MəDƏNİYYƏTİ İNCƏSƏNƏTİ yaşadanlar
Yüklə 0,65 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ✦ ✦ ✦ Sona Xəyal ✦ ✦ ✦ 38
- ZEYNAL XƏLİL YARADICILIĞINDA İNCƏSƏNƏTƏ QİYMƏT
- ✦ ✦ ✦ Mədəniyyəti, incəsənəti yaşadanlar ✦ ✦ ✦ 39
- ✦ ✦ ✦ Sona Xəyal ✦ ✦ ✦ 40
- ADİL POEZİYASINDA SƏNƏTƏ QİYMƏT
✦ ✦ ✦ Sona Xəyal ✦ ✦ ✦ 38 söyləyir. Səttar haqqında yazır:”Bəhlulzadə sənəti hər vaxt eyni dərəcədə bitkin, eyni təsir qüvvəli, eyni məharətlə zəngin olma- mışdır. O əsərdən-əsərə inkişaf etmişdir. Biz indi Bəhlulzadə məktəbi haqqında ciddi danışa bilərik. Müasir Azərbaycan rəssam- lığını bu poetik fırçalı sənətkarsız təsəvvür etmək çətindir. Onun yaradıcılığı, sənətimizin adı fəxrlə çəkiləcək bir qoludur”. Rəsul Rzanın başqa rəssamlar haqqındakı fikirləri də orijinaldır. Hər rəssamın özünəməxsus sənətkarlıq cəhətini, özü də elə cəhətini qeyd edir ki, adi adamın heç fikrinə gələ bilməz. Hətta rəssamların iş üsulunu, tapıntılarını əldə etmək yollarını da izləyir. Bu cəhətdən onun şəklini çəkmiş rəssamlardan Tahir Salahov və Toğrul Nərimanbəyov haqqındakı fikirləri çox maraqlıdır. Müəllifin “O, böyük gələcəyini özü ilə apardı” adlı məqləsində isə dünyasını dəyişmiş istedadlı rəssam Tofiq Cavadov haqqında həm xatirələri ilə, həm cavan rəssamın ölümünə təəssüf hissi ilə, həm də bir rəssam kimi onun haqqındakı fikirlərilə tanış oluruq. Rəsul Rzanın incəsənətlə bağlı yazıları haqqında çox danışmaq olar. Bu yazılar sanki bir şairin deyil, bir sənətşünasın qələmindən çıxmışdır. “Real-Press” qəzeti, 01.12.10 ZEYNAL XƏLİL YARADICILIĞINDA İNCƏSƏNƏTƏ QİYMƏT
Zeynal Xəlil filarmoniya, radio və kino ilə əlaqədar vəzifələrdə işləmiş, incəsənətlə yaxından təmasda olan bir adam olmuşdur. Onun yaradıcılığında sənətdən danışan çox az əsərə rast gəlsək də, bu əsərlərdə səhnəyə, musiqiyə, sənətkarlara olan səmimi müna- sibətini, hörmət və məhəbbətini duyuruq. O, ”Ədəbiyyat qəzeti”ndə çap olunmuş “Otello” adlı məqaləsində hələ 1949-cu ildə yazırdı: ”Başqa sovet xalqları kimi Azərbaycan xalqı da hər zaman Şekspir sənətinə, onun ölməz dramaturgiyasına hörmətlə yanaşmışdır. Bu gün, xeyrin şərlə daha açıq, daha kəsərli bir şəkildə üz-üzə durduğu bir zamanda qüdrətli Sovetlər İttifaqı Şekspirin pənah gətirdiyi yeganə ölkədir. Azərbaycan tamaşaçıları uzun bir fasilədən sonra öz doğma səhnələrində yeni “Otello”ya tamaşa etdilər. Azərbaycan Dövlət Dram Teatrının yaradıcı kollektivi “Otello”nu bu dəfə daha ✦ ✦ ✦ Mədəniyyəti, incəsənəti yaşadanlar ✦ ✦ ✦ 39 yeni, daha təravətli bir şəkildə tamaşaçılar önündə nümayiş etdirdilər. Biz tamaşaçılar isə qocaman teatrın bu gözəl yaradıcılıq nailiyyətinə sevindik, onu daha hərarətlə sevdik”. Müəllif bu yazıda teatrın yaradıcı kollektivindən razılıq edir, xalq artisti Adil İsgən- dərovun istedadından xüsusi ruh yüksəkliyi ilə danışır, artistlərdən Rza Əfqanlının, Barat Şəkinskayanın, Ə.Sultanovun, Əli Qurbano- vun, Əhməd Salahlının, Fatma Qədrinin, F.Fətullayevin, H.A.Sala- yevin sənətkarlığını diqqətə çatdırır. Zeynal Xəlilin “Ədəbiyyat və incəsənət” qəzetində “Xəzər üzərində şəfəq” adlı yazısı çap olunmuşdur ki, burada Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrında oynanılan eyniadlı əsərdən söhbət gedir. Müəllif müsbət surətlərlə yanaşı mənfi surətlərdən də danışır və əsərdəki nöqsanları göstərir. Nədənsə burada rejissorun, aktyorların tənqidini deyil, əsərin tənqidini görürük. Müəllif burada İmran Qasımovun əvvəlki uğurlarını qeyd etməklə bərabər, bu əsərindəki nöqsanlardan söz açır, amma onun gələcəkdə daha gözəl əsərlər yaratmalı olduğunu kəskinliklə söyləyir. Zeynal Xəlilin şeirlərində də sənətə olan sevgi hiss edilir. M.P.Vaqifin xatirəsinə həsr olunmuş “Saz” adlı şeirdə Aşıq Əda- lətin saz çalması, salondakı heyrətdən doğan sükut şairə tarixləri vərəqləməyə, Vaqifi, Vidadini yada salmağa istiqamət verir. Burada tarzən Hacı, kaman ustası Habil də xatırlanır. Əsrlərdən üzü bəri gələn ecazkar musiqimizi tərənnüm edən şair şeiri belə tamamlayır:
Çal, Ədalət, çal, aşıq! Çal, oxysun telli saz! El nəğməsi, el sözü Heç vaxt susmayıb, Susmaz!
Hamı heyrət içində... Salon sakit, salon lal. Nə dillərdə bir söz var, Nə gözlərdə bir sual, Salon sakit, salon lal!...
Şairin “Düşüncələr” şeiri “Qara, qorxunc pəncəsini ölüm basıb çöllərə, Fəlakətin bayquşları qanad sərib ellərə” misraları ilə baş- ✦ ✦ ✦ Sona Xəyal ✦ ✦ ✦ 40 layır. Şair xəyala gedib. Dostlarını, tanışlarını xatırlayır. “İndi onlar hardadır?”- sualına cavab axtarır. O sevən insanlar, o sevilən insanlar sanki xəyal olmuşlar kimi gəlir şairə. Bəlkə yaşıl bağlar da, uca evlər də xəyalmış, yoxsa onları şairin əlindən kim almış? Şair birdən-birə xəyaldan ayrılır. Keçmişləri gözü önünə gətirir. Yox, heç nə xəyal deyil, hər şey bir zaman olmuşdu. Şair seyrə çıxıb kaman, qaval çala-çala dostları ilə birlikdə xoş günlər keçirdiklərini xatırlayır, sonra isə... Şeir belə bitir:
Gəl, yaxşı bax, məzarlıqda kəllələrlə danışan Hamlet kimi düşüncəli, baxışları pərişan, Heykəltəraş yoldaşımdır! Tanıdınmı onu sən? İnsanlığın kədəridir axan onun gözündən! Dayan, qəlbin alışmasın! Bir qayda var dünyada: Biri həyat istəyəndə, biri gedəcək bada! Həyat–ölüm! İki düşmən... Onlar əkiz yarandı. Dünən gülən kaşanələr bu gün dağıldı, yandı! Yenə ölüm ordu çəkdi üstünə səadətin, Qılınc haqqın əlindədir, üzü bərkdir qüvvətin. Aylar, illər keçəcəkdir, haqq-ədalət qalacaq, Sənətkarlar, filosoflar ondan ilham alacaq!
Adil Babayevin şeirlərində qiymətli sənət əsərləri yaratmış rəs- samlara, gözəl musiqi nümunələri bəstələmiş bəstəkarlara, yadda- qalan obrazlar yaratmış sənətkarlara olan məhəbbətin şahidi oluruq. Şairin fikrincə, illər, əsrlər keçir, hər şey dağılıb gedir, əsil sənət isə yarandığı kimi qalır. “Yaşasın sənət” şeirində şairin bu fəlsəfi düşüncəsinin təsvirini görürük. Şair burada Şəki Xan sarayını təsvir edir. Vaxtilə bu binanın divarlarını titrədən insan fəryadı da, kü- ləklərin quruda bilmədiyi anaların göz yaşları da, qətl mərasimləri də şairin gözü önünə gəlib misralanıb. Şeir belə fəlsəfi sonluqla bitir:
Dünyadan köçdü xan, Əsər qalmadı əmrindən, fərmanından. Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|