MəluMat kİtabçası “ kİno
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3-cü hİssə MəluMat Mənbələrı İzahlı lüğət de Fakto / de yure
Kİno dİaloqları 46 Bu FİLMLƏR BİzƏ BİRLİKDƏ İşLƏMƏyİN MüMKüN OLDuğuNu GösTƏRDİyİ üçüN BöyüK ƏHƏMİyyƏTƏ MALİKDİR. ANAHİT DANİeLyAN, ƏLAQƏLƏNDİRİCİ
anahİt danİelyan, əlaqələndırıcı (dağlıq qarabağ) “sTePANAKeRT MƏTBuAT KLuBu”NuN JuRNALısTı ən sevimli filimləri: “Qozun möhkəmi” və “8-ci kilometrdə” “Mən bu filmləri çox bəyənirəm”. Biz bu filmləri Qarabağın demək olar ki, bütün bölgələrində nümayiş etdirdik. Biz öz qarşımıza məqsəd qoymuşduq ki, filmlərin nümayişini ucqar ərazilərdə, həmçinin əsas şəhər və kəndlərdə təşkil edək. Biz seansları müxtəlif yerlərdə – məktəb, incəsənət klubları və kinoteatrlarda təşkil etmişik. Bir dəfə yay düşərgəsində filmləri açıq havada nümayiş etdirdik. İlk başda bu növ film nümayişlərinin müharibədə birbaşa iştirak etmiş tamaşaçı auditoriyasının kəskin etirazına səbəb olacağını düşünürdük. Amma il yarımdan çoxdur ki, biz filmləri nümayiş etdirirdik və bu dövr ərzində insanların əslində həm Azərbaycan, həm də erməni filmlərinə baxmağa maraq göstərdiyini, nümayişdən sonra isə aparılan qızğın müzakirələrə qatılmaqdan zövq aldığını müşahidə etdik. İlk öncə auditoriyanın növünü və yaş qrupunu nəzərə almaqla göstərəcəyimiz filmi müəyyənləşdirirdik. Biz hər zaman iki tərəfin də filmlərini nümayiş etdirirdik. seansdan sonra aparılan müzakirələr adətən çox qızğın keçirdi və bir çox hallarda filmin mövzusundan xeyli kənara çıxırdı. Hamı ən mürəkkəb məsələni – Qarabağ münaqişəsinin həll yollarını müzakirə etmək istəyirdi. Bu səbədən, bəzən tədbirdən əvvəl planlaşdırdığımız suallar və müzakirə etmək istədiyimiz məqamlar arxa planda qalırdı. Auditoriyada bəzən filmdəki qəhrəmanlarla eyni taleyi yaşamış tamaşaçılar da olurdu. Belə ki, onlar və ya onların qohumları filmlərdəki qəhrəmanlar kimi həyatda çətin seçimlər etmək məcburiyyətində qalmışdılar. Bu xüsusilə də, qarışıq nikahda olan və ya əsir götürülən insanlara aid idi. ümumilikdə, Qarabağ auditoriyası “Kino dialoqları” layihəsinə müsbət münasibət göstərdi. Müzakirələrdə iştirak edənlərin əksəriyyəti hesab edirdi ki, bu filmlərdə qarşı tərəfdə insanların nə düşündüyü, keçmişə və gələcəyə baxışları həqiqətə uyğun şəkildə təsvir edilib. Onlar həmçinin bu filmləri azərbaycanlı tamaşaçılara Qarabağdakı həyatın reallıqlarını göstərmək baxımından əhəmiyyətli hesab edirdilər. Bununla da azərbaycanlı tamaşaçılar deyilənlərin əksinə olaraq Qarabağdakı insanların vəhşi olmadığını, müharibədən sonra burada həyat səvviyəsinin yüksəldiyini, infrastrukturun bərpa olunduğunu görəcəklər. Məsələn, “Düşmənim mənim, dostum mənim” kimi filmlər olduqca qarışıq hisslərin yaranmasına səbəb oldu. Belə ki, müharibə əsir və girovları ilə necə rəftar olunduğunu bilmək onlara ağır gəlirdi. Xüsusilə də əvvəllər əsir və girov həyatı yaşayan insanlar bu mövzuda ətraflı danışmaq istəmirdi. Film münaqişənin hər iki tərəfinin bəhs etdiyi hadisələrdən ibarət olmasına baxmayaraq, auditoriya onu bitərəf kimi qəbul etməkdə çətinlik çəkirdi. Onlar narahat idilər ki, azərbaycanlı əsirlərin danışdıqları hadisələr ermənilərin daha təcavüzkar olması barədə təəssürat yaradacaq. Qarabağın əksər əhalisi öz evlərində Azərbaycan telekanallarına baxa bilir. Bəzi tamaşaçılar qeyd etdi ki, Azərbaycan filmlərindəki bəzi qəhrəmanların dediklərində həmin kanallarda yayımlanan rəsmi müharibə ritorikasını seziblər. Onlar narahat idilər ki, bu cür ritorika daimi sülhü daha da əlçatmaz edir. Bəzən mənə “Kino dialoqları” layihəsinin məqsədi haqqında sual verirlər. Mən bu suala belə cavab verərdim: zənnimcə, bir vaxtlar Qarabağda heç kim bu növ filmlərə baxmağa hazır deyildi. Amma indi vəziyyət dəyişib və insanlar qarşı tərəf haqqında məlumat almağa maraq göstərirlər. Vaxtıilə müharibə aparmışıq, amma indi biz bir-birimizlə danışmaq və birlikdə işləmək yollarını tapmalıyıq. zənnimcə, birlikdə yaşamaqdan danışmaq üçün hələ çox tezdir. Bunun baş verməsindən öncə görüləcək çoxlu işlər var. Amma bu filmlər bizə birlikdə işləməyin mümkün olduğunu göstərdiyi üçün böyük əhməyyətə malikdir. 47 2-Cİ HİssƏ Kİno dİaloqları 48 “KİNO DİALOQLARı” LAyİHƏsİ DAğLıQ QARABAğ MüNAQİşƏsİNİN TARİXİNƏ ADİ İNsANLARİN Gözü İLƏ BİR BAXışDıR.
İzahlı lüğət de Fakto / de yure De fakto dövlət: bir sıra dövlətçilik əlamətlərinə malik olmasına baxmayaraq, beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən rəsmən tanınmayan dövlət. De yure dövlət: digər dövlətlər tərəfindən tanınan və onlarla diplomatik əlaqələr qura bilən dövlət. avropa bİrlİyİnİn Xüsusİ nüMayəndəsİ (european unıon specıal representatıve) Avropa Birliyi tərəfindən Cənubi Qafqaz kimi xüsusi bölgələr və mövzularla məşğul olmağa səlahiyyət verilən xüsusi nümayəndə.
Münaqişənin həll olunması üçün baza prinsipləri üzrə ilkin müqavilənin imzalanması ilə yekun sülh müqaviləsinin imzalanması arasındakı dövr ərzində Dağlıq Qarabağ hökumətinin beynəlxalq səviyyədə tanınmasını nəzərdə tutan status. Bəzi məqamları hələ də müzakirələrin mövzusu olmasına baxmayaraq, bu termini “de fakto” statusundan “de yure” statusuna keçid mərhələsi kimi də qəbul etmək olar.
Münaqişə nəticəsində öz evlərini tərk etmək məcburiyyətində qalan, lakin ölkənin beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərini keçməyən insanlar nəzərdə tutulur. laçın dəhlİzİ Dağlıq Qarabağı ermənistanla birləşdirən və Laçının ərazisindən keçən dəhliz. ermənilərin bu dəhlizdən keçməsinə zəmanətin verilməsi ideyası Madrid Prinsipləri çərçivəsində müzakirə olunur.
Bu termindən adətən erməni mənbələrində istifadə edilir və ermənistanın nəzarətindəki Dağlıq Qarabağ ətrafında yerləşən ərazilərə aid işlədilir. Onlara bəzən “təhlükəsizlik zonası” və ya “bufer zonası” da deyirlər.
ermənistan və Azərbaycan silahlı qüvvələri arasındakı 160 km uzunluğunda ön cəbhə xətti. Madrİd prİnsİplərİ ermənistan-Azərbaycan arasındakı hazırkı danışıqların bünövrəsini təşkil edən baza prinsipləri və ya ideyalar toplusu. Bu prinsiplər ermənistan və Azərbaycan xarici işlər nazirləri arasında keçirilmiş çoxsaylı görüşlər -“Praqa Prosesi” nəticəsində formalaşmış və 2007-cı ildən etibarən müxtəlif formalarda müzakirə olunmuşdur. Əsas təkliflər ərazilərin boşaldılması, sülhməramlı qüvvələrin yerləşdirilməsi, məcburi köçkünlərin geri qayıtması, Laçın rayonunda dəhlizin yaradılması və Dağlıq Qarabağın statusu ilə bağlı referendumun keçirilməsindən ibarətdir.
Əsasən keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin (DQMV) tərkibindəki ərazilərə şamil edilir. Əhalisinin əksəriyyəti yerli ermənilərdən ibarət olan bu muxtar vilayət 1923-cü ildə Azərbaycan sovet Respublikasının sərhədləri daxilində yaradılıb. 1989-cu ildə Dağlıq Qarabağda 189.000 nəfər (erməni 76.9%, və azərbaycanlı 21.5%) yaşayırdı. ermənilər Dağlıq Qarabağı orta əsrlərdəki adı ilə Artsax və ya Dağlıq Qarabağ Respublikası (özünü keçmiş DQMV ərazisində suveren hakimiyyət elan etmiş və ətraf rayonlara qoşunlar vasitəsilə nəzarət edən de fakto dövlət) adlandırırlar. Azərbaycanlılar isə bu ərazini “Dağlıq Qarabağ” adlandırırlar. avropa təhlükəsİzlİk və əMəkdaşlıq təşkİlatı (atət) Avropa Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı Minsk qrupu vasitəsilə Qarabağ münaqişəsində vasitəçilik edir. Təşkilatın ermənistan və Azərbaycan da daxil olmaqla 57 üzvü var. Danışıqlarda vasitəçilikdən savayı ATƏT təmas xəttində monitorinqlər aparır və bəzən də Dağlıq Qarabağ ətrafındakı rayonlara məsələn, məskunlaşdırma məsələsi kimi bir sıra vacib məsələlərlə bağlı fakt araşdırıcı missiyalar göndərir. Mınsk qrupu ermənistan və Azərbaycan prezidentləri arasında aparılan danışıqlarda vasitəçilik üçün yaradılan diplomatik qrup. Minsk qrupuna Fransa, Rusiya və Amerika Birləşmiş ştatlarının nümayəndələri olan üç həmsədr rəhbərlik edir. İşğal edİlMİş ərazİlər Bu termindən istifadə edərkən Azərbaycanda ermənistanın nəzarətində olan Dağlıq Qarabağ və onun ətrafındakı ərazilər nəzərdə tutulur. Beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən bu termin adətən erməni silahlı qüvvələrinin nəzarət etdiyi Dağlıq Qarabağ ətrafındakı ərazilərə aid edilir.
1990-cı illərdə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həll olunması üçün təklif edilən üsullardan biridir. Bu yanaşma status da daxil olmaqla, bütün mühüm problemlərin eyni zamanda həll olunmasını nəzərdə tuturdu. Kİno dİaloqları 50 Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|