabərsizliyi tərtib edir və həll edir; məsələnin çoxluq icmalını şərh edir



 real prosesi təsvir edən iki funksiyanı müqayisə edir (o çoxluğu tapır, hansında bir funksiya 

ikinci funksiyadan çoxdur/azdır, ikinci funksiyaya bərabərdir) və kontekstlə münasibətdə 



müqayisənin nəticəsini şərh edir 

Riy. IX. - 4




Yüklə 0,71 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   31




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə