Microsoft Word dusguncelerim II hiss?doc
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Günəş toru”
- Günəşin cazibə qüvvəsinin
- (Elmdə də belə hesab edilir ki, Ay Yer ə trafında təqribən 4 milyard ildir fırlanır. Hər iki planet qarşılıqlı cazibə
- Elmə görə, Yerin nüvəsi dəmirdən və nikeldən, qabığı isə əsasən oksigen və silisiumdan ibarətdir. Onların arasında ərgin silisium və kükürd birləşmələrindən
- Həmin toz Marsın atmosferində olan karbon qazı ilə oksidləşərək qırmızı rəng alır).
123 məsafələrindən və kütlələrindən asılıdır. Dövr etmə radiusu Günəşlə olan məsafədən də asılıdır. Dövretmə müxtəlif sürətlə həyata keçir. Belə hesab etmək olar ki, Günəş enerjisi ona yaxın olan planetə daha böyük həcmdə təsir göstərir və həmin planet də sürətlə hərəkət edir. Günəş enerjisinin ətrafa paylanmasının sabitliyini nəzərə alsaq, hesab edə bilərik ki, Günəşdən uzaqda olan planetlər Günəş ətrafındakı yaxın planetlərə nisbətən Günəş ətrafında gec dövr edirlər. Günəşin daxilində olan enerji seli yaxındakı planetlərə daha çox təsir göstərir). Enerji axınının sürəti sabit və dəyişməzdir və Günəşə bağlıdır. Daxili enerji selini Günəşin səthində yox, daxilində tapmaq olar. Buna görə də planetləri sabit sürətlə hərəkət vəziyyətində saxlayır. Günəşin tərkibindəki enerji axınının sürətini ölçmək üçün planetlərin Günəşlə olan məsafələri ilə hərəkət sürətləri arasındakı nisbəti müəyyən etmək olar. Bu istiqamətdə hesablama aparmaqla və planetlərin kütləsini də nəzərə almaqla həmin selin sürətini zamanla (bizim müəyyən etdiyimiz zamanla) hesablamaq olar. Günəş enerjisinin dairə boyunca sferası, təsir sferası vardır. Bu sferanı Günəş sahəsi və ya “Günəş toru” adlandırmaq olar. Günəş toru bütün planetlərin və onların peyklərinin birlikdə hərəkət çevrələrini əhatə edir. Bu tor Günəş və onun planetlərinin sistemini yaradır. Günəş öz sistem sahəsi ilə digər ulduzlarla əlaqəyə daxil olur. Bütün kainat cisimləri hərəkətdədir (bunu elm sübut edib). Günəş sahəsi bütün planetləri və onların peyklərini öz ətrafında dövr etdirir. Planetlərdən biri bu Günəş torundan kənara çıxarsa, güman etmək olar ki, sistem də pozular. Ümumi kəmiyyət pozular və planetlərdə problemlər əmələ gələr. Günəşin tərkibi də dəyişər ki, bu da ümumilikdə sistemdə qarışıqlığa səbəb olar. Günəş sahəsində hər bir planetin öz trayektoriyası olur və planetlərin nüvələri ilə Günəş arasında olan bağlılıqdan və bu sferanın mövcudluğundan planetlər arasında toqquşma baş verə bilmir. Hər bir planet öz sferasında dövr edir. Hər bir planetin nüvəsini 124 onun tərkibi yaradır. Nüvə daxilə doğru sıxılmış kütlədən meydana gəlir. Günəşin mərkəzində Günəş enerjisini özünə çəkən nəsə bir qüvvə var. Buna mərkəzi enerji mənbəyi demək olar. Bu hissədə -burulğanın mərkəzi hissəsində- sovurma çox güclüdür ki, bu da Günəşin cazibə qüvvəsinin mərkəzi hissəsini təşkil edəndir. Günəşdə enerji yandıqca həmin qüvvə bu enerji selini özünə sovurur (dartır). Bu, boşluq da ola bilər. Günəş üzük formasında da ola bilər. “Üzüyün həlqələrində” enerji yanar və daxili axın əmələ gətirər. Bunun nəticəsində də yanıb tükənməyən enerji təkrar-təkrar sel kimi fırlanar. Əsas mənbə isə Günəşətrafı burulğan sferalarından gəlir. Günəşin özü fırlandıqca (daxildəki enerji seli bu fırlanmanı ə ks etdirə bilər. Fırlanma dedikdə, elə bu enerjinin özünü başa düşmək olar) ətraf burulğan sahələri də fırlanır. Nəticədə planetlər fırlanır. Bu fırlanma mərkəzdə- Günəşdə; ətrafda- Günəş sisteminin nisbi sərhədlərində əvəzlənir. Günəş sisteminin kənarı ilə Günəşin mərkəzi arasında burulğan sferası meydana gəlir. Günəşdən çıxan sürətli elementlər ondan uzaqlaşdıqca kosmik fəzanın nisbətən az sürətli hərəkət edən elementinə çevrilir. Kosmik fəzada olan aktivlik də Günəşətrafı boyunca dərəcələnir. Atmosferin yaranmasına səbəb kimi vaxtilə Yer kürəsinə dəyən, Yer ilə toqquşan başqa bir planetdən qopma parça da ola bilər. Həmin parça çox güman ki, Yerin cənub hissəsinə, eləcə də Atlantik okeanının əvvəlki quru hissəsinə dəymiş və Yer qabığını dağıtmış, oradan da Yerin daxilində olan su böyük həcmdə çıxaraq dünya okeanını əmələ gətirmişdir. Bu qopma hadisəsini isə Günəş sistemində baş verən qeyri-tarazlıqla da ə laqələndirmək olar. (Elmdə də belə hesab edilir ki, Ay Yer ə trafında təqribən 4 milyard ildir fırlanır. Hər iki planet qarşılıqlı cazibə qüvvəsi hesabına öz orbitlərində dayanırlar. Alimlərə görə, Ay Yerin ilkin inkişaf mərhələsində yaranmışdır. Bu hadisə Yerin digər “azmış” 125 planetlə toqquşması zamanı baş vermişdir. Zərbə o qədər güclü olmuşdur ki, “azmış” planet kiçik qızmar hissəciklərə parçalanaraq kainata səpələnmişdir. Sonradan həmin hissəciklər cazibə qüvvəsi ilə birləşərək Ay planetini əmələ gətirmişdir). Elmdə belə hesab olunur ki, təxminən 4,5 milyard il əvvəl planetlər olmamışdır. Yenicə doğulmuş Günəşin ətrafında qızmar qazın və tozun qara buludu qaynayırdı. Bulud tədricən soyudu və qaz milyonlarla damcılarda sıxlaşdı (kondensasiya) olundu. Bu damcılar özlərinin cazibəsi altında bir-birinə yaxınlaşdı, beləliklə, Yer və Günəş sisteminin başqa planetləri formalaşdı. Lakin Yer kürəsinin soyumuş səthində bərk qabığın və atmosferin əmələ gəlməsi üçün yarım milyard ildən çox vaxt lazım oldu). Bu yanaşmaya mən bir qədər şübhə ilə yanaşıram. Yerin atmosferinin əmələ gəlməsi prosesi necə oldu ki, digər planetlərdə və Yerə çox yaxın olan Ay peykində baş vermədi. Ayda da canlılar və atmosfer yaranmadı. Digər planetləri nə isə uzaqlıq fərqlərinə görə (enerjiyə çox yaxın və ya da çox uzaq) atmosferdən kənarda qalanlar hesab etmək olar. Planetlərin yaranmasında vahid prinsipləri qəbul etmək olar. Məsələn, planetlərin kainat tozlarının birləşməsi kimi qəbul etmək olar. Planetlərin tərkibində ümumi, oxşar maddələr var. (Elmə görə, Yerin nüvəsi dəmirdən və nikeldən, qabığı isə əsasən oksigen və silisiumdan ibarətdir. Onların arasında ərgin silisium və kükürd birləşmələrindən ibarət olan mantilər, həmçinin onların oksidləri yerləşir. Mars planetinin səthində külli miqdarda dəmir tozu var. Həmin toz Marsın atmosferində olan karbon qazı ilə oksidləşərək qırmızı rəng alır). Bunların mövcud formalarının əsası da onların Günəşdən ayrılması üçün inandırıcıdır. Lakin atmosferin və canlıların əmələ gəlməsi prosesi ancaq Yer kürəsində olub. Buna görə də ehtimal etmək olar ki, dünya okeanının suyu bəlkə Yerin içərisində olub, müəyyən proseslərdən (toqquşma və ya da Yerin daxilində olan Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|