JurnaliSTİkasi bülənt Çaplı
Yüklə 83,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1. Obyektin yetərsiz işıqlandırılması və ya hədsiz parlaq fon (əks işıqda çəkiliş); 2. Obyekt az sezilən və kontrastsızdır
26 TELEXƏBƏRÇİLİYİN TEXNİKİ ELEMENTLƏRİ. GÖRÜNTÜ. SƏS. İŞIQ TELEVİZYA AVADANLIĞININ TEXNİKİ İMKANLARI III BÖLÜM TELEVİZİYA AVADANLIĞININ TEXNİKİ İMKANLARI Boston televiziyasının baş kameramanı Con Premakın fikrincə, “kamera – təsviri və səsi yazan qara qutu deyil, bir tarixçəni göstərib-danışmaq qurğusudur”. Əslində, hər kəs videokameradan istifadəni öyrənə, eləcə də görüntü və səsi qeydə ala bilər. Ancaq bir tarixçəni göstərib-danışmaq istəyənlər videokamera- dan yararlanmaq üçün texniki üsullara yiyələnməli, çoxlu çalışmalı və diqqətli olmalıdırlar. Videokamera vasitəsilə təsvir və səs elə yazılmalıdır ki, tamaşaçılar özlərini sanki hadisə yerində imiş kimi hiss etsinlər. Videotəsvir ünsiyyətdir. Dili pis bilən və sözləri yalnış tələffüz edən şərhçinin danışığını qəbul etmək nə qədər çətindirsə, pis çəkilmiş və uğursuz montaj olunmuş süjetlərə baxmaq da bir o qədər çətindir. Videotəsviri danışıqla müqayisə eləmək mümkün olduğu kimi, kadrı da vahid təsvir kimi, sözlə müqayisə edirlər. Demək, hər sözün danışıqda yeri olduğu kimi, hər kadrın da öz yeri və mənası var. Jurnalist yadda saxlamalıdır ki, müasir tamaşaçı yüksək keyfiyyətli televiziya materialı sarıdan qıtlıq çəkmədiyi üçün o, öz vaxtını zəif təsvirlərə və uğursuz kompozisiyalı kadrlara baxmağa sərf etməyəcək. Ona görə də çəkiliş şəraiti məkana görə dəyişdiyi üçün jurnalist çəkiliş aparmaq üçün hansı kameradan istifadə etməyi bilməlidir. Bu isə jurnalistdən müasir videoavadanlıq barədə məlumatlı olmağı tələb edir. Reportyor kameramanı texniki baxımdan imkansız ra- kurslardan - çəkiliş bucaqlarından çəkilişə məcbur edə bilməz. Kameramandan bənzər kadrlar tələb etməmək üçün o, kameranın texniki özəlliklərini nəzərə almalı və bu barədə kameramanla məsləhətləşməlidir. Televiziya jurnalisti istənilən kameraman üçün vacib olan bir sıra təməl qaydaları bilməlidir. 27 III BÖLÜM TELEXƏBƏRÇİLİYİN TEXNİKİ ELEMENTLƏRİ. GÖRÜNTÜ. SƏS. İŞIQ TELEKAMERADAN İSTİFADƏNİN TƏMƏL QAYDALARI: TELEKAMERADAN İSTİFADƏNİN TƏMƏL QAYDALARI 1. Müsahibi və ya çəkiləcək istənilən obyekti günəş şüası düşən pəncərə yanında yerləşdirmək olmaz. Bu halda təsvirin keyfiyyəti çox aşağı düşür və video- görüntü yararsız alınır. Buna bir halda icazə verilir - məqsəd müsahibin tanınmamasıdırsa. İstisna hallarda müsahibin həyatına, işinə təhlükə yaranacağı hallarda və ya hansısa predmeti sahibinin tanımaması üçün bənzər “defekt”lərdən “effekt” kimi yararlanmaq olar. 2. Müsahibə zamanı kameranın obyektivi müsahi- bin gözləri səviyyəsində olmalıdır. Tutalım, müsahib əyləşibsə və ya müsahib uşaqdırsa, kameranın “gözü” onların səviyyəsinə endirilməlidir. 3. Kameraya bir metrdən yaxın olan obyekti çəkməmək məsləhətdir, çünki kameranın texniki imkanları doğru görüntü almağa yetməyəcək və təsvir təhrif olunacaq. Əgər kameramanın kameranı çəkiləcək obyektə tərəf çevirməyə imkanı yoxdursa, onda reportyor həmin obyektin yerini kameraman üçün rahat olan tərəfə dəyişməli və ya başqa bir obyekt seçməlidir. 4. Mövcud kameranın texniki imkanına cavab verməyən, çəkiliş üçün çox qaranlıq olan, yaxud işığı yetərsiz məkanda əlavə işıqlardan yararlan- maq gərəkdir. Əgər gərəkli işıq avadanlığı yoxdursa, çəkilişdən imtina etmək lazımdır. 5. Təbii şəraitdə parlaq günəş işığı altında çəkilən obyektin bir tərəfindən işıqlanmanı eyni səviyyədə etmək üçün xüsusi işıqlandırıcı və ya işığı əks etdirən ekranlardan istifadə etmək lazımdır. Belə avadanlığın olmadığı halda çəkiliş bucağını (rakusunu) dəyişmək və ya müəyyən qədər kölgəyə tərəf çevirmək lazımdır. 6. Həssaslığı yüksək kameraları soyuq havadan gətirdikdən sonra onların bir qədər otaq temperatu- runa uyğunlaşmasını gözləmək lazımdır. Bu səbəbdən reportyor kameramandan təcili çəkilişə başlamasını tələb etməməli və ona bir neçə dəqiqə vaxt verməlidir. Həmin vaxtdan səmərəli yararlanaraq çəkilməli əsas obyektləri müəyyənləşdirmək olar. 7. Müxtəlif məkanlarda çəkiliş zamanı fərqli işıqlandırmaya görə kameramana kameranın diafraqmasını tənzimləmək üçün vaxt lazım olur. Bu halda çəkilişi qısa müddət saxlamaq qaçılmazdır. 8. Məktəbəqədər yaşda olan uşaqların və heyvanların çəkilişi əlavə vaxt tələb etdiyindən reportyor bunu nəzərə almalıdır. 9. Süjetin açar elementləri barədə kameramanı mütləq xəbərdar etmək və ona bu elementləri müxtəlif görüntü planlarında kadrbakadr əks etdirmək üçün vaxt vermək lazımdır. 10. Jurnalist və kameraman yadda saxlamalıdırlar ki, bütün gəzişmə (trəvilinq) planlar statik, yəni hərəkətsiz “stop” planla başlamalı və hərəkətsiz də bitməlidir. Təcrübəli kameraman uzun ZUM-lar, yəni önəçək və geriçək planlar və panoram zamanı hərəkəti bir neçə dəfə dayandırır ki, montaj zamanı reportyorun gəzişmə planını qısaltmaq imkanı olsun. 11. Həm jurnalist, həm də kameraman çəkiliş yerində kompozisiya qaydalarına daim əməl etməlidir. Çəkilişin əsas obyekti kadrda – kadrın üçdə biri ölçüsündə üst tərəfdən və ya üçdə bir ölçüsündə sol tərəfdən olmalıdır. Operativ xəbər çəkilişlərində istitifadə edilən kiçikölçülü, yüngül və yığcam videokameraları əldə hərəkətsiz vəziyyətdə saxlamaq çox çətindir. Bu halda transfokatorla hətta kiçik bir önəçəkmə planı gerçəkləşdirərkən kadrların titrədiyini görürsən. Ştativdən yararlanmaqla bunu aradan qaldırmaq olar. Ancaq bəzi hallarda ştativdən istifadə texniki baxımdan mümkün deyil. Bu zaman “dirsəkaltı” dayaq kara gəlir. Söhbət dayaq rolunu oynayacaq hər hansı masadan, stulun söykənəçək yerindən, hasardan, di- vardan, ağac və s.-dən gedir. Kameramanın yeri çəkiliş üçün əlverişli olmalıdır – ayaq üstə durmaqdan və hətta nəyəsə söykənməkdənsə oturmaq daha yaxşıdır. Uzun müsahibələri çəkərkən montajı asanlaşdırmaq üçün jurnalist əvvəlcədən kameramandan xahiş etməlidir ki, o, bir neçə dəqiqədən bir portret planını ağ plana – süd planına, ya da qurşağaqədər plana dəyişdirsin. Bu müsahibəni tam şəkildə efirə vermək planlaşdırılırsa, həmin üsul görüntünü canlandıracaq. Adətən, kameraman çəkilişi avtomat rejimdə aparır. Görüntü duruluğunun avtomatik tənzimi, bir qayda olaraq, yaxşı nəticə versə də, daha sonra fokus pozula bilər. Bu halllarda əllə tənzimləmək lazım gələcək məqamlar bunlardır: 1. Obyektin yetərsiz işıqlandırılması və ya hədsiz parlaq fon (əks işıqda çəkiliş); 2. Obyekt az sezilən və kontrastsızdır (tutalım, hamar divardır), aşırı işıqlı və ya parıltılıdır; 3. Kameradan fərqli məsafədəki kadrda bir neçə predmet var və ya çəkiliş pəncərədən, barmaqlıq arxasından aparılır və s.; 4. Kamera ilə obyektin arasına gözlənilmədən kənar görüntü, predmet düşə bilər (tutalım, yoldan keçən adam); 5. Kadrda üfüqi xətlər daha çoxdur. Yüklə 83,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|