Microsoft Word kitab elm doc
Yüklə 332,27 Kb. Pdf görüntüsü
|
Elmira Fikrətqızı 59 qalırlar, ataları onları qovur. Dağa pənah aparan qızlar övladlarını burada dünyaya gətirirlər. (Uraz, 1967: 97) Adı çəkilən şeirdə hə- min əfsanə bu şəkildə xatırlanır: Oysa ki şimdi ben Bir mavi ışıkmışım Tanrısal göllerde serinleyen Kırk kızın hepsine birden aşıkmışım. (Türkay, 2002: 163) Yer üzündə sevginin get-gedə cılızlaşdığı bir zamanda şair təsəl- lini lap uzaq keçmişin dillərdə dastan məhəbbət əfsanələrinə, bakir hisslərin qorunub-saxlanıldığı miflərə üz tutmaqla tapır: Şimdi binlerce yıl geride İlk sevilerimin doğduğu yerde Tenleri pembe, saçları uzun, belleri ince Toplanır çevremde her gün her gece Öz aydınlıklardan örülmüş Tanrı kızları. (Türkay, 2002: 164) Osman Türkay vətəninin hər bir qarışını, hər bir daşını, hər bir insanını son dərəcə sevirdi və yaradıcılığında da vətənpərvərlik mövzusunda yazılmış, doğulduğu cənnət adanın təbiətini, tarixi abi- dələrini tərənnüm edən şeirlər kifayət qədərdir. O, “Beynəlxalq Asiya xəbərləri”nə (“Asian News International”) verdiyi müsahibə- də həm yaradıcılığının ilk mərhələsini, həm də vətənpərvərlik möv- zusunu belə səciyyələndirir: “Mən özümü baharda badam və nar çiçəkləri arasında doğulmuş şair kimi hiss edirdim. Yayda dalğalar günəş şüası və mərmərlə bütünləşərək mənim dünyamı tamamilə bəyaz rəngə bürüyürdülər. Payızlarım havada quru yarpaqların düş- düyü və hər yerdə çəmənlərin solduğu “qızıl” idi. Firuzə çiçəyi kimi Ağdəniz (Aralıq dənizi) maviliyi mənim qışlarım idi… Erkən gənc- Osman Türkayın poetik irsi 60 liyimdə ruhumun və varlığımın coğrafiyası adanın şərqində Karpaz yarımadasından Qərb sahillərində Paphosa (Bafa) kimi uzanırdı. Bu həqiqətdir ki, gəncliyimdəki şeirlərin çoxu Kıbrıs mənzərələrinə və insan gözəlliklərinə həsr olunub. Mən bacardığım qədər ölkəmin və xalqımın ictimai gerçəklərini göstərməyə cəhd etmişəm. Poeziyaya sevgi kiçik yaşlarımdan içimə atəş damlası kimi düşüb, lakin mən deyə bilərəm ki, ilk ciddi poemamı 18 yaşımda yazmışam. Mən düşünürdüm ki, beynimdə yanan yer var və bu, poeziyaya sevgi idi ki, həmin ehtiras böyük şairi doğurdu. Məktəbdə, işdə, yuxularımda mən poeziyadan başqa heç nə haqqında fikirləşmirdim. Təfəkkürlü gənc kimi mən təbiətin səsini və sirlərini kəşf etmək üçün ölkəmin dağlarına doğru uzun səyahətə çıxdım. “Badam çiçəkləri üçün sona- ta” və “Ağdəniz işığı” kimi poemalar sülh və əmin-amanlıq dövrün- də yazılıb”. 18 (Toplumun Sesi, 1993: 34) Tarixdən məlum olduğu kimi, Kıbrıs adası bir sıra dövlətlərin hakimiyyəti altında qalmışdı və hər dövlət özünün arxasınca müəy- yən maddi-mənəvi abidələr qoymuşdu. 1192-1489-cu illərdə Luzin- yan sarayının hakimiyyəti dövründə də adada bəzi mədəniyyət abi- dələri tikilmişdi ki, bunlardan biri də qotik üslubunda tikilmiş Bala- bayıs sarayı idi: Bir Luziyan sarayı Beşparmak kucağına, Bir sonsuzluk anıtı yükseliyor göklere. Bir sanatın timsali her köşe bucağında, Gösteriyor kendini işlenerek mermere. (Türkay, 2002: 41) Dünyaya göz açdığı kənd, keçibuynuzu toplama mövsümü, kəndlilərin bağlarda, tarlalarda işləməsi, sadə, zəhmətkeş insanların təsərrüfatda gördükləri işlər də onun qələmə aldığı əsərlərin möv- zularındandır. “Kazafanalı” adlı şeir də bir yay fəslində, isti avqust 18 Sitatın ingilis dilindən tərcüməsi monoqrafiya müəllifinindir. Elmira Fikrətqızı 61 ayında uşaqlı-qocalı, kişili-qadınlı, qızlı-oğlanlı – bir yerdə keçi- buynuzu yığmağa gedən kəndlilərin əmək prosesini təsvir edir və şeir əmək nəğmələri üçün xarakterik olan ritmdə yazılmışdır: Dağlar düz, günler yüz, gençler kız, arı vız, kollar hız Vurun uzun değneklerinizi yüklü dallara be gençler! Dökülü dökülü versin semiz ballı harnıplarınız Toplasın analarınız, bacılarınız, yavuklarınız! (Türkay, 2002: 97) Vətən torpağı heç də hər yerdə barlı-bəhərli bağçalardan, güllü- çiçəkli dağlardan ibarət deyil, onun bərəkətsiz, susuz, axar-baxarsız səhraları da mövcuddur. Kıbrıs adasının Mesarya ovalığı da bu cür məkanlardandır. “Bu toprak anamdır, bu dağlar kardeşim, ruhum başlanğıcında bu yerdə doğuldu”, - deyən şair Yerin geoloji də- yişmələri nəticəsində gedən proseslərinin fonunda qitədən ya- rımadaya, yarımadadan adaya çevrilən bu cənnət guşənin qoynunda yatan səhranı aşağıdakı şəkildə təsvir edir: Sallanır boşlukta yoksul köyler, bakımsız kentler Dört mevsim boyunca düşsel umutlarla Yeşil ağaç, altın başak sayıklar Doğal uykusunda ikiz iç ova. (Türkay, 2002: 158) Bu quraq ovalara bəzən fabriklərdən, zavod və laboratoriyalar- dan uzaqlığın həsrəti ilə ölüm sükutu çökməkdədir. Hansı cərəyanın nümayəndəsi olmasından, hansı əsrdə yaşama- sından asılı olmayaraq, adətən, hər bir söz, sənət adamının yazdığı, yaratdığı əsərlərin az və ya çox bir qismi vətənpərvərlik duyğuları əsasında formalaşır. Osman Türkayın da yaradıcılığında vətənpər- vərlik mövzusunda şeirlər xüsusi yer tutur. Türklərin adada yerrləş- dikləri vaxtdan – XVI əsrdən müasir dövrə kimi qəhrəman, şanlı Yüklə 332,27 Kb. Dostları ilə paylaş:
|