MahirəNərimanqızı
Yüklə 5,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- A.O.Makovelski
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya 36 vaxt lazımdır. Keçid dövrü öz insanlarını, düĢüncə və həyat tərzini yaradır. Yəqin ki, vaxtilə Amerika Prezidentlərindən birinin – A.Linkolnun dediyi sözlər bizə də aiddir. O demiĢdir: «SoruĢma ki, Amerika sənin üçün nə edib, soruĢ ki, sən Amerika üçün nə etmisən?». Bir də yeni dövrdə hər birimizin iĢ və əməlində, sözündə türk Ģairi Tofiq Fikrətin dediyi bu sözlər olmalıdır: Millət yoludur, haqq yoludur tutduğumuz yol, Ey haqq! Yaşa ey sevgili millət, yaşa, var ol!
1920-ci il aprel ayının 28-də XI Qızıl Ordu Bakıya daxil oldu. Azərbaycan Demokratik Respublikasının hakimiyyətinə son qoyuldu, hakimiyyət bolĢeviklərin əlinə keçdi. «1920-ci ilin mayın 12-də «Köhnə orta və ibtidai məktəb tiplərini politexnik məktəblərlə əvəz etmək haqqında» hökümət dekreti elan oldundu. May ayının 26-da isə «Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası vahid
əmək məktəblilərinin Əsasnaməsi» qəbul olundu. Bu əsasnamə və dekretdə məktəblərdə təlimin ana dilində və pulsuz aparılması, zəhmətkeĢ balalarının üzünə açıq olması elan edildi» (F.A.Rüstəmov, Ən yeni dövrün pedaqogika tarixi, B., «Nurlan», 2005, s.62). Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra təhsil müəssisələrinin Ģəbəkəsi geniĢləndirildi. Ali məktəblər açıldı. Kadr hazırlığı vacib tələb kimi qarĢıya qoyuldu. Lakin www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs Mərkəz i Ümumi psixologiya. Psixologiya
37
ali məktəblərdə çalıĢan yüksək ixtisaslı kadrlar çatıĢmırdı. 1921-ci ildə orta məktəblərdə müxtəlif fənlər üzrə dərs deyəcək müəllim kadrları hazırlamaq üçün yeni bir ali təhsil müəssisəsi – APĠ yaradıldı. 1931-ci ildə Azərbaycan Dövlət Elmi Tədqiqat Pedaqogika Ġnstitutu, 1936-cı ildə Kirovabad (Gəncə) Dövlət Pedaqoji Ġnstitutu təsis edildi. Azərbaycan Dövlət Universiteti isə hələ Azərbaycan Demokratik Respublikasının vaxtında – 1919-cu ildə yaradıl- mıĢdı. Universitetdə yaradılan kafedralardan biri də psixologiya kafedrası idi. Kafedraya görkəmli alim A.O.Mako- velski rəhbərlik edirdi. Ali məktəblərdə ən böyük çətinliklərdən biri də ana dilində dərs aparan ixtisaslı kadrların çatıĢmaması ilə bağlı idi. Vəziyyətdən çıxıĢ üçün dilləri Azərbaycan dilinə yaxın olan Krımdan, Kazandan, Türkiyədən yüksək ixtisaslı müəllimlər dəvət olunur. Onların sırasında A.O.Makovelski, X.Fikrət, M.Tofiq və baĢqaları var idi. Onlar həm psixologiyadan dərs deyir, həm də milli kadrların hazırlanmasına kömək edirdilər. A.O.Makovelskinin bu sahədə xidmətləri isə əvəzsizdir.
Universitetində iĢə dəvət olunur. O, 1920-ci ildən 1930-cu ilə qədər Psixologiya kafedrasına rəhbərlik etmiĢdir. 1921-ci ildə ADU-da «Sokrata qədərki fəlsəfə» mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmiĢdir. O, 1931-ci ildən 1940-cı ilədək AETPĠ-də iĢləmiĢ, elmi tədqiqatlar aparmıĢdır. 1948-ci ildə Makovelski yenidən Azərbaycan Dövlət Universitetinə qayıdır və 1960-cı ilə qədər məntiq-psixologiya kafedrasına rəhbərlik edir. Makovelskinin yüksək ixtisaslı psixoloq kadrlarının hazırlanmasında əvəzsiz xidmətləri olmuĢdur. O,
Ə.K.Zəkuyevin doktorluq dissertasiyasının rəsmi opponenti, M.Məhərrəmov, M.Abbasov, M.Hacıyev, Ġ.Seyidov və baĢqalarının elmi rəhbəri olmuĢdur.
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya 38 Makovelski eyni zamanda geniĢ tədqiqat iĢləri aparmıĢ, Azərbaycan Ģair və filosoflarının yaradıcılığının psixoloji təh- lilini vermiĢdir. Azərbaycanda psixologiya elminin inkiĢafında, psixoloq kadrlarının hazırlanmasında B.B.Komarovskinin də (1899- 1965) böyük xidmətləri olmuĢdur. 1921-ci ildə Bakıya gələn Komarovski 1921-1924-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Univer- sitetinin aspiranturasında oxuyur. 1927-ci ildə pedaqogika ixtisası üzrə doktorluq dissertasiyası müdafiə edir. Elə həmin il o, professor elmi adı alır. Komarovski ilk elmi məqaləsini 1914-cü ildə, 15 yaĢında yazmıĢdır. ÇoxĢaxəli yaradıcılığa malik olan Komarovski «Psixologiya cədvəlləri» (1923), «UĢaqlığın sosiologiyası» (1921), «Təkrarlama metoduna dair» (1940) və s. onlarla fundamental əsərlərin müəllifidir. Azərbaycanda psixologiya elminin digər tanınmıĢ bir nümayəndəsi F.Ə.İbrahimbəyovdur (1901-1988). O, respub- likamızda ilk psixologiya laboratoriyasının yaradıcısıdır. Onun Azərbaycan Dövlət Universitetində 1926-1927-ci illərdə təĢkil etdiyi psixologiya laboratoriyasında çoxsaylı, müxtəlif istiqa- mətli tədqiqatlar aparılmıĢdır. F.Ġbrahimbəyov 1927-1949-cu illərdə V.Ġ.Lenin adına APĠ-də, sonrakı illərdə Azərbaycan Pedaqoji Xarici Dillər Ġnstitutunda psixologiya kafedrasının müdiri olmuĢdur. F.Ġbrahimbəyov təlim və psixi inkiĢaf, Ģəxsiyyət, xüsusilə bilinqvizm sahəsində uğurlu tədqiqatlar aparmıĢdır. Onun tədqiqatları nəinki ittifaq miqyasında, eləcə də dünyanın bir sıra ölkələrində rəğbətlə qarĢılanmıĢdır. O, ana dili və rus dillərinin mənimsənilməsinin psixoloji əsaslarını tədqiq etmiĢdir. Onun bu sahədə apardığı təqdiqatlarla bağlı Ümumittifaq və Beynəlxalq Konqreslərdə etdiyi çıxıĢlar bir qayda olaraq yüksək dəyərləndirilmiĢdir. Onun «Ġkidillilik, Yüklə 5,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|