Microsoft Word bibloqrafiya-20. 09. 2017. doc

P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
100
 
OLUBSAN  
 
Bu gün ad günündü, ay t bi-r van, 
S ni sev nl r  mehman olubsan. 
T brikl r, alq lar s ngimir bir an, 
Xalq n hörm tin  heyran olubsan. 
 
T bin haqdan g lir, ilham n eld n, 
Öz alim o luyla f xr edir v t n. 
Yax  m sl h tin, xo  sözünl  s n, 
Neç  t l b y  h yan olubsan. 
 
Gözünd n nur verdin  eir , s n t , 
Heç n z r salmad n  ana,  öhr t . 
Xeyirxah i inl  s n  b diyy t  
Qovu ub, dill rd  dastan olubsan. 
 
Min il qulaq assaq söz-söhb tin , 
Tamarz  qalar q, doymar q yen . 
El  vurulubsan v t n mülkün , 
S n Az rbaycanla bir can olubsan. 
 
Ömrün uzun olsun  n n m l rt k, 
llini keçirdin, yüzünü gör k. 
Elinmi  sin nd  döyün n ür k. 
Elin h r d rdin  yanan olubsan. 
 
X lilzad  B xtiyar, 
Bak   h ri, 17 iyun 2017-ci il  
 
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
101
 
STEDADLI AL M 
 
Filoloqlar   rti olaraq iki hiss y  bölm k olar: dilçil r v  
d biyyatç lar.  lb tt , h r iki bölümün özü d  bir neç  hiss y  ay-
r l r. B z n bu aliml rin el si tap l r ki, onlar ancaq t dqiq etdikl ri 
problemi d rind n bilir, dig r sah l r haqq nda m lumatlar   z if 
olur. El  dilçi var ki, o,  d biyyat probleml rind n x b rsiz olur. 
B z n is   ksin , el   d biyyatç lar tap l r ki, dilçiliyin probleml ri 
haqq nda heç bir t s vvür  malik olmur.  
Amma Az rbaycan filologiyas   bdül z l D mirçizad , A a-
musa Axundov, Tofiq Hac yev, Nizami C f rov, Ayd n M mm -
dov, Kamil V liyev, Musa Adilov, Yusif Seyidov v  s. kimi filolo-
giyan n h r iki sah sini göz l bil n aliml ri tan y r. Filologiya 
elml ri doktoru, professor Buludxan X lilov h min yolu tutan 
aliml rd ndir. Onun dilçilik probleml rin  dair yazd   s rl rin-
d n bir neç sini xat rladaq: “Az rbaycan dilind  t khecal  feill rin 
sas nda duran ilkin kökl rin fonosemantik inki af ”,“Az rbaycan 
dilind  ikihecal  feill rin fonosemantik inki af ”, “Feill rin ilkin 
kökl ri”. “Müasir Az rbaycan dilinin morfologiyas ” (I hiss ), 
“Türkologiyan n intibah dövrü (XIX  srin sonu XX  srin 30-cu 
ill ri)” v  s. kitablar  çap olunmu dur. 
Göründüyü kimi, bu kitablar n ham s  s rf dilçilik probleml -
rin  h sr olunmu dur v   lb tt  ki, Buluxan X lilovun  sasl  ixti-
sas  dilçilikdir. Lakin onun Az rbaycan televiziyalar ndak   ç x -
lar ,  d biyyat ünasl m z n ayr -ayr  probleml ri haqq nda etdiyi 
m ruz l r, yazd   m qal l r, kitablar biz  haqq qazand r r dey k 
ki, Buludxan X lilov yuxar da adlar n   ç kdiyimiz universal xa-
rakterli aliml rimizin yolunu davam etdirir. Onun R.Rzan n, 

---

P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
102
S.Vur unun, B.Vahabzad nin,  . xl n n dilçilik görü l ri haqq n-
dak  yaz lar , kitablar  da bel  bir fikri söyl m y  haqq qazand r r. 
stedadl  alimimiz  uzun ömür, can sa l  arzulay ram.  
 
X lil Zahid,  
filologiya üzr  elml r doktoru, professor 
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
103
 
NSANLI IN, AL ML Y N, PEDAQOQLU UN V  
DOSTLU UN S M M YY T Z RV S  
 
M n professor Buludxan X lilovu 2001-ci ild  layih   r hb ri 
oldu um “Az rbaycan n g nc aliml ri” Beyn lxalq layih si ç rçi-
v sind  tan m am. Az rbaycan Milli Elml r Akademiyas , Az r-
baycan Respublikas  T hsil Nazirliyi v  Vektor Beyn lxalq Elml r 
Akademiyas n n birg  layih si olan v   m rhum akademik Budaq 
Budaqovun redaksiya  uras   s drliyi alt nda h yata keçirdiyimiz 
h min beyn lxalq layih d  100-   d k tan nm   g nc alimin h yat 
v  f aliyy tini  ks etdir n ensiklopediyan n n ri d  n z rd  tutul-
mu du. Bütün elm sah l rini  hat  ed n bu aliml rin ömürlükl rini 
inc l dikd   n çox diqq timi ç k n professor Buludxan X lilov 
oldu.  
H l  o zaman yüzd n çox elmi  s rin, o cüml d n bir neç  nü-
fuzlu monoqrafiyalar n v  d rs v saitl rinin mü llifi olmas , “D d  
Qorqud elmi-t dqiqat m rk zi”n   r hb rlik etm si, “ lin alimi” 
nominasiyas na layiq görülm si, N simi rayon b l diyy sin  üzv 
seçilm si v  dig r bu kimi u urlara imza atmas , 33 ya nda “Az r-
baycan dilind  feill rin fono-semantik inki af ” kimi çox ç tin v  
aktual bir mövzuda doktorluq dissertasiyas  müdafi  etm si, h qi-
q t n d  qürurverici v   lçatmaz idi.  
Bu layih d n sonra h r an yax ndan tan  olma a v  dost-
la ma a c hd etdiyim Buludxan mü lliml  tale çox unudulmaz bir 
m qamda bizi rastla d rd .  
Ça da  Türk Dünyas   d biyyat nda xüsusi ç kisi v  yeri olan 
KIBATEK (K br s Balkanlar Avrasiya Türk  d biyyatlar  Kuru-
mu) Vakf n n Az rbaycanda növb ti qurultay   v  beyn lxalq  eir 

---

P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
104
öl ni keçirilirdi. Qurumun Az rbaycan t msilçisi olaraq bu bey-
n lxalq t dbir  ev sahibliyi etm k üçün Az rbaycan Dövl t Peda-
qoji Universitetinin rektoru il  görü düm. Rektor t klifimizi m m-
nuniyy tl   q bul ed r k Filologiya fakült sinin dekan , professor 
Buludxan X lilovu m niml  tan  etm k, beyn lxalq t dbirin t -
kilati m s l l rini birlikd  planlamaq üçün ota na d v t etdi. 
Rektorun t qdim v  tan  etm sin  yer saxlamadan yüz ill rin dostu 
v  qarda  kimi bir-birimizl  görü dük. El  o andan ömrümün v  
taleyimin  n  ziz v   kiz insanlar ndan biri olaraq Buludxan mü l-
liml  dostlu umuz, do mal m z v  qarda l m z uzun v   b di 
bir yolçulu a ç xd .  
Çox zaman xarici ölk l rd  oldu umdan fiziki olaraq tez-tez 
görü  bilm s k d , Buludxan mü llimin dilimizin aliliyin   v  
müq dd sliyin  h sr olunmu  bir-birind n d y rli monoqrafiya v  
d rslikl ri, görk mli  d biyyat ünaslara h sr olunmu  publisistik 
kitablar , q zetl rd , jurnallarda v  sosial  b k d  yay mlanan, 
bir-birind n daha ciddi ziyal  mövqeyini s rgil y n m qal l ri h r 
an yol-yolda m olub. 
Onun “Az rbaycan dili: milli varl m z, m n vi s rv timiz”, 
“Müasir Az rbaycan dili”, “Türkologiyaya giri ”, “Türkologiyan n 
intibah dövrü”, “Az rbaycan dili antologiyas ”, “Az rbaycan dili: 
dün n, bu gün”, “Müasir Az rbaycan dilinin morfologiyas ”, “Dil, 
d biyyat, m d niyy t”, “ smay l  xl : mü llim haqq nda mü llim 
sözü” v  dig r kitablar  dilimizin ke ikçil rind n v   m cnunlar n-
dan biri olaraq sözün h qiqi m nas nda masaüstü kitablar ma 
çevrilib. Buludxan mü llim bu kitablar  v  ad n  ç km diyim dig r 
çoxsayl   t dqiqat  s rl rini dilimiz  el  bir sonsuz sevgi v  say  
il  q l m  al b ki, bu kitablar  h r hans  bir ba qa dil m nsublar na 
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
105
öz dill rin  çevir r k oxutsan, o insanlar n da öz dill rind n önc  
Az rbaycan dilini sev c kl rin   übh  etmir m. 
Xüsusil  Buludxan mü llimin “Az rbaycan dili: milli varl -
m z, m n vi s rv timiz” adl  kitab nda müst qillik qazand qdan 
sonra Ümummilli Liderimiz Heyd r  liyevin Az rbaycan dili, 
onun qorunmas   v  safl  il  ba l  apard  çox h ssas v  ard c l 
siyas t d rin t hlil olunmu  v  xronoloji ard c ll qla t dqiq edilmi  
çox unikal bir  s rdir.  
Buludxan X lilovun dilimiz,  d biyyat m z, m d niyy timiz v  
xüsusil  türkologiya elmi il  ba l  apard  ara d rmalar o q d r 
geni  qapsaml   v  çox ax lidir ki, onun bu mövzularda yaz lm  
h r bir  s rini oxuduqda heyr tl nmi m ki, gör s n bir alim bir 
elmi-t dqiqat institunun ara d raca  m s l l ri t dqiq ed r k nec  
bir kitaba yerl dir  bilib!.. 
ki il önc  Buludxan mü llimin indi çatd  ömür ekvatoruna 
m n d  çatm d m. O zaman bir neç   q l m dostlar m 50 illik 
yubileyiml  ba l  kitab v  monoqrafiya haz rlad lar. Onlardan bi-
rini, filologiya elml ri doktoru Vaqif Yusiflinin “Bu, Elçin  sg n-
d rzad dir” portret monoqrafiyas n n  lyazmas n  ön söz yazmas  
üçün  ziz dostuma t qdim etdim. Bir neç  günd n sonra Buludxan 
mü llim z ng ed r k m n  50 illik yubileyimin v  ya anacaq bütün 
ömrümün  n böyük sürprizl rind n birini söyl di. Bildirdi ki, s nin 
yarad c l n üzr   m n d  miniatür bir kitab haz rlam am. Bel -
likl , onun q l mind n ç xm  “B yaz do ulan  eirl r”m nim öm-
rümün  b di b yazl na v  üza l na çevrildi.  
Bu yaz da bir s mimi etiraf  da dil   g tirm k ist yir m ki, 
R.Behbudov ad na Dövl t Mahn  teatr nda Türkiy nin v  Az rbay-
can n bir s ra dövl t qurumlar   t r find n keçiril n r smi yubiley 
t dbirimd   d   d y rli ziyal lar m z n çoxsayl   ç x lar  iç risind  

---