34
Beynəlxalq miqyasda gender bərabərliyi üzrə milli mexanizmlərin fəaliyyətinin aktual
təcrübəsi
Milli mexanizmlərin möhkəmləndirilməsi
Qadınlar və kişilər arasında bərabərliyə nail olmaq son dərəcə yerli səviyyədən tutmuş
hökumət səviyyəsinə qədər cəmiyyətin hər bir təbəqəsinin münasibət və davranışındakı əsaslı
dəyişikliklərdən asılıdır. Milli mexanizmlər cəmiyyətin hər bir təbəqəsində bu cür dəyişikliklərin
həyata keçirilməsini stimullaşdıraraq, bu işdə yardımçı ola bilər. Son illər ərzində bir çox
ölkələrin hökumətləri tərəfindən milli mexanizmlərin möhkəmləndirilməsi üçün müxtəlif
addımlar atılmışdır.
İrlandiyada müəyyən qeyri-bərabərlik tiplərinin ləğv edilməsi yolu ilə kişilər və
qadınlar arasında bərabər imkanların yaradılması üçün xüsusi müvəqqəti addımlar
atılır. İrlandiyanın Gender Bərabərliyi Haqqında Qanunu yol verir ki, cinsi
mənsubiyyətə görə üstünlük verilməsinə ümumi qadağa qoyulmasına baxmayaraq, hər
hansı bir nazirlik cinsi mənsubiyyətə görə üstünlük verilməsinin və ayrı-seçkiliyin
qarşısının alınması üçün rejim yaradılmasına təşəbbüs göstərsin. 2004-cü ildə
adıçəkilən ölkənin gender siyasəti üzrə naziri müvəqqəti xarakter daşıyan, xüsusi ölçü
götürülməsinin, qüvvəyə minməsinin hüquqi maneələrinin ləğv edilməsi haqqında
fərman imzalamışdır. Bu fərmanın nəticəsində kişilər və qadınların əmək haqqlarının
ödənilməsində olan fərq 16%-ə qədər enmişdir, bu isə Avropa İttifaqının orta
göstəricisinə yaxınlaşır. Minimal əmək haqqının miqdarı artmışdır, əmək
qanunvericiliyinə yeni dəyişikliklər edilmişdir. Ədliyyə məsələləri, hüquq bərabərliyi
və qanunvericiliyin reformaları üzrə nazirliyin rəhbərlik etdiyi və həmkarlar ittifaqının
və idarə nümayəndələrinin, mərkəzi statistika idarəsi və qadın işləri üzrə milli şuranın
nümayəndələrinin daxil olduğu qrup, əmək haqqlarının ödənilməsindəki fərqin
azaldılması haqqında məruzə hazırlamışdır. İrlandiyada kişilər və qadınların əmək
haqqlarının ödənilməsində olan fərq 16%-ə qədər enmişdir, bu isə Avropa İttifaqının
orta göstəricisinə yaxınlaşır. Minimal əmək haqqının miqdarı artmışdır, əmək
qanunvericiliyinə yeni dəyişikliklər edilmişdir.
Böyük Britaniyanın Gender Bərabərliyi Haqqında Qanununa əsasən nazirlər, dövlət
idarə təmsilçiləri və dövlət müəssisələrinin direktorları iki
ildə bir dəfə gender
bərabərliyi üzrə nazirə hesabat verməlidirlər. Hesabatda nazirlərin, dövlət idarə və
müəssisələrinin rəhbərlərinin gender bərabərliyinə nail olmaq istiqamətində strateji
kurslarını düzgün ifadə etmələri barəsində məlumatlar göstərilməlidir. Gender
35
bərabərliyi üzrə milli mexanizmin həyata keçirilməsində nazirliklərin, dövlət
idarələrinin, müəssisələrinin və kompaniyaların işinin dəyərləndirilməsinə təsir
göstərə
biləcək aspektlər, eləcə də əmək bazarında peşəkar fəaliyyət sahəsində gender
konfiqurasiyası da daxil olmaqla, hər bir məsələ üzrə detallar təqdim edilməlidir.
Dövlət idarə və təşkilatlarının təmsilçilərinin hesabatı göstərir ki, onların həyata
keçirdikləri iş, birmənalı olaraq, qəbul edilmiş strateji fəaliyyət planları ilə
razılaşdırılmışdır və gender bərabərliyi siyasətinin aktual məqsədlərinə çatmaq üçün
yönəlmişdir. Bu fəaliyyət, iş yerlərində xidməti və ailə vəzifələrini uzlaşdırmaq üçün
məqbul sayılan mühitin yaradılması, rəhbər vəzifələrə daha çox qadınların cəlb
edilməsi, əsasən “kişilərə” aid peşəkar fəaliyyətlə məşğul olan qadınların əməkdaşlıq
strukturlarının yaradılması və inkişaf etdirilməsi, əsasən qadınların çalışdığı sahələrdə
neytral gender kadr siyasətinin təmin edilməsi üzrə addımlar atılmasını nəzərdə tutur.
İspaniyada Gender Bərabərliyi Haqqında Qanun nəzərdə tutur ki, yerli və regional
hakimiyyət orqanların təmsilçiləri iki ildə bir dəfə gender bərabərliyi üzrə nazirliyə
hesabat təqdim etməli, yerli və regional hakimiyyət orqanlarında vəzifə paylaşdırılması
zamanı gender bərabərliyi prinsiplərinə əməl olunması haqqında məlumatlar
verməlidirlər. Hesabatda yerli və regional hakimiyyət orqanlarının təmsilçilərinin
gender bərabərliyinin həyata keçirilməsi üzrə strateji kursları düzgün ifadə etmələri
haqqında məlumat göstərilməlidir. Gender bərabərliyi üzrə milli mexanizmin həyata
keçirilməsində yerli və regional hakimiyyət orqanlarının işinin dəyərləndirilməsinə
təsir göstərə biləcək aspektlər, eləcə də əmək bazarında peşəkar fəaliyyət sahəsində
gender konfiqurasiyası da daxil olmaqla, hər bir məsələ üzrə detallar təqdim
edilməlidir. Bu cür prosedur təminat verir ki, bu və ya digər vilayətlərdə yaşayan əhali
siyasi qərarların qəbul edilmə prosesinə cəlb edilsin.
2003-cü ilin dekabr ayından bu vaxta qədər Almaniya Federativ Respublikasının
dövlət idarəçiliyinin bütün təbəqələrində gender bərabərliyi siyasətinin həyata
keçirilməsi, eləcə
də bu sahəyə cavabdeh nazirin hesabatı ilə
www.ligestillingidanmark.dk
internet saytında ətraflı tanış olmaq mümkündür.
Vətəndaşları işlə təmin edən orqanlar, siyasətçilər və məmurlar sərbəst şəkildə
məruzələri öyrənə bilər, statistik məlumatlarla yerli və regional hakimiyyət
orqanlarının fəaliyyətinin müqayisə xarakterli analizi ilə tanış ola bilər, cəmiyyətdə
gender bərabərliyinin həyata keçirilməsi üçün strateji kurslar və konkret planlarla
maraqlana bilər, gender siyasəti sahəsində şəxsi uzunmüddətli planların
təkmilləşdirilməsi üçün lazımi informasiya əldə edə bilərlər. Adıçəkilən internet
vasitəsi gender bərabərliyi prinsiplərinin təmin olunması üçün konkret tədbirlərin