Книга переведена и издана заказу фонда поддержки по политики тюркоязычных государств
Yüklə 1,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
175 Elmlər Akademiyasının prezidenti, Dövlət mükafatı laureatı Murat Jurinov başçılıq edirdilər. 15 nəfərin imzası olan bu material respublikamızın bir neçə mətbu orqanında dərc olundu. “Əqidə xuliqanlığn üçün sədd varmı? (Prezidentin nəzərinə)” adlı bu açıq məktubdan bir parça: “ “Juldız” jurnalının baş redaktoru, yazıçı M. Maqauin rəhbərlik etdiyi jurnalı öz şəxsi məqsədləri üçün istifadə edərək, əsərləri dünyanın bir çox dillərinə tərcümə olunmuş Ç. Aytmatova əsassız olaraq qara yaxıb. Qardaş qırğız xalqının bu əfsanəvi, bənzərsiz yazıçısı adları ilə indi millətimizin fəxr etdiyi qazax şair və yazıçılarının bütöv bir dəstəsini yetişdirib. Bununla belə M. Maqauin qələm əhli arasında nifaq və qarışıqlıq salmaq istəyir. Qazaxıstan Respublikası Parlamentinin deputatı, xalq yazıçısı Muxtar Şaxanov bu barədə ölkə parlamentinin tribunasından çıxış edərək narahatlığını bildirib və Maqauinin hərəkətlərini paxıllıq və qudurğanlıq kimi xarakterizə edib. Bu bəyanatda düzgün olaraq vurğulanır ki, Maqauin B.Aldamjarovla birlikdə “Juldız” jurnalı vasitəsilə Maxambet Utemisov, S. Seyfullin, M. Auezov, S. Mukanov, A. Nurpeisov, K. Muxamedjanov, M. Makataev, Ş.Murtazı, K.Marza-Ali, O.Bokeya, K.Seqizbayev, M.Joldasbekova, K.Şanqıtbayev, S.Jienbayev, N. Orazalin, Koşım-Noqay, T.Şapay, K.Salqaraulı, A.Seydim-bek, M.Kulkenov, J.Kaorqasbek, U.Esdaulet, S.Daumov, İ. Saparbay və başqalarının ünvanına yağdırdığı təhqiramiz, əsassız tənqid və rişxəndləri ilə yazıçılar arasına ikitirəlik salmağa çalışır. Amma, Şaxanovun bəyanatı “Ana tili” qəzetində (30 iyun 2005-ci il) dərc olunduqdan sonra Maqauin öz səhvini etiraf etmək əvəzinə, tərəfdarlarının imzasını toplamaqla yenə öz tutduğundan əl çəkmək istəmir. M.Maqauini 176 müdafi ə edən imza sahibləri “Açıq məktubda” Ç. Aytmatovun böyük yazıçı olduğunu etiraf etsələr də, öz əsassız iddialarından da əl çəkmirlər. Bunula belə onlar müdafi ə etdikləri “Juldız” jurnalının “bu və ya digər dərəcədə subyektiv, birtərəfl i məqamlara yol verdiyini” inkar etməyiblər. Necə deyərlər, buna da şükür. (Ədalət naminə demək lazımdır ki, M. Şaxanov “Jalın” jurnalına rəhbərlik edərkən Maqauinə qarşı bircə tənqidi məqalə də çap olunmamışdı.) Maqauin isə Aytmatov və Şaxanovun əleyhinə olan tənqidi məqalələri gah öz adından, gah da Şaxanovun adından bir-birinin ardınca çap elətdirir. Ötən məqalələrdə böhtan xarakterli ittihamlar az imiş kimi o, “Juldız” jurnalının beşinci nömrəsində özünün “A.A” məqaləsində Ç. Aytmatovu yenə də təhqir edir. 6-cı sayında B. Aldamjarovun “Uçuruma yuvarlanan iki bədbəxt, və ya Ç. Aytmatov niyə ağlaşır, M. Şaxanov niyə ciyildiyir?” adlı məqaləsi. Hər iki məqalə hərəsi bir kiçik povest boydadır və bir-birinin ardınca dərc olunub. Ön sözü Maqauinin özünün yazdığı sonuncu məqalədə onlar Ç. Aytmatovun ədəbiyyatdakı rolunu heçə endirməyə və onun istedadını şübhə altına almağa çalışıblar. Bu məqalədə B. Aldamjarov Aytmatova dünya şöhrəti qazandıran “Cəmilə”, “Ağ gəmi”, “Gün var əsrə bərabər” əsərlərini “analiz” edir. O, bu kitabların qəhrəmanlarına qazax xalqını alçaldan keyfi yyətlər “yapışdırır”. Əsərlərdən birini o, “amansızcasına ələ salan kitabça” adlandırır. “Gün var əsrə bərabər” haqqında da narazılığını bildirir: “Ş.Murtuzanın bu əsəri tərcümə etməyə necə cürəti çatıb, mən mat qalıram”. Məgər M.Maqauin və B.Aldajarova kimi respublikada heç kim Aytmatovun kitablarını oxumayıb və qiymət verməyib? İndiyə kimi qazax xalqının elə bir nümayəndəsini görməmişəm ki, bu əsərlərdən narazılığını bildirsin. 177 Qazax düzlərinin sonsuz genişliklərinin mərd sakinlərinin obrazlarını çox düzgün, sevgi ilə təsvir edən Aytmatov bizim xalqı bütün dünyaya tanıdıb və onun ünvanına axın- axın minnətdar oxucu məktubları gəlirdi. Eyni zamanda Maqauinin Çingizxan dövrü ilə bağlı nostalji hissləri keçirməsi gülüş doğurur. Vaxtilə o, “Juldız” jurnalında yazırdı: Çingizxan daim bizim fəxrimiz olacaq... Biz deyə bilərik ki, Çingizxanın və onun davamçılarının atının dırnaqları dəyən torpaqlarda heç bir xalq it-bat olmayıb”. Əgər Maqauinə inansaq, Çingizxanın noyonları bizim şəhərlərimizi yerlə yeksan etməyib, babalarımızı qırmayıb, torpaqlarımızı qanla suvarmayıb. Onun fi krincə gözləri yaşlı qalan dul qadınlar, fəryadı göylərə çıxan yetimlər, övladlarını itirdikləri üçün kədərdən yuxuları ərşə çəkilən qocalar olmayıb. O, hesab edir ki, bütün bunların baş verməsi ədalətlidir, buna görə monqol hökmdarını ittiham etmək günahdır. Əksinə, biz ona minnətdar olmalıyıq. Onda belə çıxır ki, Çingizxan müqəddəsdir və bizim ucsuz-bucaqsız çöllərimizə ədalət qurmağa, xeyir əməllər etməyə gəlib? O, bəlkə başqa ölkələrə də xoş niyyətlə gedib? Savadlı bir xalqda bu cür bisavad ideyalarla inam hissi yaratmağın mümkün olduğunu düşünənlər yanılırlar. Bu yolla Maqauin həqiqəti təhrif etməklə “öz tarixini” yaratmaq istəyir, əsassız-sübutsuz (sanki öz gözləri ilə görüb və əli ilə yoxlayıb) bəyan edir: “Müharibədə Otrardakı konıratlar (konırat – cənubi Qazaxıstan vilayətində məskunlaşan qazax qəbiləsi) hamısı qaladan kənarda döyüşüblər, içəridə heç yarım dənə də konırat olmayıb”. Elə bu cür məntiqsiz şəkildə Maquin Otrarı qəhrəmancasına müdafi ə etmiş Kairxanla bağlı faktları var-gücü ilə təhrif etməyə çalışırdı. Otrarda karvanın məhv edilməsi barədə dəqiq məlumat bu günə kimi də Yüklə 1,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|