MəDƏNİYYƏTİ İNCƏSƏNƏTİ yaşadanlar
Yüklə 0,65 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ✦ ✦ ✦ Sona Xəyal ✦ ✦ ✦ 56
- ✦ ✦ ✦ Mədəniyyəti, incəsənəti yaşadanlar ✦ ✦ ✦ 57 CABİR NOVRUZ YARADICILIĞINDA MUSİQİYƏ QİYMƏT
- ✦ ✦ ✦ Sona Xəyal ✦ ✦ ✦ 58
✦ ✦ ✦ Sona Xəyal ✦ ✦ ✦ 56 “Bülbülün xatirəsinə” adlı şeirdə şair tamam başqa bir mənzərə yaratmışdır. Bülbülün tabutu insan dəryasında dalğalanır, bu zaman onun səsi eşidilir. Şair yazır ki, sanki, bu nəğmə deyirdi ki, qəmi unudun və bu zaman hamı fikrə gedir, o səsi dinləyir. Şair fikrini belə yekunlaşdırır:
Coşub bir-birinə dedi min könül: Hamıtək ölümə məruz Bülbülü Oxuyub dəfn edir ölümsüz Bülbül.
Əli Kərimin sənətlə bağlı “Heykəl və insan” adlı maraqlı bir şeiri də vardır. Şair yazır ki, “O günlərlə, aylarla işlədi. Demədi li, əlim, qolum yoruldu. Çünki sənətkar idi, Daşdan insan yonurdu”. Heykəlin üzündən artıq ifadələri, lazımsız kədəri qəlpə-qəlpə qoparır, heykəlin üzünə məğrurluq, əzəmət həkk edirdi. Heykəl dəyişdikcə, o özü də dəyişilirdi: üzü də, gözü də dəyişir, alnındakı qırışlar açılır, baxışları sənət alovuyla yanırdı. Heykəli gözəlləşdirdikcə, heykəl də onu gözəlləşdirirdi:
Heykəl insana döndükcə, insan sevincindən heykələ döndü. Gördü onun yanında onu yaradan bir heykəltəraş var. Sonra hər ikisi dost kimi Şəhəri gəzməyə çıxdılar.
Əli Kərimin sənətə, sənətkarlara həsr olunmuş şeirləri az da olsa, həcmcə yığcam da olsa, bədii dəyəri, məna tutumu etibarilə qiymətlidir. Əli Kərim şairlərə çox şeir həsr etməsə də, şairlər ona çoxlu şeirlər həsr etdilər və bu günün özündə də ona şeirlər yazılır.
✦ ✦ ✦ Mədəniyyəti, incəsənəti yaşadanlar ✦ ✦ ✦ 57 CABİR NOVRUZ YARADICILIĞINDA MUSİQİYƏ QİYMƏT
Ən kədərli, ən narahat anlarımızda musiqi dinləmək istəyirik. Ruhumuzu oxşayan hər hansı bir musiqi nömrəsi sanki bizim üçün ehtiyac olur. Amma nə qədər xarici mahnılara qulaq assaq, yenə də Azərbaycan musiqisinin bizimçün xüsusi yeri var. İstər muğam- larımız, istər xalq mahnılarımız, istərsə də bəstəkar mahnıları hər yerdə sevilir, alqışlanır. Azərbaycan musiqisi o qədər gözəldir, o qədər ruhu oxşayandır ki, hətta başqa xalqların nümayəndələri belə bunu dəfələrlə etiraf etməli olmuşlar. Düzdür, son zamanlar “şoubiznes” deyilən bir bəla hardasa bizim ümüdlərimizi qırmaq istəyir, amma kökü dərinlərə, qədimlərə gedib çıxan musiqimiz o qədər tutumludur ki, hardasa bir zəif ifaçı ortaya çıxanda, ona müqabil iki istedadlı çıxır və ümüdlərimiz yenidən dirçəlir. Azərbaycan ziyalıları, o cümlədən qələm əhli həmişə musiqimizi tərənnüm etmiş, onu korlamaq istəyənlərə qarşı etiraz səslərini ucaltmışlar. Bu mənada şairlərimizin narahatlıqları həmişə diqqəti çəkib. Xalq şairi Cabir Novruz “Mənəvi sərvətimiz” adlı məqaləsində bu məsələyə öz münasibətini belə bildirmişdir: ”Təəssüf ki, bayağı, ilhamsız, od-alovu olmayan mahnılar da özünə meydan tapır. Görünür səbəblərdən biri musiqi tənqidindəki durğunluq, barışıqlıqdır. Xalturaçı “bəstəkarlar” və “söz düzəldənlər” tənqid, ictimai ifşa zərbəsi görmədikləri üçündür ki, efirə, ekrana sərbəst yol tapırlar. Biz ayrı-ayrı peşə sahiblərinin sənət aləminə gəlməsinin heç də əleyhinə deyilik. Əksinə, belələrini həmişə müdafiə və təqdir edirik. Bir şərtlə ki, istedadlı olsun, deməyə ürəyində öz sözü, öz yaradıcılıq yanğısı olsun”. Bəzən görürsən ki, yeni yaranan bir mahnıdan bir neçə mahnının səsi eşidilir. Bəzən xarici musiqiləri dəyişib özəlləşdirirlər, özləri duymur, elə bilirlər ki, başqaları da bunu anlaya bilməz. Bu ədəbiyyatda da özünü göstərir. Yeni yazarlar internetdən xarici ölkə yazarlarının əsərlərinin ideyasını, hətta məzmununu belə götürüb, dəyişib özünküləşdirirlər... Son vaxtlar musiqi yaradıcılığında bir problem məsələ də mahnıların bir-birinə çox oxşamasıdır. Eyni notlar az qala adamın qulağını deşir. Hətta peşəkar bəstəkarlar da bəzən bu səhvləri edirlər. Bu neqativ hallar yəqin ki, o zamanlar da olub, amma lap bu qədər ✦ ✦ ✦ Sona Xəyal ✦ ✦ ✦ 58 yox. Cabir Novruz hələ 1981-ci ildə yazırdı: ”Narahatlıq doğuran cəhətlərdən biri də məncə bəzi mahnıların milli simanı itirməsidir. Elə mahnılar var ki, orada fars, hind, ərəb, türk, hətta yunan və ispan melodiyalarının qarışığına rast gəlirik. Yalnız sözlərdən başa düşürsən ki, “Azərbaycan mahnısı”dır. Peşəkar bəstəkarlarımızın yaradıcı- lığında da hərdən bu cür qarmaqarışıqlığı görüb təəccüb edirsən”. Görəsən, Cabir Novruz indiki həngamələri görsəydi, neyləyərdi?.. Şairin musiqimizə olan sevgisini həm yazdığı mahnı mətnlə- rində, həm də musiqimizi tərənnüm edən şeirlərində görürük. “Mənim muğamatım” adlı şeirdə şairin xanəndələrimizə, ümumiy- yətlə xanəndəlik sənətinə, muğamlarımıza, tar-kamanımıza olan məhəbbəti, hüsn-rəğbəti daha qabarlıq görünür:
Dinsin simli kaman, dinsin simli tar, Səndən neçə-neçə igid danışsın. Sənin dünya qədər hekayətin var, Səndən Zülfü desin, Seyid danışsın.
Segahı, Zabulu kim unudar, kim? Kim deyir qüssəsən, kim deyir qəmsən? Sən mənim öz böyük döyüş əsgərim, Sən mənim ən böyük mübarizəmsən.
Şair daha sonra yazır ki, dağları duman-çən alanda yanan qəlblərin teli olmusan, yadlar Nizamini susduranda onun danışan dili olmusan, Füzuli sənin tellərinə başını qoyub Vətənçün çox ağlamışdır və s. Şair üçün dünya, bütöv bir ömür oxunan nəğmədir və bu nəğmə həmişə onun qışını bahara çevirmiş, şair bütün arzularını bu nəğməli dünyada axtarmış, tapanda sevinmiş, taplmayanda isə bu nəğməyə qoşulub xəyallarda gəzmişdir. Nəğməli bir ömrün işığında yaşayan, yaradan şair daim xalqını düşünmüş, onun arzularıyla isinmiş, daim onu vəsf eləmişdir. Cabir Novruzun bir şeirində nəğmə olan dünyaya insan gəlir. Dünya öz nəğməsini oxuyur. Dünya bir yuxu kimi görünür, hər tərəfdən süd qoxusu gəlir. Anaların şərəfinə mahnılar ucalır. Dünya gözəlləşir, nəğmələşir və şair yazır ki, bir ana qucağında bir körpə aparır və bütün insanlar sanki bu mənzərəni seyr edir. Küçələrdən keçən izdiham da hiss edir ki, dünyaya körpə gəlib, dünyanın bir nəğməsi də artıb, dünya bir nəğmə boyda da boyüyüb. Cabir Novuz
Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|