Koroğlu dastani "Alı kişi" qolu

Dəmirçioğlu düşdü, atı töyləyə çəkdi. Özü də qarının evinə gəldi. 

Qarı nənə Dəmirçioğluna çörək gətirdi. Yeməkdən sonra qarı dedi: 

– Oğul, buraya niyə gəlibsən? 

Dəmirçioğlu dedi: 

– Ay nənə, Cəfər paşanın qızı Telli xanımı aparmağa gəlmişəm. 

Söylə onu necə görə billəm? 

Qarı dedi: 

– Ay oğul, o qız çox aşıqpərəst qızdı. İmarətinin qabağı da pəhlivan 

meydanıdı. Sabah bir saz götür, o meydana çıx, çal oxu, onda Telli 

xanım küləfirəngiyə çıxar, görərsən. 

Dəmirçioğlu gecə qarının evində yatdı. Sabah açıldı. Atını qarının 

töyləsində qoydu. Özü aşıq paltarı geydi, altından yaraq bağlayıb çiyninə 

üstdən bir saz keçirib özünü pəhlivan meydanına saldı. Pəhlivan 

meydanında Cəfər paşa başının adamları ilə əyləşmişdi. 

Cəfər paşanın bir Qara pəhlivanı var idi. Paşanın yanında qalırdı. 

Güclü, heyvərə bir pəhlivan idi. Qara pəhlivan Dəmirçioğlunu güləşən 

pəhlivan bildi. Elə düşündü ki, başqa torpaqdan onunla güləşməyə 

gəlib. Ortaya çıxdı. Dəmirçioğlunu meydanına çağırdı. Dəmirçioğlu 

Qara pəhlivanın meydanına girdi. Aldı görək nə dedi: 

Nərə çəkib mən meydana girəndə, 

Varmı meydanıma gələ pəhlivan? 

Tutub kəmərindən çalanda yerə, 

Mənim zərbi-dəstim bilə pəhlivan? 

Mənəm şiri-nər tək meydanda gəzən, 

Xışm ilə düşmanın bağrını əzən, 

Tülək tərlan kimi havada süzən, 

Sonra yaxan keçər ələ, pəhlivan!.. 

Dəmirçioğluyam yarağa dolaram, 

---

Ac qurd kimi düşmən üstə ularam, 

Qılınc çəksəm, leş-leş üstə qalaram, 

Döndərrəm al qanı selə, pəhlivan! 

Qara pəhlivan Dəmirçioğlunun bu sözündən acıqlandı. Ona hücum 

elədi. Dəmirçioğlu Qara pəhlivana aman vermədi. Götürüb yerə vurdu, 

basıb bir qolunu da qırdı, dedi: 

– Səni öldürməyirəm, buraxıram get. Cəfər paşaya söylə ki, pəhlivanını 

yıxdığım üçün mənə bir kisə qızıl göndərsin. Qara pəhlivan 

yerindən qalxdı. Cəfər paşanın yanına gəldi. 

Cəfər paşa dedi: 

– Qara pəhlivan, nə oldu? O sənə nə elədi ki, belə bikefsən? 

Qara pəhlivan qırılmış qolunu Cəfər paşaya göstərib dedi: 

– Bax belə elədi, basıb qolumu qırdı. Hələ öldürürdü, əlindən bir 

təhər qurtardım. Məni yıxdığı üçün üstəlik bir kisə qızıl da istəyir. 

O vaxtın adətinə görə bir pəhlivan bir pəhlivanı yıxanda oranın 

böyüyündən xərac alardı. Cəfər paşa mətləbi anladı, başındakı adamların 

yanında biabır olmamaq üçün üzə vurmadı, dedi: 

– Aparın ona bir kisə qızıl verin, özünü də mənim yanıma gətirin. 

Paşanın adamları apardılar Dəmirçioğluna bir kisə qızıl verdilər. 

Dəmirçioğlu qızılı götürüb Cəfər paşanın yanına gəldi. 

Cəfər paşa onun çiynində olan sazı görüb dedi: 

– Sənin aşıqlığın da varmış?! Gəl oxu, qulaq asaq. Kefimiz açılsın. 

Aldı Dəmirçioğlu görək nə dedi: 

Qalxıb Çənlibeldən düşmüşəm yola, 

Ərzurumun bazarına gəlmişəm. 

Əcəl köynəyini geyib əynimə, 

Cəng-cidalın güzarına gəlmişəm. 

Əyləşmişdim orda, söhbəti keçdi, 

---

Qalxdı könül quşu, dolu mey içdi, 

Telli xanım, namən gəldi yetişdi, 

Bir gözəlin ilqarına gəlmişəm. 

Dəmirçioğlu, yalan gəlməz dilimə, 

Müxənnət yapışar çətin əlimə, 

Misri qılınc bağlamışam belimə, 

Tərlanların tavarına gəlmişəm. 

Dəmirçioğlunun səsinə Telli xanım küləfirəngiyə çıxdı. Gördü bir 

oğlan saz çalıb oxuyur. Telli xanım Koroğluya namə göndərmişdi. 

Fikirləşdi ki, yəqin naməm çatıb. Koroğlu məni aparmağa gəlibdi. 

Telli xanım qarabaşlarından birini yanına çağırıb dedi: 

– Ay qız, get o aşığa deyinən sabah mən bağa gəzməyə çıxacağam, 

mənim Gülşən bağıma gəlsin. 

Telli xanımın tapşırığını alan Dəmirçioğlu mətləbi anladı. Qayıdıb 

qarının evinə getdi. Elə ki, sabah açıldı Dəmirçioğlu qalxıb Ərəbatı 

mindi, birbaş Telli xanımın Gülşən bağına sürdü. Baxdı ki, Telli xanım 

qarabaşları ilə Gülşən bağındadı. Atı ona yaxınlaşdırdı, əlini atıb Telli 

xanımı Ərəbatın tərkinə çəkdi. Bayax ha bağdan çıxdı. O tərəfdən 

qarabaşlar özlərini Cəfər paşaya yetirdilər, dedilər o dünənki pəhlivan 

aşıq qızın Telli xanımı qaçırtdı. Cəfər paşa hökm elədi qoşun atlanıb 

Dəmirçioğlunun dalından düşdü. O tərəfdən Dəmirçioğlu Telli xanım 

da tərkində Ərəbatı sürüb Ərzurum şəhərindən aralanmışdı. Baxdı 

gördü dalınca qoşun gəlir, atın başını çəkdi, dayandı, başladı dincəlməyə. 

Telli xanım nə qədər yalvardı ki, bu yerdə əylənmə, sür atını 

gedək. İndi qoşun gəlib çatar, məni də səni də öldürürlər. Gördü yox, 

Dəmirçioğlu getmək istəmir. Axırda götürdü görək nə dedi: 

Osmanlı qoşunu gəlir qurd kimi, 

Var get, əcəm oğlu, qalma bu yerdə! 

---

Başın gedər, gövdən qalar yurd kimi, 

Var get, əcəm oğlu, qalma bu yerdə. 

Dəmsirçioğlu ona cavabında dedi: 

Osmanlı qoşunu gəlsə qurd kimi, 

Ölər əcəm oğlu, qaçmaz bu yerdən! 

Başım getsə, gövdəm qalsa yurd kimi 

Ölər əcəm oğlu, getməz bu yerdən! 

Telli xanım: 

Qoşun gəlib, indi səni tutarlar, 

Qollarını dal gərdəndə çatarlar, 

Qul deyibən Həbəşidə satarlar, 

Qaç get, əcəm oğlu, qalma bu yerdə. 

Dəmirçioğlu: 

Qoşun da gəlibən məni tutsalar, 

Qollarımı dal gərdəndə çatsalar, 

Qul deyibən Həbəşidə satsalar, 

Ölər əcəm oğlu, qaçmaz bu yerdən. 

Telli xanım: 

Telli xanım ərzin sənə eyləsin, 

Dili tutmur beş kəlməni söyləsin. 

Bircə iyid min qoşuna neyləsin? 

Qaç get, əcəm oğlu, qalma bu yerdə. 

Dəmirçioğlu: 

Dəmirçioğlu dərdin kimə söyləsin? 

Şirin canın sənə qurban eyləsin. 

Yüz min tülkü bir aslana neyləsin? 

Ölər əcəm oğlu, qaçmaz bu yerdən. 

Söz tamam oldu. Dəmirçioğlu söznən dediyi kimi dilinən də dedi: 

---