Microsoft Word Alma turshusu doc
Kükürd və xlorid turşularının titrli
Yüklə 0,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kükürd və xlorid turşularının titrli məhlulların hazırlanması
- Titrin natrium karbonatla müəyyən olunması
- Turşu titrinin natrium boratla müəyyən olunması
- Natrium hidrooksidin titrli məhlulunun hazırlanması (NaOH)
107
məhlulların hazırlanması Ekvivalent çəkisi 49,04 (98,08:2), kükürd turşusu, 36,465 olan xlorid turşusu. Ardıcıl olaraq bu turşulardan normal məhlullar hazırlamaq lazımdır. Bunun üçün bu turşuların hər birindən uyğun olaraq nə qədər miqdar götürmək lazımdır. Kükürd və xlorid turşularının titrli məhlullarını hazırlamaq üçün onların kimyəvi təmiz qatılaşdırılmış məhlullarından istifadə olunur. Lazım olan miqdar turşusunu aşadıdakı kimi hesablayırlar. Nəzərə alsaq ki, bizim ixtiyarımızda nisbi sıxlığı 1,84 (95,6%-li), kükürd turşusu vardır. Tələb olunur ki, verilən turşudan 1 litr 1 normal turşu hazırlamaq lazımdır. Bunun üçün qatı turşudan nə qədər miqdar götürmək lazımdır.
100 95,6 X= 6 , 95 04 , 49 . 100 =51,3q X 49,04
və ya 51,3:1,84=28 ml Bu üsulla, eyni ilə lazım olan xlorid turşusunun miqdarını da təyin edirlər. 108
Əgər qatı xlorid turşusunun nisbi sıxlığı 1,185 (37,3%-li), onda 1 l 1n. məhlul üçün nə qədər tuşu götürmək lazımdır.
100 37,3 X= 3 , 37 465
, 36 . 100 =97,7q
X 36,465
və yaxud 97,7:1,185=82,5 ml Sonda lazım olan miqdar turşusunun həcmi ölçülərək suya qatılır, soyudulur və həcmi bir litr olan ölçü kolbasına köçürülərək həcmi ölçü xəttinə qədər su ilə doldurulur. Turşuların titri kimyəvi təmiz reaktivlərlə müəyyən edilir. Bunlar natrium karbonat, natrium borat və yaxud da titrlənmiş natrium hidroksid qələvi məhluludur.
Na 2 CO 3 +2HCl=2Nacl+ Na 2 CO 3
İlk növbədə 0,0001 qram dəqiqliklə, 0,1 n məhlul hazırlamaq üçün üç byuksda 0,15-0,20 q natrim karbonat çəkilərək götürülür və 150 0 C-də sabit çəki alınana qədər qurudulur. Sonra götürülmüş çəki nümunələri tutumu 250 ml olan kolbalara köçürülür. 109
Üzərinə 25 ml distilə edilmiş su tökərək həll edirlər. Sonra byukslar yenidən tərəzidə çəkilərək qurudulmuş nümunənin arasındakı fərq müəyyən edilir. Kolbadakı məhlula 1-2 damla metiloranj əlavə edərək, hazırlanmış xlorid turşusu məhlulu ilə rəngin sarıdan, sarı-aranj rəng olana qədər titləyirlər. Düzəliş əmsalını 0,1 n məhlul üçün aşağıdakı formul ilə hesablayırlar.
K= 0053 , 0 Vx g ,
g-götürülən duzun çəkisi, q; V-titrləməyə sərf olunan turşunun miqdarı ml; 0,0053- natrium karbonatın 1 ml dəqiq 0,1 normal turşusunun qramına uyğun gələn miqdarıdır.
olunması Bunun üçün əvvəlcə natrium borat duzunu filtr kağızının arasında onun kristallarının şüşə çubuğa yapışmayacağına qurudurlar. Natrium borat duzunu yaxşı olar ki içərsində qatı doymuş natrium xlorid məhlulu və şəkər olan və ya doymuş Natrium bromid məhlulu olan ekskatorda qurudulsun. Na 2
4 O 7 +2HCl+5H 2 O=4H 2 BO 3 +2NaCl. 110
0,1 məhlul hazırlamaq üçün üç təkrarda byukslara 0,0001 qram dəqiqlikdə 0,5 q natrium borat duzu çəkilərək həcmi 250 ml olan kolbalara köçürürlər. Sonra byukslar çəkilərək alınan fərqə əsasən nümunənin dəqiq çəkisi müəyyən edilir. Kolbaya çalxalanmaqla temperaturu ilıq olamaqla 30- 60 ml su əlavə edilir. Üzərində 1-2 damla metiloranj əlavə edərək hazır turşu məhlulu ilə rəngin sarıdan qırmızı rəngə keçməsinə qədər titrləyirlər. Düzəliş əmsalını aşağıdakı formul ilə hesablayırlar: K= 019072
, 0
g ,
g və v hərflərinin qiymətləri Natrium karbonatla titrin müəyyən olunduğu kimi hesablanır. 0,019072 natrium boratın 1 ml dəqiq 0,1 normal turşusunun qramına uyğun gələn miqdarıdır.
NaOH-ın qram-ekvivalent çəkisi 40 qrama bərabərdir. Ardıcıl olaraq 1 litr 1n.NaOH məhlulu hazırlamaq üçün 40 q reaktiv tələb olunur. 1 litr 0,5n. məhlul hazırlamaq üçün 20 q reaktiv, 0,1n NaOH məhlulu hazırlamaq üçün isə 4 qram reaktiv tələb olunur.
111
Məhlulu hazırlamaq üçün kimyəvi təmiz NaOH qələvisini onun çəkisinə uyğun olan həcmdə distilə edilmiş suda həll edərək doymuş natrium hidroksidin məhlulunu alırıq. Alınmış məhlul şüşə ağzı rezin tıxac ilə bağlı qabda 2-3 həftə saxlanılır ki, natrium hidrooksidinin tərkibindəki qarışıqlar tam qabın dibinə çöksün. Bundan sonra alınmış məhlulun qatılığı titrləmə yolu ilə metiloranjın iştirakı ilə müəyyən edilir. Alınmış nəticə əsasında lazım olan doymuş NaOH-ın nə qədər lazım olduğunu müəyyənləşdirilir. Hesablamanın aparılmasına dair misal: 10 litr 0,1n natrium hidrooksid məhlulunun hazırlanması tələb olunur. Bunun üçün 10x4=40q NaOH. Doymuş NaOH məhlulunun qatılığını müəyyən olunması nəticəsində aydın olmuşdur ki, 1 l-də 500q NaOH qələvisi vardır. Buna uyğun olaraq 40q NaOH doymuş məhlulun neçə millilitrində mövcuddur.
1000 500 X= 500 40 . 1000 =80 ml
X 40
Deməli, 0,1n 10 litr NaOH məhlulunu hazırlamaq üçün 80 ml doymuş məhlul götürülür və distilə olunmuş su ilə həcmi 10 l çatdırılır. Bunun üçün qaynatmaqla CO 2 -dən məhlul azad edirlər. 112
Doymuş məhlulu çöküntüdən çox ehtiyyatla ayırırlar. Titrlənmiş qələvi məhlulu şüşə ağzı rezin tıxac və onu havada olan karbon qazından qorumaq üçün kalsium xlorlu trubka ilə təhciz olunan qabda saxlanılır. Qələvi məhlulunun titri yantar turşusu və ya titrli xlorid ilə müəyyən edilir. 0,1 n NaOH məhlulunun titrini yantar turşusu ilə müəyyən etmək üçün 0,0001 q dəqiqliklə 3-4 təkrarda kimyəvi təmiz sabit çəki alınana qədər qurudulmuş 0,20-0,25 qram yantar turşusu götürülür. Yantar turşusu nümunəsi həcmi 250 ml olan konusvari kolbaya köçürülür, 25-50 ml distilə olunmuş su ilə həll edilir. Sonra bu məhlula 3-4 damla fenolftalein əlavə edərək Natrium qələvisi ilə çəhrayi rəngin 50-60 saniyə müddətində itməsinə qədər titrləyirlər. NaOH-ın titrlənmiş məhlulunun düzəliş əmsalı aşağıdakı formul ilə hesablanır.
K= 0059 , 0 Vx g ,
Burada, g-yantar turşusu nümunəsinin çəkisi q; V-Natrium qələvisinə titrləməyə sərf olunan həcm-ml; 0,0059-yantar turşusunun, 1 ml dəqiq 0,1n. natrium xlorid məhluluna uyğun gələn miqdarıdır.
Yüklə 0,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|