76
daha sübut etdi. Unutqanlılıq bizi həmişə ağır faciələrlə
üzləşdirmişdir. Hələ əsrin əvvəllərində də biz belə faciələrlə
dəfələrlə üz-üzə gəlmişik.
Qarabağ savaşında erməni daşnakların azərbaycanlı əsirlərin
başına gətirdikləri müsibətləri, insanlığa sığışmayan
vəhşiliklərin şahidi olmuş adanların öz dillərindən eşitmək
daha inandırıcı səslənər. Əsirlərin dediklərinə bircə kəlmə də
olsun müəllif tərəfindən əlavələr edilməmişdir.
Ermənilər əsir düşmüş əsgərlərimizə
aman vermirdilər
İsgəndərov Pənah Mənsim oğlu,1957-ci ildə Zərdab
rayonunun Sileyli kəndində anadan olub. 1993-cü ilin
əvvəllərində könüllü cəbhəyə gedib. Laçın, Ağdərə uğrunda
gedən döyüşlərdə iştirak edib, göstərdiyi igidliyə görə P.
İsgəndərova gizir rütbəsi verilib. “N” hərbi hissəsində rota
komandiri olub.
O, 1993-cü il dekabrın 25-də Ağdam rayonundakı Mərzili-
Yusifcanlıda, Martuni istiqamətində gedən döyüşlərdə
yoldaşları ilə birgə xüsusi şücaət göstərib. Ermənilərin hər
cəhətdən üstünlük təşkil etdikləri bu qeyri-bərabər döyüşdə
igid soydaşlarımız bircə metr də olsun geri çəkilməyiblər.
“Öləcəyik, ancaq geri çəkilməyəcəyik” deyən Vətən oğulları
son nəfəslərinə kimi qəhrəmancasına vuruşaraq həlak olublar.
Həmin vuruşda P. İsgəndərov dörd yerdən ağır yaralanmasına
baxmayaraq döyüş meydanını tərk etməyib. Çoxlu qan itirən
Pənah son anda huşunu itrib. O bir də gözlərini iki gündən
sonra- dekabrın 27-də ermənilərin hərbi hospitalında açıb.
Pənah İsgəndərovun dediklərindən:
- Dördüncü güllə qarnımdan dəydi. Qan məni apardı. Bir
əlimlə qarnımı tutmuşdum. Sağ əlimlə isə PK-la atəş açırdım.
Hiss etdim ki, daha gücüm tükənir, gözlərimə qaranlıq çökür.
77
Bir də gözlərimi açanda ağ xalatlı həkimləri gördüm. Nəfəsi
şlanqla alırdım. Əlimi yuxarı qaldırıb onları salamladım.
Gördüm ki, həkimlər əsəbiləşdilər və ermənicə söydülər. Mən
başa düşdüm ki, bura ermənilərin hospitalıdır. Bundan sonra
əlim ixtiyarsız yanıma düşdü. “Demək, məni əsir götürüblər”,-
deyə düşündüm.
Bilirdim ki, ermənilər əsir götürdükləri Azərbaycan əsgərini
sağ buraxmırlar. Məni ona görə ayıldıblar ki, məndən nəsə
öyrənsinlər. Sonra işimi bitirəcəklər. Ancaq Allah- Təala məni
özü amansız ermənilərdən qoruyub saxladı.
Ertəsi gün xoşbəxtlikdən QXC-nin nümyəndəsi gəldi. Məni
bu vəziyyətdə görüb təcili Xankəndinə- xəstəxanaya götürməyi
təkid etdi. Həmin gün QXC-nin nəzarəti altında məni
Xankəndinə gətirdilər. Xəstəxanada üzərimdə cərahiyyə
əməliyyatı aparıldı. QXC-nin köməyi ilə tam sağalandan sonra
məni kamendaturaya apardılar. On gün orada qaldım, necə əsir
düşdüyümü soruşdular. Anladım ki, onlar mənim döyüşçü
olduğumu bilmirlər. Ona görə də erməni zabitini inandırmağa
çalışdım ki, mülki vətədaşam. Bakıda kommersiya işləri ilə
məşğul oluram. Ağdama qohumlarımızın ev əşyalarını maşınla
aparmağa gəlmişdim. Maşını vurub partlatdılar, iki nəfər
qohumum öldü, məni isə qaçanda arxadan güllə ilə vurdular.
Ermənilərdən biri tez soruşdu ki, vurulan sarı rəngli maşın
idimi? Mən onun dediyini təsdiqlədim. “Səni biz əsir
götürmüşük”, - deyə həmin erməni doğru danışdığımı
təsdiqlədi. On gündən sonra məni yenidən Martuniyə gətirdilər.
Orada ermənilər mənim döyüşçü olduğumu bilirdilər. “ Aha,
biz səni axtarırdıq”- deyə məni əsir götürən erməni əsgərləri
dubinka ilə döyməyə başladılar. Onların fikiri məni döyə-döyə
öldürmək idi, amma Qırmızı Xaç buna imkan vermədi.
Vəziyyəti hər tərəfli anlayan QXC-nin nümayəndəsi Pyer məni
oradan çıxarıb Xankəndindəki həbsxanaya gətirdi. Çünki Pyer
başa düşdü ki, Martunidəki ermənilər mənim döyüşçü
olduğumu bilirdilər və tezliklə məni öldürəcəkdilər.
78
Həbsxanada olarkən kamera yoldaşlarımla çox danışmağı
xoşlamırdım. Ona görə ki, ermənilər bizim söhbətlərimizə
qulaq asırdılar.
-Sizinlə bir kamerada olan yoldaşlarımızın adlarını deyə
bilərsənmi?
- Mən onlardan ancaq ikisinin adını deyə bilərəm. Onlardan
birinin adı Həsən idi, Füzulidən. İkinci oğlan isə kəlbəcərli
Mamedov Novruz idi.
-Yemək, su necə? Verirdilərmi?
- Yemək deyəndə ki, sutka ərzində bir qab qaynadılmış
buğdanın suyu, bir də iki barmaq enində qara çörək verirdilər,
bir kruşka da su. Sutka ərzində yediyim yemək bundan ibarət
idi.
-Sizi işlədirdilərmi?
- Bəli, bizi Ağdama gətirib, evləri, qəbiristanlığın dəmir
hasarlarını, təzə qəbirlərin baş daşlarını sökdürürdülər. Həmin
daşların üzünü yonub öz ölənləri üçün baş daşı düzəldirdilər.
Bir müddət keçəndən sonra məni həbsxanadan çıxarıb
Xankəndindəki avtomobil məktəbində yerləşən erməni
batalyonuna gətirdilər.
- Ermənilərin “humanistliyi”nin heç şahidi olmadınızmı?
- Hansı humanistliyi nəzərdə tutursunuz, onu deyə bilmərəm,
mən həqiqətən də bir daha şahid oldum ki, ermənilər türk
millətinin bağışlanmaz düşmənidir. Onu da deyim ki, mənim
əzablı günlərim həmin batalyona gətiriləndən sonra başladı.
Hər gün bizi möhkəmcə əzizşdirirdilər.Sifətimizdən,
başımızdan qan axdığını görən ermənilər “Bax, türkün qanını
beləcə axıdarlar”,- deyə sevinirdilər. Sonra onlar bizi qanlı-
qanlı “ovçarka” itlərinin saxlandığı yerə atırdılar. Ermənilər
bunu belə izah edirdilər ki, qoy onların itləri də türk qanını
tanısınlar, harda türk gördülər, ona hücum etsinlər. “Bizim
hətta, itlərimiz də türk qanına susamağı öyrənməlidir”,- deyə
erməni dığaları qəhqəhə çəkib gülürdülər.
Dostları ilə paylaş: |