Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının

210
1 
yanvar 
2009-
cu il 
Mənfəət 
/ (zərər) 
tanınmışdır
Çevirmə 
fərqi 
31 
dekabr 
2009-cu 
il 
Vergi bazasını azaldan/(artıran) 
müvəqqəti fərqlərin vergi effekti 
Hesablanmış öhdəliklər
(5,970)
15,461
(12,139)
(2,648)
Əlaqəli və birgə müəssisələrə 
investisiya qoyuluşları 
(16,315)
16,315
-
-
Debitor borclarının dəyərsizləşməsi 
üzrə ehtiyat 
(30,459)
(5,107)
(39,255)
(74,821)
Mal-material ehtiyatları 
12,872
1,830
-
14,702
Əsas vəsaitlər 
(4,639)
10,394
(469,250)
Öhdəliklər və məsrəflər üzrə ehtiyatlar 
20,851
(8,133)
18,261
30,979
Keçmiş illərin zərərləri 
14,479
8,543
-
23,022
Əmək müqaviləsinə xitam verilməsi 
üzrə ödənişlər 
9,432
(983)
-
8,449
Sair 
(8,485)
(25,268)
25,293
(8,460)
Təxirə salınmış vergi öhdəliyi  
(1,981)
2,554
Qrup konsolidasiya edilmiş vergi bəyannaməsini təqdim etmir. Qrupun cari struktu-
ru baxımından Qrupun ayrı-ayrı müəssisələrinin vergi zərərləri və cari vergi aktivləri 
Qrupun digər müəssisələrinin cari vergi öhdəlikləri və vergiyə cəlb olunan mənfəəti 
ilə əvəzləşdirilə bilməz. Bu səbəbdən təxirə salınmış vergi aktiv və öhdəliklər yalnız 
vergiyə cəlb olunan eyni müəssisəyə aid olduqda qarşılıqlı şəkildə əvəzləşdirilir.
Azərbaycan  Respublikasının  vergi  qanunvericiliyinə  uyğun  olaraq  bir  dövrdə 
yaranmış vergi zərərləri beş ilədək davam edən sonrakı dövrlərə keçirilə bilər. 
Qrup, törəmə müəssisəsi olan AzAÇG vasitəsilə AÇG HPBS-in iştirakçısıdır. Lakin, 
AzAÇG AÇG HPBS-də Podratçı tərəf kimi xüsusi şəkildə göstərilməmişdir. Nəticədə, 
onun vergi ödəyicisi statusu aydın şəkildə müəyyən edilmir. Müvafiq vergi orqanları 
ilə cari danışıqlara əsasən rəhbərlik hesab edir ki, Podratçı Tərəf statusu retrospek–
tiv olaraq veriləcək və beləliklə AzAÇG artıq vergi ödəyicisi statusunu almış hesab 
edilir. Hazırda Şirkət AÇG HPBS-nin müddəalarına uyğun olaraq 25 faiz dərəcəsində 
mənfəət vergisi hesablayır və ödəyir. Vergi orqanları tərəfindən AzAÇG-yə verilmiş 
və  19  sentyabr  2019-cu  il  tarixinə  qədər  qüvvədə  olan  ƏDV  şəhadətnaməsinə 
uyğun olaraq AzAÇG-yə AÇG HPBS üzrə Podratçı tərəflər üçün nəzərdə tutulan sıfır 
dərəcəsində ƏDV tətbiq edilir. 
Bundan əlavə, Qrup törəmə müəssisəsi olan Azərbaycan (Şah Dəniz) MMC (“AzŞD”) 
vasitəsilə Şah Dəniz HPBS-nin iştirakçısıdır. Şah Dəniz HPBS-nin müddəalarına uyğun 

---

211
olaraq hər bir Podratçı tərəfin mənfəət vergilərinə görə Azərbaycan Respublikasının 
müvafiq  qurumları  cavabdehdir.  AzŞD  Azərbaycan  Respublikasında  müəyyən  adi 
əməliyyat vergilərindən azad edilmişdir. Vergi orqanları tərəfindən AzŞD-yə verilmiş 
və  3  iyun  2026-cı  il  tarixinə  qədər  qüvvədə  olan  ƏDV  şəhadətnəməsinə  uyğun 
olaraq AzŞD-yə Şah Dəniz HPBS üzrə Podratçı Tərəflər üçün nəzərdə tutulan sıfır 
dərəcəsində ƏDV tətbiq edilir.
Qrup  törəmə  müəssisəsi  olan  Petkim  şirkəti  vasitəsilə  Türkiyədə  fəaliyyət 
göstərir (Qeyd 26). Türkiyədə mənfəət vergisi dərəcəsi 20 faiz təşkil edir. Türkiyə 
Respublikasının  qanunvericiliyinə  uyğun  olaraq  dividendlər  Türkiyədə  fəaliyyət 
göstərən qeyri-rezident şəxslərə 15 faiz dərəcəsində mənbədə tutulan vergi tətbiq 
edilmir. Mənfəət vergisi rüblük ödənilir. Bundan əlavə, Türkiyənin Mənfəət Vergisi 
haqqında Qanunvericiliyində müəssisələr üçün bir çox güzəştlər nəzərdə tutulur. Bu 
güzəştlərə vergi bazasının müəyyən edilməsi zamanı investisiyaların 25 faizə qədər 
mənfəətdən çıxılması da daxildir.
35.  Şərti öhdəliklər, təəhhüdlər və əməliyyat riskləri 
Əməliyyat  mühiti.  Qrupun  əməliyyatları  Azərbaycan  Respublikasında  həyata 
keçirilir. Bazar iqtisadiyyatlı yeni ölkə kimi hazırda Azərbaycan daha yetkin bazar 
iqtisadiyyatına xas olan biznes və tənzimləyici infrastruktura malik deyildir.   
34.  Əhəmiyyətli nağdsız i̇nvestisiya və maliyyələşdirmə fəaliyyətləri 
Aşağıda  pul  vəsaitlərinin  hərəkəti  haqqında  hesabata  daxil  edilməyən  və  pul 
vəsaitləri və pul vəsaitlərinin ekvivalentlərinin istifadəsini tələb etməyən investisiya 
və maliyyələşdirmə əməliyyatları göstərilmişdir:
2010
2009
Nağdsız şəkildə investisiya əməliyyatları 
Əsas vəsaitlərin dövlətə köçürülməsi 
54,049
43,451
İnvestisiya qoyulan şirkətə əsas vəsait qoyuluşu 
65,000
-
Əsas vəsaitlərin üçüncü tərəflərə köçürülməsi 
250
-
Nağdsız şəkildə investisiya əməliyyatları
119,299
43,451

---

212
Azərbaycan Respublikasında iqtisadi şərait inkişaf etsə də, iqtisadi vəziyyətdə yeni 
yaranmış  bazar  iqtisadiyyatına  səciyyəvi  xüsusiyyətlər  müşahidə  olunmaqdadır. 
Bunlara  milli  valyutanın  Azərbaycan  Respublikasından  xaricdə  əksər  ölkələrdə 
sərbəst  dönərli  valyuta  hesab  edilməməsi  və  bununla  məhdudlaşmayan  bu  kimi 
xüsusiyyətlər  daxildir.  Azərbaycanın  vergi,  valyuta  və  gömrük  qanunvericiliyi 
müxtəlif şərhlərə və tez-tez baş verə bilən dəyişikliklərə məruz qalır.
Azərbaycan  Respublikasında  iqtisadi  sabitliyin  gələcək  perspektivləri  hökumətin 
həyata keçirdiyi iqtisadi, maliyyə və monetar tədbirlərin effektivliyindən, eləcə də 
vergi,  hüquqi,  normativ  və  siyasi  hadisələrin  gedişatından  xeyli  dərəcədə  asılıdır. 
Rəhbərlik Qrupun əməliyyatlarına təsir göstərə biləcək bütün iqtisadi tendensiyaları, 
eləcə  də  onların  Qrupun  maliyyə  vəziyyətinə  təsirini  (əgər  varsa)  qabaqcadan 
proqnozlaşdırmaq iqtidarında deyildir. 
Azərbaycan iqtisadiyyatı dünyanın digər bölgələrindəki bazar tənəzzülü və iqtisadi 
inkişaf  tempinin  aşağı  düşməsinə  həssasdır.  Azərbaycan  hökuməti  tərəfindən  bir 
sıra  sabitləşdirmə  tədbirlərinin  görülməsinə  baxmayaraq,    Qrupun  və  onun  qarşı 
tərəflərinin kapitaldan istifadəsi və kapitalın dəyəri ilə bağlı qeyri-müəyyənlik da-
vam etməkdədir ki, bu da Qrupun maliyyə vəziyyətinə, əməliyyat nəticələrinə və 
biznes  perspektivlərinə  təsir  göstərə  bilər.  Hazırda  biznes  fəaliyyətinin  sabitliyini 
təmin  etmək  üçün  rəhbərlik  hesab  etdiyi  bütün  münasib  tədbirlərin  görülməsinə 
baxmayaraq,  yuxarıda  təsvir  edilmiş  sahələrdə  vəziyyətin  gözlənilməz  dərəcədə 
pisləşməsi Qrupun maliyyə vəziyyətinə və fəaliyyətinin nəticələrinə hazırda dəqiq 
müəyyən edilə bilməyən mənfi təsir göstərə bilər.   
Bu qeyri-müəyyənliklərin gələcəkdə aydınlaşdırılmasından yarana biləcək hər hansı 
düzəlişlər əlavə edilən maliyyə hesabatlarında əks etdirilməmişdir. Belə düzəlişlər 
(əgər varsa), məlum olduğu və təxmin edildiyi dövrdə hesabatda göstəriləcəkdir.
Məhkəmə prosedurları. Vaxtaşırı olaraq və adi fəaliyyət gedişində Qrupa qarşı id-
dialar irəli sürülür. Qrupun rəhbərliyi öz təxminlərinə və daxili və xarici peşəkarların 
məsləhətlərinə əsasən hesab edir ki, bu iddialarla bağlı müvafiq olaraq konsolida-
siya  edilmiş  hazırkı  maliyyə  hesabatlarında  zərərlərin  ödənilməsi  üçün  yaradılmış 
ehtiyatlardan başqa heç bir əhəmiyyətli zərər olmayacaqdır.    
Vergi  qanunvericiliyi.  Azərbaycanın  vergi,  valyuta  və  gömrük  qanunvericili–
yi  müxtəlif  şərhlərə  və  tez-tez  baş  verə  bilən  dəyişikliklərə  məruz  qalır.  Qrupun 
əməliyyatlarına və fəaliyyətinə tətbiq edilən bu cür qanunvericiliyə dair Rəhbərliyin 
şərhlərinə müvafiq səlahiyyətli orqanlar tərəfindən etiraz edilə bilər.
Vergi orqanları tərəfindən vergi ödəyicisinin son üç təqvim ilindən çox olmayan 
fəaliyyəti yoxlanıla bilər. Xüsusi hallarda yoxlama daha artıq dövrləri əhatə edə bilər. 
Qrupun rəhbərliyi hesab edir ki, onun tərəfindən müvafiq qanunvericiliyin şərhi 

---