Microsoft Word b vahabzade 11. 12. 2014. doc
Yüklə 0,65 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ––– 16 ––– IX sinifdə oxuyarkən
BƏXTİYAR VAHABZADƏNİN PEDAQOJİ GÖRÜŞLƏRİ ––– 15 ––– onlar sənətlərinə məhəbbətlə bağlanırlar, məşğul olduq- ları sahənin dərinliklərinə baş vururlar, biganəlikdən və laqeydlikdən uzaq olurlar.
BULUDXAN XƏLİLOV ––– 16 ––– IX sinifdə oxuyarkən Bəxtiyar Vahabzadə təlim, tərbiyə və təhsil sahəsin- də keçmişə xor baxmağın əleyhinədir. Keçmişini bəyən- məmək, hər şeyi inkar etmək gələcəyə də inamsızlıq ya- radır. Odur ki, Bəxtiyar Vahabzadə məqamında “Keç- mişinə xor baxan gələcəyinə kor baxar”, “Nə tökərsən aşına, o da çıxar qaşığına” el sözündən, atalar sözündən istifadə etməklə düz danışmayanları, düz yazmayanları, məqalələrində, yazı-pozularında həqiqəti təhrif edənləri inandırıcı dəlillər əsasında sözün həqiqi mənasında tərbiyələndirirdi. Məsələn, 1972-ci il avqust nömrəsində Türkiyədə nəşr olunan “Varlıq” jurnalında İsmət Zeki Eyyuboğlu adlı birisi XX əsrə qədərki türk ədəbiyyatını “ölü ədəbiyyatı” təsəvvüf ədəbiyyatını (Nəsimini, Füzu- lini) “fikirdən məhrum, mənasız, əyləncə məqsədi ilə”
BƏXTİYAR VAHABZADƏNİN PEDAQOJİ GÖRÜŞLƏRİ ––– 17 ––– yazılmış ədəbiyyat hesab edirdi 1 . Bəxtiyar Vahabzadə bunu ədəbiyyata, mədəniyyətə bir qəsd-qərəz hesab edə- rək yazırdı: “Eyyuboğlu bir məqaləsi ilə bir xalqın neçə əsrlik ədəbiyyatını, sənətini, ictimai fikrini yerə vurur, keçmişini bəyənmir, atasını inkar edir. Mən ona bir el sözü ilə cavab vermək istəyirəm: “Keçmişinə xor baxan gələcəyinə kor baxar”. Yazıq Eyyuboğlu, sən ki, öz atanı bəyənmirsən, görəsən sənin balan da səni bəyə- nəcəkmi?” 2 .Ümumiyyətlə, öyrəndiklərin o qədər zəngin və geniş olmalıdır ki (həm həyatdan, həm də kitabdan öyrəndiklərin) məqamında, yerində verdiyin cavab tutarlı alınsın və təsir gücü ilə qarşı tərəfin iddiasını alt- üst etsin. Bu da bir bacarıqdır və bəlkə də pedaqoji ustalıqdır. Bu mənada Bəxtiyar Vahabzadə İsmət Zeki Eyyuboğlunun fikrinin əsassız olduğunu təsdiq etmək üçün ədəbi-bədii əsərlərdən oxuduqlarına istinad etmiş- dir: “L.Tolstoyun bir hekayəsi yadıma düşdü: “Ata qo- caldı, əlləri əsməyə başladı. Oğul boşqabın sınmasından qorxaraq atasına taxta çanaqda yemək verdi. Bir gün işdən gələrkən gördü ki, balaca oğlu qarşısına taxta, mismar qoyub nə isə qayırır. Soruşdu: -
Uşaq cavab verdi: -
Sən də qocalanda babam kimi əllərin əsəcək, boşqabları qıracaqsan. Ona görə də indidən sənə taxta çanaq qayırıram”. Uşaq gördüyünü eləyirdi və düz eləyirdi. Çünki ata- lar demişkən: “Nə tökərsən aşına, o da çıxar qaşığına”.
1 Yel qayadan nə aparar? – Bəxtiyar Vahabzadə. Sənətkar və zaman. Bakı, Gənclik, 1976, s.126-134 2 Yenə orada. s.133 BULUDXAN XƏLİLOV ––– 18 ––– Eyyuboğlunun iddiasına görə, əsil ədəbiyyatı indi yaradırlar. İndi ki, belə başlamısınız, bu gün yaratdığınız ədə- biyyatı da sabah sizin balalarınız inkar edəcək” 1 . Əslin- də Bəxtiyar Vahabzadənin bu fikri, məntiqi, bütövlükdə mövqeyi bütün zamanlar gənclik üçün, eləcə də düzgün olmayan meyillər baş qaldıranda kimin kim olduğunu göstərmək üçün ən yaxşı örnəklərdən biridir. Bütün zamanlarda atalar-oğullar, yaşlı nəsil-gənclik arasında barışmazlıq olub. Hətta ədəbiyyatda gənc ədəbi nəslin klassikləri bəyənməməsi də olub, indi də bu meyillər az deyil. Gəncliyə, gənc ədəbi nəslin nümayəndələrinə belə örnəklər – Bəxtiyar Vahabzadə kimi sənətkarların fikir- ləri həmişə gərəkdir. Onlar keçmişə də, bu günə də düzgün qiymət verməyi bacarır və gələcəyin də düzgün istiqamətini göstərə bilirlər. Borc hissi, özünü cəmiyyətə, Vətənə borclu hesab etmək təkcə biliyi olmaqla qurtarmır. Bu, işin zahiri cəhətidir. Yəni biliyi olmaq işin zahiridir. Ancaq həmin biliyin cəmiyyətin, insanların xeyrinə xərclənməsindən uzaq olmaq vətəndaşlıq borcunu bilməmək deməkdir. Bəxtiyar Vahabzadə 1970-ci ildə “Borc hissi” məqa- ləsində özünü intelligent hesab edənlərin vəzifələrini, fəaliyyətlərinin məzmununun nədən ibarət olmasını konkret misallarla izah edirdi. O, intelligent – ziyalı kimdir? Bütün bilikli, ali təhsilli adamlara intelligent – ziyalı demək olarmı? suallarına cavab axtarırdı. Bəli,
1 Yel qayadan nə aparar? – Bəxtiyar Vahabzadə. Sənətkar və zaman. Bakı, Gənclik, 1976, s.133 BƏXTİYAR VAHABZADƏNİN PEDAQOJİ GÖRÜŞLƏRİ ––– 19 ––– baycan dilində ziyalı kimi işlənir. Ziyalı sözü isə ziya (işıq) sözündəndir. İntelligenti, ziyalını tamamlayan hansı cəhətlər var? Bu cəhətlər içərisində Bəxtiyar Vahabzadə vətən və xalq qarşısında borc hissini əsas hesab edirdi. Doğrudan da, biliyi olmaq, diplomu olmaq hələ ziyalılıq deyil. Elələri var ki onların diplomları yoxdur. Ancaq onlar təbiətən ziyalıdırlar. Bəxtiyar Vahabzadə yazır: “...borc hissini intelligentliyin əsas şərtlərindən biri hesab edi- rəm. Dünya hadisələrindən, təzə dəblərdən, yəni axın- lardan və cərəyanlardan xəbərdar olub, bir insan kimi öz ictimai borcunu başa düşməyən, vətəndaşlıq vəzifəsini bilməyən, həyatın mənasını dərk etməyən, nəyin nami- nəsə yanmağı, alışmağı özünə məslək seçməyən bir adamı mən kamil intelligent hesab etmirəm. Əsil intel- ligent bircə şeyi bilməlidir: mən nəyin naminə yaşa- yıram?”
1 O biləcək ki, çörəyini yediyi, havasını udduğu vətənə, torpağa borcludur. Borcunu bildikdən sonra vəzifəsini də dərk edəcəkdir. Hər bir insanın ən müqəd- dəs vəzifəsi Vətənə xidmətdir. Təbii ki vətənə xidmət etmək üçün insanda savad, bilik, mədəniyyət, geniş dünyagörüş olmalıdır. Bəxtiyar Vahabzadə yazırdı: “Mən universitetdə müəlliməm. Beşinci kurslara mühazirə oxuyuram. Bu adamlar artıq ali təhsilə yiyələnmiş savadlı, bilikli ca- vanlardır. Lakin təəssüf ki, mən onların bəzisinə intelli- gent deməzdim. Niyə?” 2 Niyəsini Bəxtiyar Vahabzadə 1 Borc hissi. – Bəxtiyar Vahabzadə. Sənətkar və zaman. Bakı, Gənclik, 1976, s.295 2 Yenə orada. s.294 Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|