356
Əşrəf Veysəlli yaradıcılığı özünün səmimiyyəti, məhəbbəti,
sədaqəti, ürəkyanğısı, vətənpərvərliyi ilə seçilir. Onun çapdan
çıxan kitablarının adlarını sadalamaq istəmirəm. Bunu oxucular
daha yaxşı bilir. Əşrəfin Sumqayıt ictimaiyyəti arasında öz yeri,
öz çəkisi var. Respublika ədəbi birliyində Ə.Veysəlli öz
yaradıcılığı ilə artıq nümunədir, örnəkdir.
Əşrəf həm gözəl insan, həm də ləyaqətli ailə başçısıdır.
Onun dilindən bir dəfə də olsun “yox” kəlməsi eşitməzsən.
Olduqca xeyirxah və diqqətcil insandır. Onun haqqında çox
danışmaq istəməzdim.
Onu demək istəyirəm ki, Əşrəf Veysəlli 1970-1990-cı illərdə
Vaqif İbrahim və Feyzi Mustafayevlə olan dostluqları və
yaradıcılıqları ilə biz gənclərə bir örnək məktəbi olmuşdur.
Başqalarını deyə bilmərəm, şəxsən mən bu məktəbdən çox şey
öyrənmişəm.
Eyruz MƏMMƏDOV
Əməkdar Jurnalist,
“Exo Sumqayıta”qəzetinin baş redaktoru,
“Azad Azərbaycan”qəzeti,
21 dekabr, 2010-cu il
357
“MƏN KƏNDİMİN BAŞ DAŞIYAM”
Kim nə deyir desin, amma
mənə elə gəlir ki, bütün yaradıcı
sənət növlərindən ürəklərə ən ya-
xın olanı, şeirlə musiqidir! Yaxşı-
pis qələm əhli olduğumdan qəlbin
bu iki qoşa qanadından əlbəttə,
poeziyanın tərəfini saxlayacağam.
Çünki dünya, həyat insan ömrü
elə bir pəncərədir ki, o pəncərədən
poeziya ay-ulduzu, poeziya günəşi
həmişə boylanır. İntəhası kimlərsə
bu ilahi duyğuları şeirə çevirə
bilir, kimlərsə yox...
Bu gün şübhəsiz ki, bu fikirləri yalnız ona- şair qardaşıma
görə xatırladım.
Tələbəlik dostumuz, xalqımızın gözəl təəssübkeş, lirik-
üsyankar (səssiz fəryadla) şairi Əşrəf Veysəllinin şeirlərini
əməkdaşı olduğum “Azərbaycan Jurnalı”na təqdim edəndə,
müasir ədəbi tənqidimizin zəhmətkeş “qarışqası”, qələm işığı-
nın kökü dərin və davamlı olan, fenomen yaddaşlı Vaqif Yusifli
deyəndə ki,- “bilirəm siz Universitet dostlarısınız, Əşrəfin 60
yaşı tamam olur, bir-iki səhifəlik isti söz də yaz verək-düzü
əlim üzümdə qaldı: necə yəni 60 yaş?” Çən-duman arxasınca
oğrun-oğrun sürüyə doğru sürünən qurdlar kimi haçan özünü
yetirdi, hardan peyda oldu bu 60 yaş?!
Ümidli-arzulu “Gənc poeziyanın” az qala hər bir tələbənin
sinəsindən bənövşə-nərgiz topaları kimi boy verib gülümsədiyi,
göz güldürüb-könül açdığı illər! O illər doğma bir ana kimi,
doğma poeziyamıza nə qədər doğma (ənənəçi-yenilikçi) şair-
övladlar verdi..
358
Onların öncüllərindən biri də- məhz, BİZİM ƏŞRƏF
DEYİLDİMİ? O, şeir oxuyanda köhnə Universitet binamızın
unudulmaz Akt zalı nəfəsini içinə çəkib susar, sonra birdən
alqışlardan “bomba” kimi partlayardı.
Universitetin Şərqşünaslıq fakültəsini bitirəndə onu xaricə
yollamaq istədilər. Atası Cavad kişi “dünyanı dağıdası oldu”.
Nəsili, ailəni qızlar bürümüşdü-Əşrəf yeganə tək oğul idi-ona
görə ona qəti ailə hökmü oxundu: “Cəhənnəm olsun xaric-zad,
otur evdə, gözümüzün qabağında ol...” Amma öz içindən civə
kimi qaynayan bu gənc evdə oturan idimi? İş axtarışı başlandı,
biz az müəllimlik, sonra Sumqayıtda Əli Kərim adına poeziya
klubunun yaradıcısı, sonra Sumqayıt teatrında direktor, sonra
Mədəniyyət İşçiləri Həmkarlar İttifaqı Sumqayıt şəhər
Komitəsi..
Mənim qəti inandığım bir həqiqət var: Əsl istedad əlinə qə-
ləm aldığı gündən ömrünün sonunadək istedad olaraq qalır:
Onun şəxsiyyət manerası, duyum nəfəsi, deyim tərzi, poetik
intonasiyası dəyişmir. Cəsarətlə Əşrəfin “ilk” və “son” şeirlə-
rindən misal gətirirəm:
Dünyada nə qədər dava-dalaş var,
Sinəmdə ağrı var, gözümdə yaş var.
Qəlbimdə min tufan, min iğtişaş var:
Soyuq məzarda da silkələr məni.
Və:
Dəryalarca göz yaşıyam,
Yerin göylə savaşıyam.
Mən kəndimin baş daşıyam.
Mənə baş daşı qoymayın!..
359
Şair həmişə mənəvi ehtiyacdan, qayğılardan, ağrılardan
doğulur-bu min dəfələrlə təsdiqlənmiş həqiqətdir. Amma 60
yaşın içində Əşrəf on qat, yüz qat qayğı içindədi. Dörd göz
otağına bir çətən külfət yığışıb: nəvələri, hələ də öz evi olmayan
kürəkəni, üstəlik də bacıları, bacıuşaqları! Gəlib-gedən, düşəndə
qalıb gecələyən qohum-qonşu, qaçqınlar da ki, öz yerində. Bu
ailənin yaxın qohumu, publisist dostumuz Nemət Veysəlli yana-
yana deyir ki: “Belə də bəxtsiz, həyatda həyanı olmayan
istedadmı olar?”
Bir çox illər bundan irəli Füzulinin Yuxarı Veysəlli kəndin-
də, düz evlərinin böyründə, başdan-başa hamar təpəlik olan bir
yerdə-sanki “Allah möcüzəsi kimi göydən düşmüş kimicə,
əməlli başlı yazı masası, oturacaq yeri” olan tək-tənha bir qaya
vardı. Əşrəf də o qayanın üstündə tənhalaşıb, qəribləşib, ulduzlu
göylərə baxa-baxa, ilk sevginin üzüntülü əzablarından ilahi bir
ləzzət duya-duya, könüllərə od salan xəzanlı-baharlı şeirlərini
yazardı. İndi isə..
Əşrəfin burda gileylənməyə mənəvi haqqı var ki, tək mənim
yox, hamının olan, dünya konservatoriyası Qarabağ, namərdlik-
lə yağılara satılanda bircə dostum da mənə başsağlığı ver-
mədi... İllər ötdükcə, yaralarımız qaysaq bağladıqca, dərdli-qay-
ğılı qardaşımız əlacsızlıqdan zarafata salıb deyir: “Hər şey bir
yana, vallah, adam çörək alanda utanır. Evimizə gündə bir kisə
çörək bəs eləmir!” və mən bu təkrarsız-qartal baxışlı insana
baxa-baxa, istər-istəməz Qarabağımızın digər gözəl bir şairi
Rəhilə İsmayıllının sanki Əşrəfin ömür-gününə biçilmiş bir tale
misrasını xatırlayıram:
Düzlük düzdə qoyub məni....
SƏYAVUŞ SƏRXANLI
“525-ci qəzet”,
26 mart, 1998-ci il
Dostları ilə paylaş: |