MahirəNərimanqızı
Yüklə 5,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Pedaqoji psixologiyanın predmeti.
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
202 202 məsələlərdən birini də
insanın psixiki
inkiĢafının hərəkətverici qüvvələri, şərati və qanunauyğunluqları təĢkil edir. Psixi inkiĢafın hərəkətverici qüvvələri anlayıĢı altında insanın psixi inkiĢafına təkan verən, onu müəyyən istiqamətə yönəldən səbəblər baĢa düĢülür. UĢağın psixi inkiĢafının hərəkətverici qüvvələri, hər Ģeydən əvvəl, fəaliyyətdə yaranan yeni tələbatlarla bu tələbatları ödəmə imkanları arasındakı dialektik ziddiyyətdən ibarətdir. Bu ziddiyyət yalnız kiçik yaĢ deyil, bütün yaĢ dövrləri üçün xarakterikdir. Lakin həmin zid- diyyətlər özünü göstərdikdə yaĢdan asılı olaraq müəyyən spesifik xüsusiyyətə malik olurlar. Psixi inkiĢafın şəraiti adı altında daima təsir edən elə daxili və xarici amillər nəzərdə tulur ki, onlar hərəkətverici qüvvələr olmasalar da, inkiĢafa təsir göstərir, inkiĢafın gediĢini istiqamətləndirir. Psixi inkiĢafın qanunauyğunluqlarına gəldikdə, onlar ümumi və xüsusi qanunauyğunluqlardan ibarətdir. Həmin
qanunauyğunluqların köməyi ilə insanın psixi inkiĢafını qeyd etmək və bunun köməyi ilə həmin inkiĢafı idarə etmək mümkündür.
ən mühüm və daimi vəzifəsi olan gənc nəslə elmlərin əsasları haqqında dərin və möhkəm biliklər vermək, həmin bilikləri təcrübəyə tətbiq etmək vərdiĢləri və bacarığı aĢılamaq, hər- tərəfli inkiĢaf etmiĢ Ģəxsiyyət formalaĢdırılması iĢini müvəffəqiyyətlə həyata keçirmək üçün müəllim tərbiyənin və təlimin psixoloji qanunauyğunluqlarına dərindən yiyələnməli və özünün pedaqoji fəaliyyətində həmin biliklərdən istifadə etməyi bacarmalıdır. Bu cür biliklər isə müasir psixologiya elminin mühüm sahələrindən biri olan pedaqoji psixologiyada öz əksini tapır.
Pedaqoji psixologiyanın predmetinə, birinci növbədə, Ģəxsiyyətin formalaĢmasının psixoloji mexanizminin öyrə-
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
203 203
203 203
203 203
203 203
203 nilməsi, Ģəxsiyyətin inkiĢaf səviyyəsi və fəallığın qarĢılıqlı əlaqəsinin, tərbiyənin idarə olunması problemlərinin, özünütərbiyə və əxlaq tərbiyəsinin, tərbiyəvi tədbirlərin psixo- loji əsaslarının, gənc nəslin tərbiyəsinə təsir edən amillərin psixoloji xüsusiyyətlərinin aĢkara çıxarılması təĢkil edir. Təlimin idarə olunmasının psixoloji məsələlərini, təlim və inkiĢafın qarĢılıqlı əlaqəsini, psixi proseslərin, xüsusilə Ģagirdlərdə təfəkkürün inkiĢafında təlim fəaliyyətinin aparıcı rolunu, təlim motivlərinin psixoloji xüsusiyyətlərini, təlim fəaliyyətinin struktur komponentlərini, əqli fəaliyyətin priyom və vərdiĢlərinin mənimsənilməsi prosesinin idarə olunması problemlərini öyrənmək müasir pedaqoji psixologiyanın predmetinə daxil olan ən mühüm komponentlərdəndir. Bunlarla yanaĢı olaraq, təlimdə müvəffəqiyyəti və müvəffəqiyyətsizliyi Ģərtləndirən psixoloji amilləri, müasir dərsə verilən psixoloji tələbləri, təlim prosesində müasir texniki vasitələrdən istifadənin psixoloji xüsusiyyətləri, pedaqoji fəaliyyətin psixoloji xüsusiyyətləri, müəllim və Ģagirdlərin qarĢılıqlı münasibətlərinin, müəllimin pedaqoji bacarıq və vərdiĢlərinin, xüsusilə onun pedaqoji ünsiyyəti və pedaqoji mərifətinin psixoloji mexanizmlərini və təlim və tərbiyənin digər mühüm psixoloji məsələlərini öyrənmək, aĢkara çıxarmaq da pedaqoji psixologiyanın predmetini təĢkil edir.
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
204 204 VI. 18. 2. YaĢ psixologiyasının əsas bölmələri və vəzifələri YaĢ psixologiyası müasir psixologiya elminin əsas sahələrindən biri olmaqla yanaĢı onun da özünəməxsus və bir- birini tamamlayan bölmələri vardır. Bunlara aĢağıdakılar daxildir: uşaq psixologiyası, yeniyetmələrin psixologiyası,
Müasir yaĢ psixologiyasının qarĢısında duran vəzifələr geniĢ və çoxsahəlidir. YaĢ psixologiyasının qarĢısında duran əsas vəzifə Ģəxsiyyətin inkiĢaf problemlərini, ayrı-ayrı yaĢ dövrlərində onun
xüsusiyyətlərini, psixi
inkiĢafın dinamikasını, ümumi qanunauyğunluqlarını öyrənməkdən ibarətdir. ġəxsiyyətin yaĢ aspektində inkiĢafının hərəkətverici qüvvələri, mexanizm, Ģərait və amillərinin, təlim-tərbiyə prosesində psixi inkiĢafın yaĢ xüsusiyyətlərini nəzərə almağın səmərəli yollarının və s. öyrənilməsi də yaĢ psixologiyasının qarĢısında duran mühüm vəzifələrdən hesab edilir.
prinsipləri. Psixoloji ədəbiyyatda uĢağın inkiĢaf prosesi haqqında iki müxtəlif nöqteyi-nəzər mövcud olmuĢdur. Bunlardan birinə görə bu inkiĢaf prosesi fasiləsiz, digərinə görə diskret - qeyri-bərabər xarakter daĢıyır. Birinci fikrə görə inkiĢaf dayanmadan, sürətlənmədən, ləngimədən baĢ verir. Ona görə də bir mərhələni digərindən fərqləndirəcək hər hansı dəqiq sərhəddi müəyyənləĢdirmək mümkün deyildir. Ġkinci nöqteyi-nəzərə görə inkiĢaf qeyri-rəvan, qeyri-bərabər Ģəkildə gedir. Onun sürəti gah arta, gah da azala bilir. Bu isə inkiĢafın keyfiyyətcə bir-birindən fərqlənən mərhələlərini, yaĢ Yüklə 5,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|