LüĞƏTDƏ gedəN İXTİsarlar
Yüklə 6,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
Kasıbın nəyi var ki, ona tərəf olan da ola?! (Ə.Əbülhəsən); HAVADAR (bax), TƏRƏF- GİR, TƏRƏFKEŞ. TƏRƏFDARLIQ, HAVADARLIQ, TƏRƏFGİRLİK, TƏRƏFKEŞLİK tərəfgir bax tərəfdar tərəfgirlik bax tərəfdarlıq tərəfkeş bax tərəfdar tərəfkeşlik bax tərəfdarlıq tərəhhüm bax rəhm TƏRƏKƏMƏ Bir dəfə minarədən azan verirdi molla; Tənkəmə gedirdi kənd yanın dakı yolla (M.Rahim); KÖÇƏRİ Din nədir, məscid nədir bilməzdi bu köçəri; Ömrii çöldə keçərdi uzun illərdən bəri (M.Rahim).
.. daha varlı, daha mədəni həyat sünnəsi uğ randa mübarizə aparmalıdır (Ə.Qasımov);
iqtisadi əhəmiyyəti böyükdür (Ə.Vəliyev); İRƏLİLƏMƏ Xalq ədəbiyyatının dilində böyük bir irəliləmə görünürdü (M.İbrahimov); İRƏLİLƏYİŞ Altı ay çökmədi, məktəbdə böyük bir irəliləyiş göründü (Mir Cəlal); YÜKSƏLİŞ Dünyada hor könül yüksəliş arar; Varlığın nə ilki, nə axm var (S.Vurğun). TƏRƏQQİPƏRVƏR Bu acı həqiqətlərlə üz-üzə gələn Məhərrəm əmi faydalı işlər görmək məqsədi ilə inqilabçı tərəqqipərvər ziyalılara yaxınlaşmağa qərar verdi (A.Şaiq); AÇIQFİKİRLİ O zəkalı, açıqfikirli və cəsa rətli bir adam idi (M.İbrahimov); FİKRİ- AÇIQ [Naşad:] Qonşunuz fıkriaçıq ziyalı bir gəncdir? (S.Hüseyn); QABAQCIL Bu mübarizədə qabaqcıl fəhlələr də fəal iştirak edirdi (A.Şaiq); QABAQGÖRƏN Xalqın bütün açıqfikirli, qabaqgörən igid və namus lu oğulları yenilməz inqilabi bayraq altına toplaşaraq, alçaq düşmənlərlə öz mübarizə sini daha artıq gücləndirirdi (H.Sarabski); MÜTƏRƏQQİ (bax). TƏRƏZİ Mən meyvəni uşaqların dağıt masından qoruyur, tərəzidə meyvə çəkir, atama kömək edərdim (Q.Xəlilov); MİZAN/
günü mizan-tərəzi qurulacaq, padşahı Allahın hüzuruna gətirəcəkdir, əcr verildikdə, gö yün üzündə o nahaq qan çəkilib gedəcəkdir (Çəmənzəminli); QAPAN (bax).
dən əsirgəməyib (H.Abbaszadə); MƏDH (kl.əd.) Yaxşı tanıyıram Cahangiri mən; Xoş lanmaz heç zaman o mədhlərdən (B.Vahab- zadə); VƏSF (köhıı.) Vəsfin yayılıb mahala; Maşallah o xetti xala (Aşıq Ələsgər). TƏRİFLƏMƏK [Qazalaqçı] Balağam çox təriflədi (H.Abbaszadə); MƏDH/SƏNA ETMƏK Nizami zamanının başqa şairləri kimi mədh və səna etməkdən çəkinərək şair lik və şerin qədrü qiymətini hər şeydən yük sək tutan bir şair olduğunu sözlərindəki vü qar və ciddiyyət dəlildir (A.Şaiq); TƏRİF
O gündən ballarda; Onu tərif eləyir (M.Ra him); VƏSF ETMƏK (köhn.) Edər vaiz mükerrər vəsf abi-kövsəri, amma (Q.Zakir); ÖYMƏK. təriq bax 1. yol I; 2. üsul TƏRİQƏT (din.) Didir bir-birini təriqət lər, nəsillər (B.Vahabzadə); SEKTA, tərki-dünya bax guşenişin TƏRLAN (quş ovlamaq üçün ələ öyrədi lən ovçu quş) Səhər irişincə min nəğmə urar; Şahbazı, tərlanı bizim dağların (S.Vurğun); ALICI QUŞ Dönüb cəbhəçiler alıcı quşa; Atılan güllələr getməyir boşa (M.Rahim); BAZ (kl.əd.) Dörd şey vardı ovu almış dəs tinə; Bir şahin, bir doğan, bir əspir, bir baz (Xətayi).
Qurbanoli bəy yerindən heç tərpənmədi (C.Məmmədquluzadə); QIMILDANMAQ Pişik onun [Məstanın] səsini eşidəndə hər bir şeyi anlayırmış kimi, gözlərini ona zilləyir, yerindən qımıldanmayaraq diqqətlə dinlə yirdi (M.Hüseyn); YIRĞALANMAQ “Sa valan” beşik kimi yırğalanırdı (H.Abbas zadə); HƏRƏKƏTƏ GƏLMƏK/BAŞ-
Tərpənmək 2. tərpənmək bax getmək 1 tərs bax höcət TƏRSANƏ Tərsanələr yaradan, işıqlı ev lər tikən; Bağ salan, şiş dağlara tunellər, yol lar çəkən.. (M.Rahim); VERF ..Gəmi inşa edən ver/’ilə tanış olduq (Ə.Sadıq). 1. TƏRSİNƏ Diqqət edib, baxsan əgər dərsinə; Hər sözü təlim eləyir tərsinə (M.Ə.Sabir); BAŞ-AYAQ Ümumi yaşayış evindəki balaca otaqda səhər tezdən yuxu dan qalxan cavanlar Cəmillə Tahiri bir çar payıda baş-ayaq yatmış gördülər (M.Hü- seyn).
tulmasından müəyyən təsəlli tapsa da, onu burada görmeməyinə təəssüf eləyirdi (H. Ab baszadə); TƏSKİNLİK Əgər bir nəfər bir çaydamı, dənizdəmi olsun, boğulub gözdən itsə, bu itiyi tapmaq ayrıca bir iztirabdır, hətta itiyin axtarış dərdindən xilas olmaq, istər- istəməz qəmli-kədərli də olsa yenə də bir təskinlikdir (S.Rehimov); OVUNDURMA, TƏSKİN. TƏSİSÇİ, BANİ təskin bax təsəlli təskinlik bax təsəlli təskülah bax dəbilqə TƏSNİFAT Türkiyədə dramaya dair təs nifat ancaq Əbülhəmid sultanlığı zamanında aləmə gəlmiş (Ə.Haqverdiyev); KLASSİ- FİKASİYA, TƏSNİF. TƏSNİFATÇI, KLASSİFİKATOR (təs nifat mütəxəssisi) təsvir bax mənzərə 3 TƏŞBEH, BƏNZƏTMƏ, OXŞATMA, TƏMSİL 2. TƏŞBEH {ədəb.), TƏMSİL təşəxxüs bax lovğalıq təşəxxüslənmək bax lovğalanmaq 368 Təvazökar təşəxxüslü bax lovğa təşəkkür bax minnətdarlıq 1. TƏŞKİLAT (partiya, həmkarlar və s. təşkilatı) Nəhayət, Ərgünəş rayonunun par tiya təşkilatı haqqında qəzetlər çap olunmuş qərardan həqiqəti öyrənə bildim (C.Əli- bəyov); ÖZƏK (köhtı.) Bir-iki aydan sonra altı-yeddi nəfərdən ibarət bir firqa özəyi təş kil etdi (Ə.Haqverdiyev). 2. TƏŞKİLAT [Muxtar:] Səbəb də bu oldu ki, Şuşa gimnaziyasında gizli cavanlar təşkilatı aşkara çıxarılıb (Ə.Voliyev); İTTİ FAQ [Murad:] Şuşa gimnaziyasında gizli işləyən cavanlar ittifaqı müsavat hökuməti əleyhinə yazılı şəkildə tələblər qoymuş (Ə.Vəliyev). təşviq bax təbrik TƏŞVİŞ Güləbətin onun səsindəki qorxu və təşvişi duyub dərhal sakit etməyə çalışdı (M.İbrahimov); İZTİRAB [Arif:] Sorma, heç sorma, Nazənin xavər; Meni məhv etdi iztirabü kədər (H.Cavid); SƏKSƏKƏ [Rü babə:] Bu iki pudluqlar bu həyətə gələni səksəkə içindəyəm, ay qadanızı alım, mənə yazığınız gəlsin (H.Abbaszadə); TƏLAŞ Və ikisinin də qorxu və təlaşdan gözləri kəllə sinə çıxmışdı - sinələri dəmirçi körüyü kimi qalxıb-enirdi, ikisi de birdən dedi: - Qədeş, bilirsən nə olub? (H.Abbaszadə); NARA HATLIQ {bax). TƏTİK (odlu silahda) O cani tətiyi çək mişdi, bəli; Güllə açılmamışdı... (N.Xəzri); ŞEYTANI Hər ikisinin eli birdən tüfəng lərin şeytanım çəkdi.. (S.Rəhimov).
odur ki, çox təvazökardır (M. İbrahimov); SADƏLÖVH Molla onun möcüzələrinə inanaraq öz dövlətini gümüşə dəyişmək üçün gətirən sadəlövh, avam əhalini əsli olmayan gümüşlə aldadıb talayır (Ə.Haqverdiyev); TÜRKƏSAYA(Q) (dan.) Yazıq türkəsaya adamdır, birdən keçər bir cüvəllağının əlinə.. (M.İbrahimov); ŞİKƏSTƏNƏFS Bu adam nə həqirdir, nə şikəstənəfsdir (C.Məmməd- quluzadə).
Yüklə 6,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|