Microsoft Word Alma turshusu doc
Yüklə 0,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Misal: 2
- Titrli məhlullar
101
Beləliklə də bunun üçün 1000-150=850q su götürmək lazımdır. Bəzən 1 litr 15%-li natrim xlorid məhlulu hazırlamaq üçün lazım olan duzun miqdarını başqa üsulla hesablayırlar. Bunun üçün kimyaçının məlumat kitabından bu məhlulun sıxlığını taparaq, onu verilən məhlulun həcminə vuraraq lazım olan məhlulun çəkisini alırıq.
1000 x 1,184=1184q Onda 100 15 X= 100
1184 15x =177,6 q 1184 x Beləliklə lazım olan natrium xlorun 1 litr və ya 1 kq məhlulunun hazırlanması müxtəlifdir. Bəzi hallarda məhlulları tərkibində kristallaşma suyu olan reakivlərdən hazırlamaq lazım gəlir. Onda hesabat vaxtı bunu nəzərə almaq lazımdır.
2 CO 3 duzundan 1000 ml 5%-li məhlul hazırlamaq lazımdır. Duzun tərkibində (Na 2 CO
x10H 2 vardır. 1000x1,050=1050q 5%-li Na 2 CO
ün çəkisidir.
100 5 X= 100 5250
=52,5q Na 2 CO 3 1050 x 102
2 CO 3 -ün molekul çəkisi 106 qramdır. Na 2 CO 3 .10H 2 O-nun molekul çəkisi isə 286 qramdır. Bundan istifadə edərək 5%-li Na 2 CO 3 .10H
2 O məhlulu hazırlamaq üçün nə qədər Na 2 CO 3 -10H 2 O lazımdır.
286 106 X= 106 5
52 286x =141,6 qram X 52,5
Na
CO 3 x10H 2 O lazımdır. Məhlulları durulaşdırma metodu ilə də hazırlayırlar Misal: Sıxlığı 1,185 (37,3%-li) HCl məhlulundan 1-litr 10%-li mıhlulu hazırlamaq lazımdır. Bunun üçün məlumat cədvəlindən 10%-li HCl məhlulunun nisbi sıxlığını tapırıq 1,047, ardıcıl olaraq həmin məhlulun 1-litrinin çəkisini tapırıq. 1000x1,047=1047 qram. Bu miqdar məhlulda təmiz hidrogen xloridin miqdarı
100 10 X= 100
10 1047x =104,7q olur. 1047 x 103
Qatılığı 37,3 faizli olan hidrogen xlorid turşusundan nə qədər götürmək lazım olduğunu təyin etmək üçün aşağıdakı mütənasibliyi qururuq:
100 37,3, X= 3 , 37 7 , 104 100x =280,7 qram X 104,7
və ya
185 , 1 7 , 280 =236 ml götürmək lazımdır.
Məhlulların durulaşdırma və yaxud iki məhlulun qarışdırılması zamanı hesabatı asanlaşdırmaq üçün dioqanal sxemindən və ya “xaç qaydası” üsulundan istifadə olunur. Iki xəttin kəsişmə nöqtəsində verilən qatılıq yazılır. Solda hər iki xəttin sonunda ilkin məhlullarının qatılığı göstərilir. Həlledicinin qatılığı sıfıra bərabərdir.
hazırlamaq tələb olunur. Əvvəlcə yazılar aşağıdakı kimi yazılır.
104
25
5, 25-götürülən məhlulun qatılığıdır; 0 -suyu göstərir, 5-tələb olunan qatılıqdır.
Sonrakı mərhələdə 25-dən 5 çıxılır və alınan nəticə kəsişən xətlərin sağ künclərində yazılır.
25 5 Bu sxemdən aydın olur ki, 25%- li məhluldan 5 həcm, sudan isə 20 həcm götürmək lazımdır. Misal: 2 Qatılığı 40 və 10% olan 5 iki müxtəlif məhlulları qarışdırmaqla 25%-li məhlulun hazırlanması tələb olunur. Bu halda sxem aşağıdakı şəkildə olacaqdır. 0 20
Beləliklə, ardıcıl olaraq hər məhluldan 15 həcm götürülməlidir. 40 15
10
15 105
Qatılığı dəqiq məlum olan məhlullar titirli və ya standart məhlul adlanır. 1 millilitr məhlulda olan maddənin qramlarının sayı titr adlanır və belə yazılır.-T. Təcrübədə həcmi analiz vaxtı titrli məhlulların qatılığını normal və ya molyar məhlul adlandırırlar. 1 litrində 1 qram-mol və ya 1 mol həll olunmuş maddə olan məhlular molyar məhlullar adlanır və belə yazılır-M. Molyar məhlulları müxtəlif qatılıqda hazırlayırlar. Məsələn 1,2,3 M və ya 0,1, 0,01 M, uyğun olaraq həll olan maddənin miqdarını artırmaq və azaltmaq olar. 1 litrində 1q ekvivalent həll olunmuş məhlullar normal məhlullar adlanır və normallıq n hərfi ilə işarə olunur. Qram-ekvivalent maddə, elə çəki miqdarıdır ki, 0 1,008 qram hidrogeni və ya 8 qram oksigeni birləşdirməyə və ya sıxışdıraraq çıxarmağa qabildir. Qram-ekvivalent E hərfi ilə işarə olunur və E yazılır. Hər hansı bir turşu və qələvinin ekvivalent çəkisini təyin etmək üçün onun molekul çəkisini maddənin əsasına bölmək lazımdır. Yəni turşunun tərkibində olan və metallarla birləşə bilən hidrogen atomlarının miqdarına bölürlər. Yaxud da qələvinin tərkibindəki hidrooksil qruplarının miqdarına bölmək təyin edirlər. 106
onun molekul çəkisini tərkibindəki metalın atomlarının sayına və metalın valentliyinə bölürlər. Oksidləşmə-bərpaolunma reaksiyalarında iştirak edən maddənin ekvivalent çəkisini təyin etmək istəyəndə onun molekul çəkisini onun molekulları tərəfindən verilən və qəbul olunan elektronların sayına bölürlər. Təcrübədə həcmi analizlər apardıqda müxtəlif qatılıqda olan normal məhlulları tətbiq edirlər. Misal üçün 1,2,3 n. və ya 0,5, 0,1, 0,01n. Əgər maddəni təmiz halda almaq mümkün deyilsə və yaxud da o özünün dayanaqsızlığı ilə fərqlənirsə, onda həmin maddədən təqribi qatılığında məhlul hazırlayıb və əmsalını təyin edirlər K. Bu onu götərir ki, bu məhlul dəqiq normallıqdan neçə dəfə zəif ya da qatıdır. Təqribi məhlulların titrini müəyyən etmək üçün kimyəvi təmiz reaktivlərdən istifadə olunur.
Titrli məhlulların uzun müddət saxlanması yol verilməzdir. Çünki onlar qaldıqda titrləri dəyişir və yaxud da parçalanırlar. Bu məhsulların son saxlama həddinin müddəti müxtəlif olur.Titirlənmiş yod gümüşnitrat məhlullarına işıq mənfi təsir göstərir. Bu səbəbdən də həmin məhlulları tünd rəngli şüşə qablarda saxlayırlar.
Yüklə 0,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|