www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya
384
384
7.ġəxsiyyətlərarası münasibətlər. YoldaĢlıq münasi-
bətləri. ġagirdlərin mikroqruplardakı qarĢılıqlı əlaqəsini xüsu-
siyyətləri. Kollektivə xüsusi təsir edə bilən Ģagirdlərin olması.
8.Sinif kollektivinin yaĢ xüsusiyyətləri. Əldə edilmiĢ
materialların təhlili və ümumiləĢdirilməsi əsasında sinif
kollektivinin aĢkara çıxarılması mümkün olan spesifik
xüsusiyyətləri.
9.Sosial mühitin, valideynlərin, ictimaiyyətin, sinif
kollektivinə təsiri.
10.ġagirdlərdə ictimai fəallığı yüksəltmək, onlarda
xarakterin müsbət əlamətlərininin aĢılanması məqsədilə
təcrübəçi tələbənin sinifdə apardığı iĢin məzmunu.
11.Gələcəkdə həmin sinif kollektivi ilə aparılacaq
tərbiyəvi iĢin məzmunu və təĢkilinə aid təkliflər (müəl-
limlərin, sinif rəhbərinin valideynlərin aparacağı iĢlər).
Dərsin psixoloji təhlili
Tədris iĢinin təĢkilinin əsas forması olan dərsin xüsusiy-
yətləri ilə dərindən tanıĢ olmadan, müasir dərsə verilən
tələbləri nəzərə almadan yaxĢı müəllim olmaq, Ģagirdlərə
zəruri bilik, bacarıq və vərdiĢlər aĢılamaq, dərsdə onların
Ģəxsiyyətinin formalaĢmasına təkan vermək mümkün deyildir.
Ona görə də dərsi (istər baĢqalarının, istərsə də özünün dediyi
dərsi) psixoloji cəhətdən təhlil edə bilməyən təcrübəçi –
müəllim bu tələbləri nəzərə almaqda çətinlik çəkəcəkdir.
Bununla yanaĢı olaraq, dərsin dərin psixoloji təhlilini
verməyi bacaran müəllim həm öz əməyinin, həm də təlimin
hər bir mərhələsində Ģagirdlərin bilik və bacarıqlara yiyə-
lənməsinin səmərə və keyfiyyətini yüksəldə biləcəkdir.
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya.
Psixologiya
385
385
385
385
385
385
385
385
385
Dərsin psixoloji təhlilini vermək bəzən təcrübəçi-müəl-
lim üçün o qədər də asan deyildir. Bunun üçün bir sıra
cəhətlərə xüsusi diqqət yetirilməlidir.
Adətən, hər bir dərsdə müəllim birbaĢa və ya dolayı
yolla uĢağın Ģəxsiyyətinin istiqamətinin formalaĢması və
inkiĢafı vəzifəsini həyata keçirir. Ona görə də dərsin təhlili
zamanı birinci növbədə tədris materialının məzmununun,
onun təĢkili yollarının, müəllimin davranıĢının Ģagirdlərdə
baxıĢlar, dünyagörüĢü, maraqlar, inamın formalaĢmasına necə
təsir etdiyinə fikir vermək lazımdır.
Dərsdə Ģagirdlərin idrak proseslərinin təĢkili və inkiĢafı
üçün nə kimi iĢlər görülməsi nəzərə alınması zəruri olan
cəhətlərdəndir. Xüsusilə müəllimin Ģagird təfəkkürünü hansı
yollarla fəallaĢdırması, problem situasiya yaratma imkanları
və s. nəzərdən qaçmamalıdır. Məfhumların çatdırılması
zamanı mühüm əlamətlərə nə dərəcədə istinad olunması,
formal əlamətlərdən istifadə zamanı baĢ verən qüsurlar
təhlildə qeyd olunmalıdır. Dərsdə Ģagirdlərin təfəkkürün təhlil,
tərkib,
müqayisə,
ümumiləĢdirmə,
mücərrədləĢdirmə
proseslərindən necə istifadə etmələri və müəllimin bu
sahədəki iĢi nəzərə alınmalı və qeyd edilməlidir.
Dərsdə Ģagirdlərin diqqətinin necə təĢkil olunması,
diqqəti cəlb edən və ya yayındıran səbəblər təcrübəçinin
nəzərindən qaçmamalıdır.
Bütün bunlarla yanaĢı olraq dərsin təhlilində müəllimin
xarakteristikasına da xüsusi yer verilməlidir. Burada
müəllimin pedaqoji ustalığı, pedaqoji təfəkkürü, dərsə hazır-
lığı, nitqi, Ģagirdlərə yanaĢma tərzi, pedaqoji ünsiyyət və
mərifəti və s. nəzərə alınmalıdır.
Dərsin psixoloji təhlilini aĢağıdakı təxmini sxem üzrə
aparmaq mümkündür:
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya
386
386
Dərsin psixoloji təhlilinin təxmini sxemi
1. Dərsin mövzusu, həmin mövzuda aparılan dərslərin
ümumi sistemində onun yeri.
2. Dərsin məqsədi və onun təlim-tərbiyəvi vəzifələri.
3. Dərsin təĢkili. ġagirdlərin məĢğələyə hazırlığı. ġa-
girdlərin təĢkili (onların diqqətinin səfərbərliyə alınması, iĢ
yerlərini hazırlamaq tələbi və s.). Sinif otağının dərsə hazırlı-
ğı.
4. ġagirdlərin bilik, bacarıq və vərdiĢlərinin məzmunu
və yoxlanması metodikası. Bilik, bacarıq və vərdiĢlərin
yoxlanmasının məqsədi və yeri. Yoxlama üsulu. Frontal və
fərdi sorğu üçün verilmiĢ sualların, praktik tapĢırıqların,
müstəqil iĢin, ayrı-ayrı Ģagirdlərə verilən fərdi tapĢırıqların
məzmunu. ġagirdlərin cavablarının keyfiyyəti. ġagirdlərin
cavablarındakı qüsurlara müəllimin münasibəti. Sinfin fəal-
lığı. ġagirdlərin biliyinin yoxlanmasının yekunlaĢdırılması.
ġagirdlərin cavablarının qiymətləndirilməsi.
5. Yeni biliklərin məzmunu və öyrədilməsi metodikası.
Mövzu və müəllimin təlim materialını Ģifahi Ģərhinin məz-
munu. Müəllimin verdiyi biliklərin həcmi və sistemi, Ģərhi
metodları. ġərh olunan materialın elmi və ideya istiqaməti,
həyatla əlaqəsi, tərbiyəedici xarakteri. ġərhin sistemi və
ardıcıllığı, obrazlılığı, Ģagirdlər üçün aydınlığı, əvvəl keçi-
lənlərlə əlaqəsi.
ġagirdlərin müstəqil öyrəndikləri təlim materialının
mövzusu və məqsədi. ġagirdlərin qarĢısına problemli sual-
ların, idraki məsələlərin qoyulması.
ġagirdlərin idrak fəaliyyətinin fəallaĢdırılması, ayrı-ayrı
məsələlər üzərində Ģagirdlərin marağının və diqqətinin
Dostları ilə paylaş: |