Microsoft Word 017 esas sayi doc
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
Filologiya məsələləri, № 7, 2017 19 1) İndiki zamana görə uzlaşma Özümü pis hiss eləyirəm, ürəyim yaman darıxır (B.Bayramov). 2) Gələcək zamana görə uzlaşma Aşı bisirən yağ olar, gəlinin üzü ağ olar (Atalar sözü) 3) Keçmiş zamana görə uzlaşma Mən də ona acıqlandım, çay da içmədi, çıxıb getdi (B.Bayramov). 4) Feil şəkillərinə görə uzlaşma Telefon nömrəsini mənə ver, özüm zəng çalım (B.Bayrampv). Evlənmək məhək daşı imiş, insanın nə olduğu evlənmək istəyəndə bilinərmiş (Y.V.Çəmənzəminli).Burada birinci misalda əmr, ikincisində isə arzu şəklinə görə uzlaşma olduğu kimi, sonrakılarda da hekayə və rəvayətə görə uzlaşmalar vardır. Bunlar, digər əlaqə vasitələri ilə yanaşı, tabeli mürəkkəb cümlənin formalaşmasına kömək edir. Qədimdən bu günə qədər xalqımız bir sıra dövlətlərlə,xalqlarla siyasi, iqtisadi, mədəni əlaqə və münasibətdə olmuşdur. Buna uyğun olaraq dilimizə başqa dillərdən bir sıra sözlər keçmişdir. Dilimiz başqa dillərdən söz almaqla zənginləşmiş və bu günə qədər də öz lüğətinə yeni alınma sözlər almaqda davam edir. Azərbaycan ictimai mühitində əmələ gələn bütün yeniliklər, ilk növbədə dilimizin leksikasında həyatın tələblərini ödəyə bilən sözlərin yaranması zərurətini meydana çıxarır . 1) başqa dildən alınan və müasir dildə işlək olan alınmalar və fars mənşəli olub, rus-Avropa mənşəli sözlər Sözlər bir dildən başqasına müxtəlif şərait və zamanlarda keçir. Başqa dillərdən müəyyən tələbata görə alınan sözlərdir ki, bu sözlərə zəruri alınmalar deyilir. Xalq öz inkişafı, mədəni yüksəlişi ilə əlaqədar yeni yaranan məfhumları əsasən bu sözlərin köməyi ilə ifadə edir. Bundan başqa dilimizə ədəbi və danışıq dili vasitəsi ilə alınan sözlər vardır. Şifahi yolla alınan qrammatik və mənaca dəyişsələr də onun qanunlarına tabe olurlar. Yazılı nitq vasitəsilə alınan sözlər həmin dildə tədricən dərk edilir, dilin qrammatik quruluşuna uyğunlaşdırılır, dəyişdirilir. Bu yolla alınan sözlər həmin dildə uzunömürlü olur, möhkəmlənir. Ədəbiyyat 1. Cəfərov S.A Azərbaycan dilində sözlərin leksik yolla əmələ gəlmə prosesi,-S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetində, elmi əsərləri. 1958, 2. Həsənov H.Ə Müasir Azərbaycan dilinin leksikası, ali məktəb tələbələri üçün dərslik. Bakı, “Nurlan” nəşriyyatı, 2005.-452 səh. Filologiya məsələləri, № 7, 2017 20 3. Xəlilov B. Müasir Azərbaycan dilinin leksikologiyası. Bakı. “Zərdabi LTD” nəşriyyatı, 2015,5. Qasımov M. Azəri dilində terminlər necə yaranır? Bakı. Maarif.1991. Abbasova Yegana Means of loan words associated components compound sentence Summary The article deals with borrowed words into the Azerbaijan language receiving from dufferent languages. Our language becomes rich with the help of borrowed words. The formation of borrowed words and their lexical semantic abd grammatical point of borrowed words which are found a place in the vocabulary of our language. So, as a result of the development of science and technology in the vocabulary of a language influences the dynamic processes in the Azerbaijani language’s lexicology. The process of receiving new borrowed words into Azerbaijan vocabulary still conti- nuous.Here is noted that text as an object of many linguistict investigations. From the point of view of its origin text, is realization and product and active language activity of human Абbasova Егgana Средства заимствованные слова связанные комроненты сложного предложения Резюме В статье рассматриваются заимствованные слова на азербайджанс- ком языке, получаемые с неразумных языков. Наш язык становится богатым с помощью заимствованных слов. Формирование заимствован- ных слов и их лексическая семантическая абдрактная точка заимс- твованных слов, которые нашли свое место в лексике нашего языка. Таким образом, в результате развития науки и техники в лексике языка влияет динамика процессов в лексикологии азербайджанского языка. Процесс получения новых заимствованных слов в словарный запас Азербайджана по-прежнему носит непрерывный характер. Здесъ отме- чается что текст как объеакт многих лйнгвистических исследований. Rəyçi: Bəhruz Səmədov filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Filologiya məsələləri, № 7, 2017 21 RƏNA ŞAMİYEVA filologiya elmləri namizədi, dosent Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Uniersiteti rana@mail.ru CLAUSE AND SENTENCE STRUCTURE IN ENGLISH Açar sözlər: cümlə, quruluş, mübtəda, tamamlıq, dil, köməkçi, inversiya Key words: sentence, structure, subject, object, language, auxiliary, inversion Ключевые слова: предложение, структура, субъект, объект, язык, вс- помогательная, инверсия A typical sentence contains one independent clause and possibly one or more dependent clauses, although it is also possible to link together sentences of this form into longer sentences, using coordinating conjunctions. A clause typically contains a subject (a noun phrase) and a pre- dicate (a verb phrase in the terminology used above; that is, a verb together with its objects and complements). A dependent clause also normally contains a subordinating conjunction (or in the case of relative clauses, a relative pronoun or phrase containing one). English syntax is essentially of SVO (subject–verb–object) type; the verb precedes its object in the verb phrase, and the subject of the clause precedes the verb. Questions Like many other Western European languages, English historically allowed questions to be formed by inverting the positions of verb and subject. Modern English permits this only in the case of a small class of verbs ("special verbs"), consisting of auxiliaries as well as forms of the copula be (see subject–auxiliary inversion). To form a question from a sentence which does not have such an auxiliary or copula present, the auxiliary verb do (does, did) needs to be inserted, along with inversion of the word order, to form a question (see do-support). For example: • She can dance. → Can she dance? (inversion of subject she and auxiliary can) • I am sitting here. → Am I sitting here? (inversion of subject I and copula am) • The milk goes in the fridge. → Does the milk go in the fridge? (no special verb present; do-support required) The above concerns yes-no questions, but inversion also takes place in the same way after other questions, formed with interrogative words such as where, what, how, etc. An exception applies when the interrogative word Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|