Microsoft Word Baba n r variant seva
Yüklə 1,74 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ədəbi sözün işığı
267 haqqında rəy də maraq doğurur. İnanırıq ki, “Qalacaqdır dünyada” təkcə ədəbi ictimaiyyət və jurnalistlər üçün yox, bütövlükdə, geniş oxucu kütləsi üçün maraq və həvəslə oxunan, yadda qalan kitab olacaq.
268 Ədəbi sözün işığı
Gənc nəslin ədəbi təhsili, tərbiyəsi, inkişafı vəzifələrinin yerinə yetirilməsi bir sıra ciddi amillərlə bağlıdır. Həmin amillər sırasında ədəbi təhsil sahəsində müasir tələblərə cavab verən yeni filoloji araşdırmaların yazılması xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu baxımdan öz fəaliyyətində elmi-ədəbi tədqiqatları pedaqoji-metodik vəzi- fələrin yerinə yetirilməsi ilə yaxından uzlaşdıran, filologiya elmləri namizədi Baba Babayevin çapdan yeni çıxmış “Ədəbi söz qalacaq” adlı məqalələr toplusu (Bakı, “Elm” 2006. Elmi redaktoru filologiya elmləri doktoru, professor Zaman Əsgərli) kitabı yaxşı bir hadisə kimi qiymətləndirilməlidir. Kitabdakı məqalələr iki qrupa bölünür: 1. Klassik ədəbiyyatımızın ayrı-ayrı nümayəndələrinin yara- dıcılığına həsr olunan tədqiqlər; 2. Müasir ədəbiyyatımızın dəyərli örnəklərindən bəhs edən rəylər və resenziyalar. Müəllif klassik sənətkarlardan Abbas Səhhət və Abdulla Şaiqin yaradıcılığını yeni baxış bucağından müasir fıloloji təfəkkür müstəvisində təhlii etmişdir. Onun A.Səhhətə həsr olunmuş “Görkəmli şəxsiyyət, yaradıcı ziyalı” məqaləsi əslində bu qüdrətli şair haqqında portret-oçerkdir. Məlumdur ki, A.Səhhətin həyat və yaradıcılığı ali və orta məktəblərimizdə geniş tədris olunur. Hazırda müəllim və tələbələrin A.Səhhət yaradıcılığından, xüsusilə, onun romantizmindən və bədii sənətkarlıq xüsusiyyətlərindən bəhs edən elmi əsərlərə böyük ehtiyacı vardır. Müəllif həmin məsələdən bəhs edərkən haqlı olaraq qeyd edir ki, sovet rejimi romantizm ədəbi cərəyanın əsas nümayəndələrinin bədii irsinin əsaslı şəkildə öyrənilməsinə ciddi maneələr yaratmağa çalışmış, fıloloq alimlərə bir sıra bədii komponentlərə toxunmaq yasaq olmuşdu. Ölkəmizin müstəqillik əldə etdiyi bir dövrdə ədəbi-nəzəri problemlərə yenidən qayıtmaq, qüdrətli romantik sənətkarın ədəbi irsinə bütöv şəkildə yanaşmaq, təhlilləri təkcə ideya-məzmun baxımından deyil, həm də poetika istiqamətində aparmaq və onların əsərlərinə bütöv şəkildə elmi qiymət vermək zəruridir. Məhz bu tələbatı nəzərə alan müəllif 269 öz tədqiqatmda A.Səhhətin təlatümlü, keşməkeşli həyatı və sənəti haqqında dolğun təsəvvür yaratmağa müvəffəq olmuşdur. XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən olan Abdulla Şaiqin yaradıcılığı daim tədqiqatçıların diqqət mərkəzində olmuş, Ə.Mirəhmədov, Y.İsmayılov, Ə.Məmmədov, A.Əmrahoğlu, V.Nəbioğlu kimi tanınmış alimlər bu sənətkarların bədii irsi ilə bağlı sanballı elmi əsərlər yazmışlar. Bununla yanaşı, qeyd edilməlidir ki, A.Şaiq yaradıcılığının bir sıra problemləri, eləcə də nəsrinin poetikası ilə bağlı bəzi mühüm məsələlər xüsusi tədqiqat obyektinə çevrilməmiş, yazıçının nəsr əsərlərinin sənətkarlıq xüsusiyyətləri ədəbiyyatşünas alimlər tərəfındən bütöv, sistemli halda araşdırılmamışdır. Kitabdakı “Böyük ədib”, “Nəsrdə sənətkarlıq məsələləri”, “Tamamlanmış roman”, “A.Şaiqin uşaq hekayələrinin ideya-bədii xüsusiyyətləri” məqalələri məhz bu boşluğu doldurmağa xidmət edir. Müsbət haldır ki, tədqiqatçı sənətkarm nəsr əsərlərində poetikanın müxtəlif komponentlərini (təfərrüat, detal və s.) elmi təhlil süzgəcindən keçirmiş, həmin məsələ ilə bağlı dəyərli mülahizələr söyləmişdir. Kitabdakı “Cəlil Məmmədquluzadə tədqiqat obyektində” məqaləsi də ciddi elmi araşdırmaların nəticəsi kimi diqqəti cəlb edir. Məqalə Nobel mükafatı laureatı A.Kamyunun belə bir fıkri ilə başlayır: “Bəşəriyyətin xilası halallıq və təmizlikdədir.” Fikrimizcə, Cəlil Məmmədquluzadə kimi həmişəyaşar sənətkarın həyat və yaradıcılığına bu prizmadan yanaşılması təbii və qanunauyğundur. Bu, həm də Baba Babayevin öz tədqiqatlarında hansı mənəvi dəyərlərə söykəndiyini, onun elmi axtarışlarının təməl daşını hansı meyarın təşkil etdiyini əks etdirən bariz nümunədir. Tanınmış yazıçı-dramaturq, ədəbiyyatımızda lirik psixoloji nəsrin görkəmli nümayəndəsi İlyas Əfəndiyevin və Xalq şairi Cabir Novruzun yaradıcılığı haqqında məqalələri də oxucuların marağına səbəb olacağı şübhə doğurmur. “Lirik nəsrin yaradıcısı” və “Nəsillərə əziz olacaqlar” məqalələrində Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı, ədəbi düşüncələri tədqiq edilir. Müəllif məqalədə İlyas Əfəndiyevi novator sənətkar kimi səciyyələndirmiş, onun şəxsiyyəti və sənəti barədə orijinal elmi mülahizələr söyləmişdir. Kitabda özünə yer alan maraqlı yazıların bir qismi
270 resenziyalardır. Müasir ədəbiyyatşünaslığın istedadlı nümayən- dələrindən professor Zaman Əsgərlinin “Alim ömrü”, filologiya elmləri namizədi Arif Məmmədovun “Epik sözün bədii gücü” məqalələr toplusu haqqında yazdığı “Sözün gücü”, habelə tarixçi alim professor Nisbət Mehdiyevanın ali məktəblərin tarix fa- kültələrinin tələbələri üçün yazdığı “Türk xalqlarının tarixi” adlı fundamental dərsliyinə həsr olunmuş “Qiymətli tədqiqat əsəri” adlı resenziyaları elmi sanbalına görə diqqətdən yayınmır. Bunu da xüsusi qeyd etmək lazımdır ki, “Ədəbi söz qalacaqdır” kitabı Azərbaycanın görkəmli ədəbiyyatşünas alimi, akademik Bəkir Nəbiyevə ithaf olunmuşdur, Kitaba ön söz yazmış dosent Bilal Həsənlinin dediyi kimi, bu müəllifın xalqımızın tanmmış ziyalısına, öz müəlliminə belə ehtiram və sayqısı oxucunun qəlbində xoş ovqat, dərin rəğbət hissləri oyadır. Aydın görünür ki, “Firidun bəy Köçərli”, “Tənqid və ədəbi proses”, “Özümüzdən başlayaq”, “Söz ürəkdən gələndə”, “Böyük Vətən müharibəsi və Azərbaycan ədəbiyyatı”, “Çətin yollarda”, “Xəzan vurmasın” kimi sanballı kitablardakı ədəbi sözün işığı yenə də gur gəlir və ətrafı ziyalandırır. Gülnarə Əzizova, Ədəbiyyat üzrə magistr Yüklə 1,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|