M. M. Musayev
Yüklə 3,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Paskazi
- Tülay: İnşasına nə vaxt başlanıldığını bilmirəm, amma 1953-cü ildə ancaq bitirilə bildiyini bilirəm. Çünki 10 Kasım 1953-cü ildә tәşkil
- 1953-cü ildə”
- 10 noyabr 1953-cü ildə
306
Paskazi: Peki hocam, Atatürk 1938’de ölmedi mi? O tarihte Anıtkabir yapılmamış demek ki! Tülay: Söylediklerin doğru. Atatürk’ün İstanbul’da Dolmabahçe Sarayı’nda öldüğünü biliyorsun değil mi? Naaşı, Atatürk’ün vasiyeti üzerine 21 Kasım 1938’de Ankara’daki Etnografya Müzesine getirildi. Anıtkabir’in yapımı bitirilinceye kadar da orada kaldı. Paskazi: Hocam Anıtkabir kim tarafından yapılmış? Tülay: Atatürk’ün vefatının ardından, ona yakışır bir anıt mezarın yapılacağı yer olarak, Ankara’ya hakim konumu nedeniyle o yıllarda Rasattepe denilen alan seçildi. Proje için bir yarışma açıldı ve yarışma sonucunda Emin Onat ve Orhan Arda’nın ortak projesinin uygulanmasına karar verildi. Ancak bu proje çeşitli nedenlerle değiştirilerek günümüzdeki şekline getirildi. Paskazi: Anıtkabir için seçilen yer çok güzel. Üstelik akşamları Ankara’nın her yerinden görünebiliyor. Tülay: Tabii, orası eksiden Ankara’nın en yüksek noktası olduğu için “Rasattepe” olarak adlandırılmış. Paskazi: Bence doğru bir seçim. Atatürk gibi bir devlet adamına da böyle bir yer yakışır. Ancak Anıtkabir’de Bir mezar daha gördüm. O kime ait?
aynı zamanda ikinci cumhurbaşkanımız İsmet İnönü’nün mezarı. O da Türk halkı için Atatürk gibi önemli bir devlet adamıdır.
kalın.
Tülay: İyi günler Paskazi.
‘Anıtqәbir Paskazi: Tülay müәllim, Anıtqәbirin memarlığı mәnә çox fәrqli gәlir. Nә vaxt inşa edilmişdir, görәsәn? Tülay: İnşasına nə vaxt başlanıldığını bilmirəm, amma 1953-cü ildə ancaq bitirilə bildiyini bilirəm. Çünki 10 Kasım 1953-cü ildә tәşkil olunan bir mәrasimlә Atatürkün mәzarı Anıtqәbirә köçürülmüşdür. Paskazi: Tülay müәllim, bәs Atatürk 1938-ci ildә vәfat etmәmiş- dir? Hәmin tarixdә, demәk ki, Anıtqәbir daha tikilmәmişdi?! Tülay: Söylәdiklәrin doğrudur. Atatürkün İstanbulda Dolmabağça Sarayında vәfat etdiyini hәr halda bilirsәn. Cәnazәsi, Atatürkün vәsiy- 307
yәtinә görә, 21 noyabr 1938-ci ildә Ankaradakı Etnoqrafiya Muzeyinә gә- tirildi. Anıtqәbirin inşası bitirilincәyә qәdәr orada qaldı. Paskazi: Tülay müәllim, Anıtqәbir kim tәrәfindәn inşa edilmişdir? Tülay: Atatürkün vәfatından sonra, ona layiq olan bir mavzoleyin inşa olunacağı yer kimi Ankarada hәr tәrәfdәn görünә bilәn vә hәmin illәrdә Rasattәpә deyilәn sahә seçildi. Proyekt üçün yarışma açıldı vә ya- rışmanın nәticәsindә Emin Onat vә Orxan Ardanın ortaq proyektinin hә- yata keçirilmәsi qәrara alındı. Ancaq bu proyekt nmüxtәlif sәbәblәrlә dә- yişdirilәrәk günümüzdәki formasına gәtirildi. Paskazi: Anıtqәbir üçün seçilәn yer çox gözәldir. Üstәlik axşam- lar Ankarının hәr yerindәn görünür. Tülay: Tәbii, ora keçmişdә Ankaranın әn yüksәk nöqtәsi olduğu üçün “Rasattәpә” adı ilә adlandırılmışdır. Paskazi: Mәncә dә düzgün bir seçimdir. Atatürk kimi bir dövlәt adamına da elә belә bir yer yaraşır. Ancaq Anıtqәbirdә başqa bir mәzar da gördüm. O kimindir?
zamanda ikinci prezidentimiz İsmәt İnönünün mәzarıdır. O da türk xalqı üçün Atatürk kimi bir dövlәt adamıdır.
lim, xudhafiz. Tülay: Xudhafiz, Paskazi.’
3.1.1.8-ci mәtndә ifadә olunan mövzu Atatürk Mavzoleyinin 1938-1953-cü illәr arsında inşa olunduğu vә bundan sonra 1953-cü ildә tәşkil olunan xüsusi bir dövlәt mәrasimi ilә Atatürkün cәnazәsinin Anıt- qәbirә köçürülmәsindәn ibarәtdir. Mәtndә bәlli zaman içәrisindә baş ve- rәn bir hadisәdәn bәhs olunur ki, bu da onun zaman semantik-funksional sahәsinә görә gerçәklәşdiyindәn xәbәr verir. Tәbii ki, mavzoley Atatürkün mәzarının ora köçürülmәsi üçün inşa olunmuşdur. Bu isә hadisәnin baş vermә sәbәbilә әlaqәdardır. Belәliklә dә mәtnin nә üçün zaman vә sәbәb әlaqәli semantik-funksional sahәlәrә görә gerçәklәşdiyi aydın olur. Göründüyü kimi, ‘çünki’ bağlayıcısı ilә mürәkkәb cümlә әsasın- da gerçәklәşәn parselyatikli sintaktik-mәtnlinqvistik hissә hәm müәyyәn bir zaman, hәm dә sәbәbiyyәt әlaqәli semantik-funksional sahәyә әsasәn gerçәklәşir. Vә bu hissә müstәqil bir cümlәdәn ibarәtdir. Sözügedәn sin- taktik-mәtnlinqvistik hissәdә konkret bir zaman anlayışının ifadә edilmәsi vә lazımi mәtnlinqvistik iyerarxikliyin tәmin olunması üçün, ikinci vә 308
üçüncü komponentlәrdә tәkrar olunan “1953-cü ildə” altgöndәrimli sözü işlәnilir. 1953-cü il vә özәlliklә dә 10 noyabr tarixi (Atatürkün vәfat etdiyi gün) Türkiyә Cümhuriyyәti vә türk millәti üçün çox böyük әhәmiyyәtә malikdir. Buna görә dә 10 noyabr 1953-cü ildə sintaqmı parselyatikdә yer tutur.
4. Zaman vә konkret bir obyekt әlaqәli semantik-funksional sahәlәrә görә gerçәklәşәn parselyatiklәşmә hadisәsi vә ya parselyatikli quruluşlar 4.1. Sadә cümlә әsasında 4.1.1. O sırada kocası da evde söylene söylene kravatını arıyordu. “Hemen giyinmem gerek. Yoksa geç kalacağım. Kravatım nerede?” (II, s.76). Həmin vaxt әri dә evdә deyinә-deyinә qalstukunu axtarırdı. “Dərhal geyinməliyəm. Yoxsa gecikəcəyəm. Qalstukum haradadır?”
4.1.1.9. Annenin Bir Günü Güzin, o sabah uyandıktan sonra hemen elini yüzünü yıkadı. Mutfağa gidip bebeği için mama hazırlamaya başladı. Mama piştikten sonra soğuması için tezgahın üstüne koydu. Kocasını uyandırmak için yatak odasına yöneldi. Yarım saat kadar sonra onlar kahvaltı ederken bebek de uyanıp ağlamaya başladı. Güzin bebeği kucağına alıp önce onun elini yüzünü yıkadı, altını değiştirdi. Sonra da karnını doyurdu. O sırada
koyup kocasının kravatını getirdi. Orçun Bey sinirli sinirli kravatını alıp taktı ve karısına”Hoşça kal” bile demeden evden çıktı. Kocası evden çıktıktan sonra bebeği yataktan kaldırıp bir yelek giydirdi; ev biraz serin gibiydi. Bebekle birlikde salona gitti, onunla biraz oynadı. Bebeğe oyuncaklarını verdikten sonra kendinse bir kahve yapıp dinlenmeye karar verdi. Neyse ki, bugün kızı sakin bir günündeydi. Bu sı- rada kendi kendine mırıldanmaya başladı. Bir bakıçı tutup işe başlamanın zamanı geldi de geçiyor bile. Sanırım bu benim için daha iyi olacak. Bazen annelik de evlilik kadar zor. Bebek doğduğundan beri çok yoruluyorum. Galiba ben de evde otur- maktan sıkıldım. Çünkü her gün evde aynı işleri yapmaktan bıktım. Hiç Yüklə 3,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|