399
Hava yaman soyuqdur,
Nə işıq var, nə soba.
Yollar yordu babanı,
Maşın vurdu babanı.
Bir köhnəlmiş jiquli
Qıçın qırdı babanın.
Bu, mənə xüsusi ləzzət verir. Əsaya söykənə-söykənə bir
təhər hərəkət edirdim.... Məni təkidlə bir görüşə çağırdılar.
Həmin görüşə dilimdə bu misralar çırpına-çırpına gəldim:
Əlində qara əsa,
Yanını basa-basa.
Şair görüşə gedir
İndi Allah qoymasa...
Nə isə... hər il məzuniyyətimi Rusiyada yaşayan nəvələrimin
yanında keçirirəm. Smolensk vilayətində,
orada məskunlaşan,
ürəyi vətən həsrəti ilə çırpınan, vətən təəssübü çəkən elə qeyrət-
li övladlarımız var, onların haqqında saatlarla, bəlkə də lap gün-
lərlə danışmaq olar...
9. Bibin oğlu-jurnalist dostum Nemət Veysəlli ilə bir söhbət
eləmişdim elə bu rubrikada və elə o söbhətə görə ona bir
şirinlik veriblər. Mənə özü dedi bunu və üstəlik də bildirdi
ki, aldığımdan 25 manat da sənə verəcəm. Bu işin üstündən
bir neçə ay keçir.. ya bu gün. ya sabah... bir xəbər yoxdu.
Niyə belə eləyir o?
-Maraqlanaram... Sənə kişi kimi söz verirəm: əgər bu yazıya
görə mənə də bir şirinlik çatarsa onun hamısını sənə verəcəyəm.
400
10. Sumqayıtda daimi məskən saldın. Darıxmırsan ki ora-
larda?
-Balıq suya öyrəşən kimi Sumqayıta öyrəşmişəm. Bir də nə
etmək olar? Kəndi-kəsəyi olmayan bir insan üçün heç olmasa
Sumqayıtın olmasının özü böyük bir nemət deyilmi?
Gizlətmirəm, Bakı çox gözəl, səliqə-səhmanlı şəhərdir.
Şərqlə-qərbin memarlıq incilərini özündə sintez edən bu ecaz-
kar şəhər haqqında xarici qonaqlar da ağız dolusu danışırlar.
Ancaq bütün bu gözəlliklərlə yanaşı, küçələrin darısqallığı,
binaların az qala bir-birinin qarnına geyindirilməsi, yaraşıqlı
körpülərinə, yeni bərbəzəkli metro dayanacaqlarının artmasına
baxmayaraq, yollardakı tıxaclar, hava çatışmazlığı mənə sıxıcı
gəlir. Sumqayıtda özümü
daha rahat hiss edirəm.
Amma hərdən yaxın dost-
lar üçün bərk darıxıram.
Həmyaşıdlarımla az-az gö-
rüşür, cavanlarla isə ayaq-
laşa bilmirəm. Rəsul Rza
demişkən: “Eh andıra qa-
lasan səni görüm, qocalıq”.
Öz aramızdı, Musa Yaqub
da gözəl deyib ha: “Deyi-
rəm anamız torpağın üstdə
yaşaya bilsəydik ölənə
kimi.”
11. Səndən nəyi soruşmağı unutdum? Məndən nə soruşmaq
istərdin?
-Sən məndən hər şeyi soruşdun... Mən isə sənə heç nə deyə bilmə-
dim. Səndən soruşmaq istərdim: öləziyə-öləziyə sönən ocağı
yelpikləməkdə nə məqsədin var? Niyə qoymursan başımızı girlə-
yək?!
TOFIQ ABDİN
(şair, publisist)
.
401
ƏŞRƏF ŞƏFİYEV: QARABAĞ BİZİ QINAYIR
vizit kartoçkası
Əşrəf Şəfiyev 1938-ci ildə balıq bürcü altında Füzuli rayo-
nunun Ağbaşlı kəndində anadan olmuşdur. Ali təhsillidir.
Azərbaycan Dövlət Universitetinin fars filologiyası fakültəsini
bitirmişdir. Bütün ömrünü mədəniyyət işinə həsr etmişdir.
Şahmat klubunun, poeziya klubunun, Şəhər Mədəniyyət Evi-
nin, H.Ərəblinski adına Sumqayıt Dövlət Dram Teatrının
direktoru, Şəhər Mədəniyyət Şöbəsinin müdiri vəzifəsində
çalışmışdır. Hal-hazırda Mədəniyyət İşçiləri Həmkarlar İtti-
faqı Sumqayıt şəhər Komitəsinin sədridir. Sevdiyi yazıçı
M.S.Ordubadidir. Füzuli poeziyasının aşiqidir. Aktyorlardan
daha çox Ələsgər Ələkpərovun sənətinə hörmət edir. Kişilərdə
vətənpərvərliyi, mübarizliyi, istiqanlığı xoşlayır. Laqeydlik və
satqınlıq düşmənidir. Sevdiyi rəng bənövşəyi rəngdir. İlin yaz
fəslini xoşlayır. Ailəlidir 5 uşağı 2 nəvəsi var.
-Əşrəf müəllim, Siz Sumqayıtdan 10 yaş böyüksünüz, Yaş
fərqini necə hiss edirsiniz?
-Eşidəndə ki, mən Sumqayıtdan 10 yaş böyüyəm, məsulliyət
hissim qat-qat artır. Boş və mənasız ötürdüyüm günlərin, ay-
ların, bəzən hətta illərin sızıltısı qəlbimi göynədir. Altmış yaşın
xofu üz-gözümü qarsır:
Ayaqlarım-öküzlərim,
Doğmalarım, ekizlərim
Darta bilmir fərsizlərim,
Kotanım daşa dirənib.
Əkilməyən bağ kimiyəm,
Bitməyən yarpaq kimiyəm.
Mən dünyada yox kimiyəm.
Yaşım altmışa dirənib.
402
-50 il əsrin yarısı deməkdir. Sizcə 50 il ərzində Sumqayıt
necə inkşaf etmişdir?
-Bəli, 50 ildir ki, taleyimizin şəhəri olan Sumqayıt gözləri-
mizin qabağında böyüyür. Bu bir həqiqətdir ki, Sumqayıt ilan
mələyən çöllərdə insan əməyinin möcüzəsidir. Vaxt var idi, onu
dostluq şəhəri, qardaşlıq şəhəri, gənclik şəhəri adlandırırdılar.
Əksəriyyət zavodların bu şəhərdə təmərküzləşməsi Sumqayıtın
daha da böyüməsinə, genişlənməsinə səbəb olmuşdur. O
zamanlar alimlər hesablayırdılar ki, Azərbaycanın yeraltı, yer-
üstü sərvətlərindən istifadə etmədən də, təkcə Sumqayıtdakı
zavodlardan əldə edilən gəlirlə xalqımızı firavan yaşatmaq
olar... Bəs indi? Zavodlar dayanıb, fəhlələr işsiz-gücsüz, “qul
bazarlarında” çörək pulu tapmaq üçün günlərlə iş axtarmalı
olurlar. Təbii sərvətlərimiz isə çox ucuz qiymətlərlə satılır...
-Sizi Sumqayıtın ilk yazarlarından sayırlar. İlk şeirləriniz, ilk
yaradıcı dostlarınız haqqında bir neçə kəlmə danışmağınızı
xahiş edirəm.
-Mən bu şəhərdə 1963-cü ildən yaşayıram. Məndən əvvəl də
burada tanınmış qələm sahibləri olub. Mərhum şairlərimizdən
Qulam Feyzullayevin, Zöhrab Abdullayevin, Hafiz Baxışın və
başqalarının adlarını çəkmək olar.
Mən ilk şeirlərimi bu gün erməni tapdağında qalan, adı
çəkiləndə ən azı dodaqlarım səyriyən, gözlərim yaşaran Füzuli
rayonunun Ağbaşlı və Yuxarı Veysəlli kəndlərində yazmışam.
O yazıların bir qismi “Araz”, “Kirovabad Kommunisti”,
“Azərbaycan”, “Kirpi” və başqa qəzet və jurnallarda çap olun-
muşdur. Uzun illər Sumqayıtda məsul vəzifələrdə işləyən
Zöhrab Abdullayev o zaman Füzuli rayonunda “Araz” qəzetin-
də çalışırdı. Mənim yazılarım haqqında ilk söz deyənlərdən biri
də o olmuşdur. Sonra Rəsul Rza, Süleyman Rüstəm, İlyas
Əfəndiyev, Osman Sarıvəlli, Bəxtiyar Vahabzadə, Bəkir
Nəbiyev, Xəlil Rza Ulutürk, Cabir Novruz və başqa məşhur