Microsoft Word 2017 esas 15 sayi doc

Filologiya məsələləri, № 15 2017 

 

26

Ədəbiyyat 

 

1.  Теренин  А.В.  Топономазия,  игра  слов,  каламбур.  Взгляд  на 

проблему. Москва, 2015. 

2.  w. philol.msu.ru. «udocs» dictionary 

3.  paronymonline.ru 

 

Т. Халилова 

Паронимия и парономазия 

 

Резюме 

 

Однокоренные слова, близкие по звучанию, но не совпадающие в 

значениях называются паронимами. Паронимы как правило относятся к 

одной  и  той  же  части  речи  и  выполняют  в  предложении  аналогичные 

синтаксические фигуры.  

Паронимы – созвучные разнокоренные слова, разные по значению. 

Если смешения паронимов грубая лексическая ошибка, то преднамерен-

ное  употребление  двух  слов-паронимов  в  одном  предложении  предс-

тавляет собой стилистическую фигуру, которая называется парономазией. 

 Парономазия –стилистическая фигура, состоящая в образном сбли-

жении слов, которые в следствии сходства в звучании и частичного сов-

падения  морфемного  состава  могут  иногда  ошибочно,  но  чаще  калам-

бурно использоваться в речи. Парономазия также стилистический прием с 

использованием обоих паронимов в одном предложении. Так как задейс-

твованы  сразу  два  слова,  прием  иногда  называют  бинарной  стилис-

тической фигурой.  

С  помощью  парономазии  добиваются  выразительности  авторской 

мысли и образности высказывания. Парономазия используется в поэзии, 

фольклоре,  публицистике.  В  приеме  парономазии,  как  правило,  исполь-

зуются родственные слова.  

 

---

Filologiya məsələləri, № 15 2017 

 

27

Tarana Khalilova 

 

Paronymy and paronomasia 

 

Summary 

 

 The  root  words  that  are  close  in  sound,  but  do  not  coincide  in  the 

meanings are called paronyms. Paronyms usually refer to the same part of 

speech  and  perform  similar  syntactic  figures  in  the  sentence.  Paronymy  - 

consonant  with  different  words,  different  in  meaning.  If  the  mixture  of 

paronyms  is  a  gross  lexical  error,  then  the  deliberate  use  of  two  word-

paronyms in one sentence is a stylistic figure called paronomasia. 

 Paronomasia is a stylistic figure consisting in the figurative rapproc-

hement  of  words  which,  due  to  their  similarity  in  sound  and  the  partial 

coincidence of the morpheme composition, can sometimes be mistaken, but 

more often punished in speech.  

 Paronymy is also a stylistic device using both paronyms in one sen-

tence. Since two words are involved at once, reception is sometimes called a 

binary stylistic figure.  

 With the help of paronomasia, expressiveness of author's thought and 

imagery of the utterance are achieved. Paronymy is used in poetry, folklore, 

and  journalism.  In  the  reception  of paronymy,  as  a  rule,  related  words  are 

used. 

 

 

Rəyçi:           Aybəniz Hüseynova 

                Filologiya elmləri namizədi, dosent 

---

Filologiya məsələləri, № 15 2017 

 

28

ELXAN YUSİFOV  

Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent  

ADU 

[e-mail] 

 

ALMAN DİLİNDƏ SÖZ MƏNASININ DƏYİŞMƏSİNİN 

EKSTRALİNQVİSTİK VƏ İNTRALİNQVİSTİK SƏBƏBLƏRİ  

 

Açar sözlər: söz mənasının dəyişməsi, lüğət tərkibinin zənginləşməsi, sözün 

semantik həcmi 

Key words: the changing of word meaning, the enriching of vocabulary, the 

semantic volume of the word 

Ключевые слова: изменения в значении слова, обогащения словарного 

состава, семантическое объем слова 

 

Dil donmuş yaradıcılıq məhsulu deyildir, əksinə o, daim inkişafda və 

hərəkətdədir.  Məhz  bu  nöqteyi-nəzərdən  sözün  təkcə  zahiri  forması  deyil, 

həmçinin mənası da dəyişir. Təbii ki, bir sirr deyil ki, sözün zahiri dəyişməsi 

onun  daxili  dəyişməsi  ilə  müqayisədə  daha  çox  gözə  çarpır.  Sözün 

mənasının  dəyişməsi,  əsasən  tarixi,  sosial  və  siyasi  faktlarla  bağlı  olur. 

Ümumiyyətlə,  söz  mənasının  dəyişməsi  reallıqda  olan  əşya  və  hadisələrin 

dəyişməsi  ilə  eyni  zamanda  baş  verir.  Bu  problem,  yəni  sözün  mənasının 

dəyişməsi dilçilərin diqqətini daim cəlb etmişdir. Məhz bu nöqteyi-nəzərdən 

də  alman  dilçilərinin  araşdırmalarında  söz  mənasının  dəyişməsi  tədqiqatın 

obyekti  olaraq  geniş  şəkildə  öyrənilir.  Lakin  onların  araşdırmalarında  bir 

qayda  olaraq  söz  mənasının  dəyişməsini  reallaşdıran  amillərin  səbəbi 

açılmır, çünki onlar dilin ictimai mahiyyətinə, onun təfəkkürlə əlaqəliliyinə 

və dilin ümumi inkişafına diqqət yetirmirlər.  

S.Abdullayev  qeyd  edir  ki,  linqvistik  qiymət  çoxluqları  dilin  güc 

mərkəzlərindən biri olan məcazlar sayəsində məna sıçrayışları və addəyişmə, 

adköçürmə,  məfhum  mübadiləsi  nəticəsində  geniş  yaradıcılıq,  törədicilik 

perspektivləri açır, yeni hüdudlar, reallıqlar kəsb etməklə dərketmə imkanlarını 

genişləndirir  (1,  504).  Məhz  bu  səbəbdən  də  dildə  məcazlara,  metaforaya  dil 

üslub vasitəsi kimi deyil, dərketmə mexanizmləri kimi yanaşmaq doğru olardı. 

Metaforaya  “həqiqəti  anlamaq  vasitəsi”,  subyektiv  reallıq  indikatorları  və 

denotatın  variativ  adlandırılması  üsulu  kimi  yanaşmaqla  A.Məmmədov  və 

M.Məmmədov təfəkkürün gücsüzlüyünü obrazların köməyi ilə verilməsi cəhdi 

adlandırırlar  (2,  47-48).  Sözsüz  ki,  metaforalar  əşya  və  hadisələrin  daxili  və 

zahiri əlaməti əsasında dərk olunmaqla subyektiv reallıq göstəricilərinə çevrilir. 

Fikrimizcə,  söz  mənasının  köçürülməsinin  əsas  səbəbi  dildə  mövcud  olan 

söz  formalarının  bənzətmə,  assosiasiyalar  əsasında  adlandırılması  ilə 

---