20
tərkibi olan planetlər sistemi bütövdürlər.
(Qeyd: məlumdur ki,
hər bir bölünən hissə elə özlüyündə vahiddir, bütövdur.
Deməli, kainatda hər bir zərrəcik bütövdən, vahiddən ibarətdir.
Vahid yoxdursa, element də yoxdur. Bölünən sonda, son
bölünmədə
bölünməzdir,
bölünməz
özünü
bölünənlərlə
əvəzləyir. Bu da o mənanı verir ki, əslində kainatda mütləq
olmayan təbii varlıq yoxdur. Tam bölünmə ümumiyyətlə
yoxdur. Ən kiçik bölünənin yanında bölünməzlik var.
Məsələn, 1=1:2+1:2 - daha düzdür. 1-1=0 isə yalnız öz
məkanında düzdür. 1-i öz məkanından götürəndə onun
ə
vvəlki məkanı boş qalır. 1 ən kiçik bölünən ola bilər. Burada
mənfi anlayışı düzgün deyil. 1-4=(-3) riyaziyyatda olsa da,
ə
slində düz deyil. Ortada sıfır olmamalıdır. Bir ədədinin bu
şə
kildə bölünməsi düzgün deyil. Onu da nəzərə almaq
lazımdır ki, ən kiçik 1 ədədi bölünməzdir; çünki bölünməzin
özü də vahiddir. Bütün varlıqlar –kiçikdən böyüyə doğru-
vahidlərdir. Varlıqlar müəyyənliklər və qeyri-müəyyənliklərdən
təşkil olunur. Kəmiyyətin dəyişməsi onu mütləqdən başqa
mütləqə keçirir. Deməli, əslində nisbilik elə mütləqlərin
dəyişməsini əks etdirən bir dinamik hərəkət mənzərəsidir).
Bütövün mütləq müəyyən sərhədlərdən ibarət məkanları
olmalıdır. Sərhədlər də digər bütövlükləri olan məkanlardan
fərqli olan xüsusiyyətləri əks etdirir. Məkanlar bir-birindən
ə
lamətlərinə görə fərqləndikdə müəyyən sahəni tutan
bütövlüklər meydana gəlir. Bu baxımdan da kainatın ümumi
xassələri haqqında bütövlük fikirlərini (kainatın bütövlük
ifadəsini) mütləq yox, daha çox nisbi mənada işlətmək
lazımdır. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, mütləq mənada
bütöv bir vahid olduğundan onun yanında mütləq müqayisə
üçün başqa bütövlər də olmalıdır. Bu da kainat sistemində
müqayisələrə əsaslanır. Kainat həqiqi mənada həm məkandan
ibarətdir, həm də sonsuz olduğuna görə məkansızdır, yəni
ucsuz-bucaqsızdır. Kainat sonu olmayan “bir” sistemdir,
strukturlardan ibarətdir. Kainat sistemində hər bir şəxsin (belə
22
kütləsindən və Günəşlə olan məsafələrindən, eləcə də
kainatdakı mövqelərindən asılıdır. Planetlər eyni elementlərin
müxtəlif kosmik fəza məkanlarına paylanmasından meydana
gələn fərqli xüsusiyyətləri özündə əks etdirirlər. Planetlərin
mənşələri eyni olduğundan
tərkibləri də eynidir, lakin formaları
fərqlidir-bəzi planetlər isti qaz, bəziləri soyuq qaz halındadır,
bəziləri isə həmin qazların birləşməsi olan bərk materiyalardan
təşkil olunur. Siqnalların mübadiləsi də öz növbəsində
planetlərin fəzada olan qarşılıqlı əlaqələrinin əsaslarını təşkil
edir. Bundan irəli gələrək, hesab etmək olar ki, böyük kütləsi
olan planetin siqnalı daha da böyükdür. İsti qaz halında olan
planetin siqnalları daha tez ötürülür, soyuq qaz halında olan
planetin siqnalları isə daha gec gəlir. Məsələn, belə güman
etmək olar ki, Günəşə yaxın olan və tərkibində qaz çox olan
planetin aktiv enerjisi də çoxdur və enerjisi çox olduğuna görə
siqnalları da çoxdur. Passiv enerji isə planetin ümumi
kütləsindən asılıdır. Günəşə yaxın olan və enerjisi çox olan
(buna daha aktiv planet demək olar) planet daha tez aşkarlana
bilir; çünki aktivdir, siqnal axınları sürətlidir. Enerji
mənbəyindən yaxınlıq və uzaqlıq məhz enerjinin azlığını və
çoxluğunu meydana gətirir.
Həm də Yer üzərində canlılar başqa planetlərin axınlarına
görə onlardan siqnallar qəbul edə bilərlər. Planetlərdən qəbul
olunan siqnallar hətta insanların fərqli xarakterlərini də
formalaşdırmış olur.
Bütün canlılar hərəkət etdiyindən, belə təxmin etmək olar
ki, siqnallara malikdirlər, siqnallar qəbul edirlər və ötürürlər.
Belə təxmin etmək olar ki, kainat məkanında hər bir şəxs öz
siqnallarını qəbul etmək iqtidarındadır. Kainatda (Yer
kürəsində) insanlar hərəkət etdikcə kainatın daxili səpələnən
(Yer üzərinə səpələnən) siqnalları da məkandan asılı olaraq
dəyişir. Bu baxımdan da insanlar Yer üzərində hər bir məkanda
eyni siqnalları qəbul edə bilməzlər. Çünki Yer kürəsinin hər bir
nöqtəsində eyni enerji, eyni çəki, eyni cazibə qüvvəsi ola