MahirəNərimanqızı
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- `insan dəryadan ayrılan damlalar kimi, ilahi vücuddan ayrılmış zərrələrdir`
- P.S.
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 11 Akademik Aqafangel Krımski bu "Divan" haqda yazır: "Bu, sufi divanları arasında ən qədimlərindən biridir. Burada çox zaman sufinin Allaha oxuduğu yanıqlı məhəbbət nəğmələrini canlı, nazənin bir gözələ vurulmuş gənc bir oğlanın ehtiraslı mahnılarından ayırmaq çətinlik törədir: "Mənim könlüm sıxılır, ancaq cananımın eyninə deyil, Hicrindən xəstə olmuşam, ancaq o mənə dərman vermək istəmir Gözlərimdən qan yaş axır, buludlardan yağan yağışdan da güclü Ancaq onun dodaqları qaçır, qəlbimin yarasını sarımaq fikrində deyil." Bu divanın ən qədim əlyazmalarından birinin tarixçəsi olduqca maraqlıdır. İran alimi Həbibullah İmad öz evində təmir işləri apararkən divardan bir sandıq tapır. Sandığın içindən çıxan bir neçə əlyazmanın arasında Bakuvinin "Divan"ının qədim nüsxəsi də vardı. Baba Kuhi əsərlərində gizli şifrələr Kuhinin həm ―Divanında‖, həm də digər fəlsəfi mətnlərində dərin mənaya malik, orijinal fəlsəfi fikirlər, İlahi hikmətlər var. www.elmler.net - Virtual İnterne t Resurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 12 12 Bəzilərinə diqqət edək: “Yoxdur ruhların mürəkkəbliyi, hamı bilir ki, onlar torpaqdan yaranıb. Kuhi ürəyini bədəninin təbindən siləndən sonra nəhəng bir dəryaya düşdü”. Bu fikir vəhdəti-vücud fəlsəfi konsepsiyasının əsas müddəalarını özündə əks etdirir. Belə ki, vəhdəti- vücudda `insan dəryadan ayrılan damlalar kimi, ilahi vücuddan ayrılmış zərrələrdir` düsturu bu nəzəriyyənin ana qayəsini əks etdirir. Kuhi da bunu çox gözəl vurğulayıb. Damcılar sonradan yenə dəryaya qayıdan kimi, insanlar da zərrə kimi yenidən öz əslinə qayıdır. Şair də onu vurğulayır: Mən ruhumdan bədənimi yudum və böyük dəryaya düşdüm, həyat haqqındakı həqiqətləri dərk etdim. Başqa bir nümunə: Bir anda bütün əbədiyyətin sirri mənə açıldı, sirlər dünyassının qapısı üzüümə açıldı. ,O canımın qulağından yapışıb mənə başqa qədəh verdi, dedi, məni özündən və başqa adamlardan fərqləndir. Dedi, Kuhi, mən bütün adları sifətləri, qurunu, yaşı, xeyri şəri nəyi görürəmsə, fərqləndirirəm. Burda isə o, həyatda bütün var olanların vəhdətdə olma məqamını açıqlayır. Həqiqətən də bütün var olanlar vahid bir harmoniya altında hərəkətdədirlər. P.S. Bizi də Baba Kuhi ilə bu harmoniya birləşdirir. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 13 www.elmler.net - Virtual İnterne t Resurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 14 14 İstanbulun əsl fatehi - Ağ Şəmsəddin haqda Sonsuz çöllərin sufisi Uzaq Rum diyarından Ankaraya doğru yorulmadan bir sufi gedirdi. Doğma vətəni Göynükdən ayrılalı bir neçə gün keçmişdi, lakin ali elm və mənəviyyatın ortaq nöqtəsində gizlənən İlahi sirri tapmaq üçün gənc alim bu yolu getməyə məcbur idi. Türk diyarı Göynükdəki mədrəsədəki müəllim də ona sənə buralar artıq çox dar, elmin doldu - daşdı buraları da keçdi dedi və ona dövrün böyük alimi, övliyası Hacı Bayram Vəlini nişan verdi. O Hacı Bayram Vəli ki, Osmanlı Sultanı II Muradın ona iki dəfə etdiyi vəzirlik təklifindən imtina etmiş, könül səltənətində olan taxtını saray cəh-cəlalı ilə əvəzləməmişdi. Gənc də ona İlahi səyahət yolunda bələdçilik edəcək bu pir sahibinə doğru tələsirdi. Amma tələsən tək o deyildi ki... Hələ Hacı Bayram Vəli dərgahındakı müridlərin bir neçəsi şeyxlərinin qəfildən qışqıraraq bədahətən ―Şəmsəddin!‖ çağırmasını eşitmişdilər. İki şəxs arasında poçt xidmətini həyata keçirən bu ultrasəslər həm onu səsləmiş, həm də bunu. Müridlər dərgahda dərsdən sonra Şəmsəddinin kim olduğunu Hacı Bayramdan soruşmuşlar. Elə biz də onun cavabı ilə qəhrəmanımızı sizə daha yaxından tanıdaq: ―O gələcək, çox yaxında gələcək. Onun boğazına zəncir keçirdik. Ondan yaxa qurtara bilməz. Harada olsa gələcək. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 15 O, dövrün yeni doğan ulduzu olacaq. Həm cana şəfa, həm könüllərə məlhəm qoyacaq birisi olacaq. Onun ruhu, könlü çox ağdır. O, Ağ Şəmsəddin olacaq! Osmanlının yüksəlişi, İstanbulun fəthi onun adı ilə bağlanacaq!‖ Hacı Bayram Vəlinin bu cavabından sonra müridlər çox təəccüblənirlər. Biz də Hacı Bayramın könül lüğəti ilə ağ Şəmsəddini tanıtmasının üzərinə onun haqqında daha bir neçə məlumatlar verək: Ağ Şəmsəddin XIV əsrin sonunda 1389-cu ildə dövrünün tanınan elm xadimlərindən olan Məhəmməd Şəmsəddin Həmzənin ailəsində dünyaya gəlib. Onun nəsil kökü azərbaycanlı böyük sufi ustadı İşraqilik nəzəriyyəsinin banisi Şihabəddin Yəhya Sührəverdiyə gedib çıxır. Bu gün də istər türk, istər ərəb-fars, istərsə də Avropa tədqiqatçıları Şəmsəddinin Azərbaycandan olmasını inkar etmir. Şamda müdərrislik edən atası sonradan bu missiyasını davam etdirməkdən yana Anadoluya gəlir. O zaman yeddi yaşı olmasına baxmayaraq Ağ Şəmsəddin Quranı əzbər öyrənir. Gələcəkdə o həm Sultan Fateh Məhmədin birinci və əsas müəllimi, baş məsləhətçisi, həm də böyük övliya və həkim kimi tanınır. Onun böyük tibb alimi kimi yetişməsindən az sonra ətraflı danışacağıq. Hələlik onu deyək ki, bütün dünyada tibb elmində iki böyük nəzəriyyənin banisi kimi xatırlanmaqdadır. İndi isə yenidən yorulmadan uzaq Anadoludan Ankaraya öz şeyxinə doğru tələsən gənc Ağ Şəmsəddinə qayıdaq. Dilimizi azacıq da olsa ozan dili kimi yüyrük edib deyək ki, Ankaraya çatan Şəmsəddin bazar meydanında zabitəli, Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|