204
Eenigen zijner medeleden gaven hem een bewijs van hunne hoogachting door hem
bij de eerste gelegenheid tot voorzitter eener afdeeling (12 Februarij 1850) te
benoemen; als rapporteur had hij een groot aandeel in het vaststellen der
beschouwingen over het wetsontwerp tot regeling van het kiesregt en de benoeming
van afgevaardigden, en de bespoedigde behandeling er van. Met den schrijver dezer
schets werd (22 Augustus 1850)
VAN HEEMSTRA
door de algemeene vergadering van
kiesgeregtigden in het nu tot hoofdkiesdistrict verheven Leeuwarden aanbevolen,
doch op dien zelfden dag werd
VAN HEEMSTRA
tot Commissaris des Konings in
Utrecht benoemd, hetgeen op den voor de stemming aangewezen dag (27 Augustus)
in de Leeuwarder Courant van die dagteekening stond te lezen. Desniettemin was
hij nog, met 479 stemmen, de vierde op de lijst22.
V
AN HEEMSTRA
vestigde zich alzoo met zijn gezin in Utrecht, nadat hij in
September 1850 het verlies zijner moeder had betreurd. Acht jaren mogt hij, tot 31
Maart 1858, toen hij benoemd werd tot Commissaris des Konings in Zeeland, in die
betrekking met ijver en nut werkzaam zijn. Daarvan getuigt de kanalisatie van den
Hollandschen IJssel. Jaren lang had er verschil bestaan met de eigenaars van landen
langs de rivier de Vecht over den overlast, dien deze meenden van het IJsselwater
te lijden. De rivier de IJssel verkeerde daarenboven in een' zeer slechten toestand,
wat hare bevaarbaarheid betrof. Eindelijk werd ter voorziening in deze beide bezwaren
het voorstel gedaan tot het verdiepen en verbreeden van den Hollandschen IJssel.
De kosten van dat werk werden berekend op ƒ 300,000, waarin door de Provincie
Zuid-Holland voor ƒ 90,000, en de Provincie Utrecht voor ƒ 110,000, zoude worden
bijgedragen, terwijl de uitvoering van het werk benevens de verdere kosten van wege
het rijk zouden worden bezorgd. ‘Aan den heer
VAN HEEMSTRA
’, zoo luidt eene ons
gedane welwillende mededeeling23, ‘komt de eere toe, van door zijne zaakkennis
en beleid de uitvoe-
Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1865
205
ring van dit gewigtig werk te hebben bevorderd. Ingenomen met de zaak wist hij die
met de hem zoo eigene helderheid van voorstelling en zijne welsprekendheid, op
waarheid en overtuiging gegrond, aan de vergadering der Staten van Utrecht aan te
bevelen, en aan zijnen invloed was het voornamelijk toe te schrijven, dat de Staten
op den 28 Julij 1853 met bijna algemeene stemmen het voorstel tot het verleenen
van het zoo aanzienlijk Provinciaal subsidie hebben aangenomen.’
Een niet minder belangrijk werk, waaraan
VAN HEEMSTRA
zijne onverdeelde
belangstelling schonk, was de verbetering der afwatering van de Geldersche vallei,
door het daarstellen van een afwaterings-kanaal langs de Grebbelinie (van de Grebbe
tot in de rivier de Eem, beneden Amersfoort) tevens in te rigten voor praamvaart. Al
de werkzaamheden, die de uitvoering er van moesten voorafgaan, werden onder zijne
leiding verrigt, maar op het einde stuitte men op zwarigheden van wege de Staten
van Gelderland geopperd24. De herziening der waterschapsreglementen werd onder
zijn bestuur begonnen, en twee er van, voor de Provincie Utrecht zeer belangrijke,
voltooid, te weten die voor den Lekdijk bovendams en den Lekdijk benedendams.
Een reglement op het gebruik en onderhoud der wegen, alsmede vele verbeteringen
van wegen en vaarten kwamen onder zijn voorzitterschap tot stand. Ook de
veenderijen werden geregeld. Krachtig trad hij op bij den watersnood in 1855, ten
gevolge van eene doorbraak in den Grebbedijk, en zulks had de verzorging van ruim
400 personen uit het overstroomde Veenendaal en naburige streken in de Geertekerk
te Utrecht ten gevolge. Binnen 24 uren was deze daartoe ingerigt.
In Januarij 1852 werd aan
VAN HEEMSTRA
aangeboden de betrekking van
Gouverneur Generaal van Suriname, door het aangevraagde ontslag van den Generaal
Majoor R
.F.
Baron
VAN RADERS
opengevallen. Na eenigen tijd van beraad (10-30
Januarij) vermeende hij, welligt ook om zijnen
Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1865
206
niet sterken gezondheidstoestand, die roeping niet te moeten opvolgen, waarover
men zich in Utrecht zeer verheugde. Van 14-17 September 1853 zag Utrecht Z
.M.
WILLEM
III binnen zijne wallen, bij welke gelegenheid
VAN HEEMSTRA
tot
Commandeur van de Eikenkroon benoemd werd25.
De 1
ste
Mei 1857 was voor
VAN HEEMSTRA
en zijne kinderen een dag van diepen
rouw door het afsterven van haar, met wie hij bijna 24 jaren lang lief en leed gedeeld
had. V
AN HEEMSTRA
was een huisselijk man, zoo als men zegt, en de ledigheid, door
het overlijden zijner gade in zijne woning veroorzaakt, gevoelde hij zoo diep, dat hij
reeds den 20
sten
Mei 1858 hertrouwde met M
ARIANNE A.J. STORY VAN BLOKLAND
te
IJsselstein. Daarop vertrok hij naar Middelburg, als Commissaris des Konings in
Zeeland. Bij zijn vertrek ontving
VAN HEEMSTRA
van Utrechts ingezetenen de
ondubbelzinnigste blijken van toegenegenheid en achting26, die hij zich zoo
ruimschoots ook als mensch had mogen verwerven.
Slechts korten tijd (29 Mei 1858 - 2 Maart 1860) was
VAN HEEMSTRA
Commissaris
des Konings in Zeeland, toen hij door Z.M. tot Minister van Binnenlandsche zaken
benoemd werd. Doch aangaande dien korten tijd ontvingen wij van een bevoegde
zijde27 de getuigenis, dat hij, zoo lang hij als Commissaris des Konings in Zeeland
werkzaam was, overal, waar hij kon, het goede heeft voorgestaan en de belangen
dier provincie en hare ingezetenen, waar hij dit vermogt, heeft trachten te bevorderen.
In hooge mate ondervond hij dan ook in Zeeland, even als in Utrecht, de algemeene
achting; daartoe droeg zijne minzaamheid in den omgang niet weinig bij. ‘Wat hij
bij de opening der vergadering van de Provinciale Staten van Zeeland (6 Julij 1858)
zeide voor Zeeland te willen zijn, te willen doen en beproeven, dat waren geene
loutere klanken; hij is het geweest, hij heeft het gedaan en beproefd, daartoe heeft
het hem nog aan wil nog aan ijver ontbroken. Gaarne stond hij ieder te woord,
minzaam voor ieder die hem naderde, hetzij rijk of arm,
Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1865
Dostları ilə paylaş: |