17
çıxması üçün
səhabəyə izin vermədi
45
. Əbu Musa əl-Əşari
- radıyallahu
anhu – rəvayət edir ki,
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in
yanına Osman
- radıyallahu anhu – gəldi və yanına girmək üçün izn
istədi. Peyğəmbər: “İzn verin gəlsin və Ona isabət edəcək bir bəladan
dolayı Cənnətə girəcəyini də müjdələyin” deyə buyurdu
46
. Osman
-
radıyallahu anhu – nun öldürülməsiylə müsəlmanlar qruplara ayrıldılar və
səhabələr arasında savaşlar oldu. Fitnələr və sapıq görüşlər yayıldı,
ayrılıqlar çoxaldı. Bunun nəticəsində səhabə zamanında sonu heç də yaxşı
olmayan döyüşlər baş verdi. Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və səlləm –
səhabə zamanında olacaq fitnələri bilirdi. Usamə b. Zeyd
- radıyallahu
anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və səlləm –
Mədinənin yüksək binalarından birinə çıxaraq: «Mənim gördüklərimi
görürsünüzmü?» deyə buyurdu. Səhabələr: «Xeyr» dedilər. O:
«Evlərinizin arasına (şiddətli yağan) yağışın (açdığı yaralar) kimi
fitnələrin yağdığını görürəm»
47
.
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm –
Əli
- radıyallahu anhu – ya, onunla Aişə
- radıyallahu anhə – arasında
hadisənin olacağını xəbər vermişdi. Əbu
Rafidən gələn hədisdə
Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və səlləm – Əli
- radıyallahu anhu – ya
buyurdu: “Səninlə Aişə
- radıyallahu anhə – arasında bir hadisə baş
verəcəkdir?”. Əli: “Mənimləmi ya Rəsulallah?” dedim. Peyğəmbər:
“Günahkar mənmi olacağam ya Rəsulullah?” dedim. Peyğəmbər: “Xeyr,
lakin belə bir şey olarsa onu əmin olacaq bir yerə götür” deyə buyurdu
48
.
İbn Abbas
- radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər
– sallallahu
aleyhi və səlləm – xanımlarına buyurdu: “Sizlərdən
biri tüklü bir dəvəyə
minər və Həvəbin (Məkkə ilə Bəsrə yolu üzərində Bəsrəyə yaxın bir
yerdir. Cahiliyyə vaxtında ərəblər sularını buradan götürərdilər
49
) itlərinin
hürdüyü yerə qədər gələr. Sağında və solunda çoxlu ölülər olur. O, da
öldürülməkdən qurturulu”
50
. Aişə
- radıyallahu anhə – Bəni Amir
məntəqəsinə gəldiyi zaman köpəklər üzərinə hürməyə başladılar. Aişə:
“Bu haranın suyudur?” dedi. Ona: “Bu Həvbədir” dedilər. Aişə: “Zənn
edirəm ki, dönmək lazımdır. Çünki Peyğəmbər: “Siz qadınlardan biri
Həbvənin köpəkləri üzərinə hürdüyü zaman halı necə olur” dediyini
eşitdim
51
. Əbu Hureyrə
- radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər
–
45
“əl-Avasim minəl-Qavasim” s: 132-137.
46
Fəthul Bəri, Buhari “Fitən” 13/48.
47
Buxari, Müslim.
48
Müsnəd 6/393, Kənzul-Ummal, “Fəthul-Bəri” 13/55, Heysəmi “Məcmuaz-Zəvaid” 7/234.
49
“Mucəmul-Buldan” 2/314.
50
“Fəthul-Bəri” 13/55, Əhməd, Əbu Yəla, Bəzzar, İbn Hibban, Həkim, əl-Albani “Səhihdə” 1/4,
5/223,233, H.475.
51
“Mustədrək” 3/120, “Fəthul-Bəri” 13/55, Heysəmi “Məcmauz-Zəvaid” 7/234, “Musnəd” 6/52.
18
sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «İki böyük İslam ordusu bir-biri ilə
savaşmadıqca Qiyamət qopmaz. Bu iki toplumun ikisi də eyni iddiada
olduqları (ikisi də İslamiyyət və haqq iddiasında olduqları) halda
aralarında böyük savaş olacaqdır...”
52
. İbn Həcər
– rahmətullahi aleyhi -
deyir ki: “Bu iki topluluqdan biri Əli
- radıyallahu anhu – və onunla
birlikdə olanlardır, digəri isə Muaviyə
- radıyallahu anhu – və onunla
birlikdə olanlardır”
53
. Bu iki toplum arasında Siffin adlanan yerdə Hicri
36-cı ildə Zil Hiccə ayında döyüş baş verdi. Döyüşdə hər iki tərəfdən
70000 minə yaxın insan öldü. Zeyd b. Vəhb rəvayət edir ki: “Biz Xuzeyfə
- radıyallahu anhu – nun yanında idik. O: “Din, Din qardaşlarımız çıxmış
və bir-birilərinə qılınc qaldırmışlar. Siz nə düşünürsüz?” dedi. Biz: “Sən
nə etməmizi əmr edirsən” dedik. O: “Əli
- radıyallahu anhu – nun
tərəfində olan qrupu tapın və onlarla olun. Çünki haqlı olan Əli
-
radıyallahu anhu – dur” dedi
54
.
Xaricilər - Əli
- radıyallahu anhu – ya qarşı çıxmalarıdır. Abdullah b.
Şəddaf b. əl-Hadi rəvayət edir ki: «Sayı
12 minə yaxın,
qəlbində mərəz
olan Xəvariclər Rəsulullah
– sallallahu aleyhi və səlləm – in yolu ilə
gedən Əlinin başçılıq etdiyi cəmaatdan Kufədən
2 mil uzaqlıqda olan
Hərura adlanan yerdə ayrılıb, ona qarşı çıxdılar və Əli
- radıyallahu anhu
– nu kafir saydılar. Əli
- radıyallahu anhu – ilə Muaviyə
- radıyallahu
anhu – arasında döyüş uzandığı təqdirdə Muaviyə
- radıyallahu anhu –
nun tərəfdarları Quranın müshaflarını nizələrin ucuna taxaraq Əli
-
radıyallahu anhu – nun tərəfdarlarını Qurana tabe olmağa çağırdılar.
Bizdən
bir adam, sizdən də bir adam çıxardaq dedilər. İnsanlar buna razı
olduqda Muaviyə
- radıyallahu anhu – tərəfdən Amr b. As
- radıyallahu
anhu –, Əli
- radıyallahu anhu – tərəfdən isə Əbu Musa əl-Əşari
-
radıyallahu anhu – çıxdı. Lakin Əli
- radıyallahu anhu – İbn Abbas
-
radıyallahu anhu – nun çıxmasını istəyirdi. Lakin bunu görən Urvə b.
Uzeynə: «Allahın əmrində adamlarınızı hakim təyin edirsiniz, hökm
ancaq Allahındır – deyərək döyüş hazırlığını görməyə başladılar. Əli
-
radıyallahu anhu – nəsihət etmək üçün İbn Abbas
- radıyallahu anhu – nu
onların yanına göndərdi. Bunlar da İbn Abbas
- radıyallahu anhu – ilə
Allahın kitabı üzərində üç gün mübahisə etdilər. Nəhayət onlardan 8 (4)
min kişi geri döndü». Əbu
Səid əl-Xudri - radiyallahu anhu – rəvayət edir
ki, Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və səlləm – qənimətləri payladığı zaman
Bəni Təmim qəbiləsindən olan Zul Xuveysra adlı bir nəfər gəldi və: «Ey
52
Fəthul-Bərî, Buxari “Fitən” 13/8, Nəvəvî Şərhi, Müslim “Fitən” 13/12-13.
53
“Fəthul-Bərî” 13/85.
54
“Fəthul-Bəri” 13/85.