Microsoft Word monitoring focal points az doc
Yüklə 362,13 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Gender bərabərliyi üzrə milli mexanizmlərin effektivliyinin artırılması üçün tövsiyələr Siyasi fəaliyyət sahəsində
- Gender bərabərliyi üzrə milli mexanizmin effektivliyi sahəsində
- Qanunvericilik və hüquq sahəsində
- Əmək və məşğulluq sahəsində
- Təhsil və gender siyasətinin tədqiqatları sahəsində
- KİV və KİT sahəsində
41
hökumət təşkilatlarının yaradılmasına səbəb oldu, onların isə əsas vəzifələrindən biri qadınların problemlərinin həlli yollarının tapılmasıdır. •
Bruney-Darussalamda qadınlar şurası çətir tipli təşkilatlardandır və həmin quruma tərkibində 2000 nəfər qadından çox üzvü olan qeyri-hökumət təşkilatları daxildir. Həmin şura milli mexanizm və başqa dövlət orqanları ilə birgə əməkdaşlıq edərək QİÇS-lə mübarizə fondu və sosial məsələlər üzrə komitənin yaradılmasında iştirak etmişdir. •
Türkiyədə milli mexanizm və prosedurlar səhiyyə, təhsil, məşğulluq və hüquq məsələri üzrə qeyri-hökumət komissiyaların yaradılmasına cəlb edilmişlər. Burada əsas məqsəd fəaliyyət Platformasının həyata keçirilməsinin sonrakı mərhələlərində yardım göstərilməsi üçün addımlar atılmasıdır. •
hökumət təşkilatlarının assosiasiyası yaradılmışdır və həmin qurum milli mexanizmlə əməkdaşlığa başlamışdır. •
hökumət təşkilatlarının şəbəkəsi daxildir. Bu təşkilatın mərkəzi komitəsinin üzvləri yüksək rütbəli hökumət məmurları və ya parlament deputatlarıdır. Onlar milli mexanizmin rolunun və dövlət prosedurlarının rolunun gücləndirilməsinə yardım edirlər. Gender bərabərliyi üzrə milli mexanizmlərin effektivliyinin artırılması üçün tövsiyələr Siyasi fəaliyyət sahəsində 1.
Dövlət nəzarəti mexanizmlərinin inkişaf etdirilməsi vacibdir, çünki onlar ayrı- seçkiliyə yol verilməməsi üçün lazımi şərait yaradılmasında yardımçı ola bilərlər. Məsələn, cinsi mənsubiyyətə görə ayrı-seçkilik faktları barəsində xəbərdarlıq edilməsi və bu faktların aradan qaldırılması üçün tədbirlər monitorinqinin hazırlanması; 2.
növlərinin ləğv edilməsi üzrə komissiyanın yaradılması təklifi ilə çıxış etməsi çox proqressiv ola bilərdi. Bu komissiyanın fəaliyyəti cinsi mənsubiyyətə görə ayrı- seçkilik halları ilə bağlı vəziyyətlərə praktiki cəhətdən baxılmasına yönəlməlidir. Onların işi, ən yaxşı beynəlxalq təcrübələrə əsaslanaraq, hər bir cəhətdən Konvensiyanın tələblərinə cavab verməlidir;
42
3. Gender siyasətinin həyata keçirilməsinin monitorinqinin nazirliklər, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi və vətəndaş cəmiyyətinin nümayəndələri tərəfindən keçirilməsinin tətbiq edilməsi; 4.
2015-ci ilə qədər yüksək hakimiyyət orqanlarında gender mütənasibliyinin bu və ya digər cinsə aid insanların 30% - 70% nisbətində olmasının təmin edilməsi; 5.
keçirilməsi. Müxtəlif sahələrdə, əsasən əmək və məşğulluq sahələrində qadın hüquqlarının pozulması halları haqqında xəbərdarlıq edilməsi məqsədilə informasiya kampaniyalarının keçirilməsi; 6.
Məşğulluq sahəsində əldə olunmuş irəliləyişin monitorinqini və könüllü yoxlamaları mükafatlandırmalı; 7.
tətbiq edilməsinə görə mükafatlandırma; 8.
İş yerlərində gender bərabərliyi məsələləri üzrə məsləhətləşmə və təhsil sisteminin inkişaf etdirilməsi; 9.
nəzarətin effektiv mexanizmlərinin yaradılması, məsələn, qadın hüquqlarının məhkəmə və qeyri-məhkəmə üsullarla müdafiə olunması; 10.
izlənilməsi üçün müvafiq nazirliklərə tövsiyələrin verilməsi; 11.
Banklardan kredit almış insanların arasında qadınlara düşən payın izlənilməsi üçün müvafiq nazirliklərə tövsiyələrin verilməsi; 12.
Cinci mənsubiyyətə görə ayrı-seçkiliyə məruz qalmış qadınların məhkəmə iddia ərizələrinin hesabatının aparılması üzrə müvafiq nazirliklərə tövsiyələr vermək; 13.
İş yerlərində gender bərabərliyinin bərqərar olmasına görə mükafatlandırılma məsələləri üzrə konsultasiyalar və məşğələlərin keçirilməsi barədə müvafiq nazirliklərə tövsiyələr vermək; 14.
qalmış qadınlara məhkəmə - müdafiə məsələlərində yardım göstərilməsi; 15.
Hökumət və vətəndaş cəmiyyətinin institutları səviyyəsində koordinasiya və əməkdaşlıq, Azərbaycanda gender büdcələşməsinin yayılmasını stimullaşdıra bilərdi. Bu zaman, bütün işlərin əsası kimi müxtəlif sahələrdə gender problemlərinin öyrənilməsi götürülməlidir, burada isə ictimai və elmi təşkilatlardan ekspertlərin cəlb edilməsi vacibdir; 43
16. Gender bərabərliyi mədəniyyətinin formalaşması; 17.
Məsələn, məşğulluq sahəsində seqreqasiyaya səbəb olan təhsil və peşəkar hazırlıq sahələrində; 18.
tələblərinə cavab verən əmək mədəniyyətinin formalaşdırılması; 19.
Gender bərabərliyi üzrə əsas rol oynayan müxtəlif tərəflərin əməkdaşlığının yaradılması və mobilizasiyasına ümumi yanaşma; 20.
İnkişaf siyasətinə, sahələr üzrə proqramlara və milli proqramlara gender yanaşmasının tətbiq edilməsi; 21.
Gender bərabərliyi üzrə məsələlərin yüksək siyasi səviyyəyə qaldırılması üçün yüksək səviyyəli iştirak və effektiv təbliğat; 22.
Gender bərabərliyi vəzifələri və milli məqsədlərin müəyyən olunması prosesində cəmiyyətin bütün təbəqələrinin iştirakı üçün imkan yaratmaq; 23.
Gender-disaqreqasiya statistik məlumatların və gender tədqiqatlarının nəticələrinin istifadə edilməsi vacibdir; 24.
Kişilər və qadınların hazırlıq və müzakirə mərhələrində bərabər iştirakın təmin edilməsi üçün iştirak mexanizmi hazırlanmalıdır; 25.
Strategiyanın uğurlu olmasının ölçülməsi üçün indikatorlar dünyada mövcud olan beynəlxalq, milli öhdəlik və indikatorlarla uzlaşdırılmalıdır; 26.
Gender məsələləri üzrə biliklərin texniki konsultasiya və ekspertizaların təqdim edilməsi yolu ilə başqa sahələrdə yayılması.
1.
Gender bərabərliyi üzrə milli mexanizmin regional strukturlarının inkişafına yardım etmək;
2.
Qadın hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğul olan regional hakimiyyət orqanları, ekspertlər və QHT-ları arasında əməkdaşlığın yaxşılaşdırılması; 3.
Regional normativ aktların gender ekspertizasının presedentinin hazırlanması; 4.
Büdcənin gender ekspertizasının presedentinin yaradılması (ailə, qadın və uşaq problemləri üçün regional büdcədən ayırılan payın ekspert tərəfindən müəyyən olunması);
44
5. Yerli hakimiyyət orqanlarının fəaliyyətinə qadınların inteqrasiyası da daxil olmaqla, qadın hüquqlarının müdafiəsi üzrə regionlarda fəaliyyət göstərən inzibati struktur, proqram və mexanizmlər monitorinqinə yardım etmək; 6.
7.
Regionlarda fəaliyyət göstərən qadın QHT-ların aktiv iştirakçılarına informasiya və vəsait üzrə yardım göstərilməsi.
1.
Milli mexanizmin fəaliyyətinə formal yanaşmanın dəf edilməsi; 2.
Gender biliklərinə malik mütəxəssislərin baza biliklərinin və bacarıqlarının təkmilləşdirilməsi yolu ilə milli mexanizmin potensialının artırılması və inkişaf etdirilməsi; 3.
Gender qeyri-bərabərlik probleminin real miqyası və onun barəsində ictimaiyyətdə olan fikir arasında böyük fərqin mövcudluğunun dövlət məmurları tərəfindən başa düşülməsinə təsir göstərmək; 4.
Dövlət məmurlarının hazırılıq proqramlarına gender ölçü anlayışının daxil edilməsi, bu isə öz növbəsində kişilər və qadınlar üçün bərabər imkanlar kontekstində siyasi, sosial və iqtisadi inkişafın daha dolğun şəkildə başa düşülməsinə gətirib çıxaracaqdır; 5.
Gender proqramlarının həyata keçirilməsi üzrə donor ölkələrin və QHT-larının vəsaitlərinin büdcə vəsaitlərilə əvəz olunması oriyentir rolunu oynamalıdır;
Sözsüz ki, Azərbaycanın keçmiş SSRİ məkanında milli qanunvericiliyin gender ekspertizasını sistemli şəkildə həyata keçirən ilk ölkələrdən biri olması pozitiv haldır. Bundan asılı olmayaraq, Ədliyyə Nazirliyi qüvvədə olan qanunların və hüquqi normativ sənədlərin gender-hüquqi ekspertizasını daimi əsasda həyata keçirməlidir. 1.
Obyektiv şəraitin nəzərə alınması ilə milli hüququn təkmilləşdirilməsi, pozitiv ayrı- seçkilik mexanizminin əsas vektorunun, bərabər rəqabətə davamlı mexanizmlərə keçirilməsi: işin, karyeranın, peşəkar hazırlığın, iqtisadi aktivliyin yeni formalarının, sosial sığorta proqramlarının və başqa gender ayrı-seçkiliyinin ləğvinə yönəldilmiş vəsaitlərin hamı üçün əlçatan oması; 2.
Gender Bərabərliyi Haqqında Qanuna “birbaşa, dolayı faktiki ayrı-seçkilik” anlayışlarının əlavə edilməsi vacibdir. Qanunda dolayı ayrı-seçkilik anlayışına 45
toxunulmur, baxmayaraq ki, dolayı ayrı-seçkiliyə qadağa qoyulması Qadınlara Qarşı Ayrı-Seçkiliyin Bütün Növ Formalarının Ləğv Edilməsi Haqqında BMT Komitəsi və Avropa Şurası Nazirlər Komitəsinin direktivlərində nəzərdə tutulur. Bu əmək hüququna cinsi mənsubiyyətə görə ayrı-seçkilik qərəzinin olmamasının sübuta yetirilməsi yükü anlayışının daxil edilməsinə şərait yaradacaqdır; 3.
maliyyə aktivlərinə və kreditlərə bərabər hüququn olması barədə əlavələr edilməlidir. Bu Qadınlara Qarşı Ayrı-Seçkiliyin Bütün Növ Formalarının Ləğv Edilməsi haqqında BMT Komitəsinin tövsiyə etdiyi kimi, qadınların mülkiyyət, biznes və maliyyə kreditlərinin yeganə sahibləri kimi tanınmaları, eləcə də kredit istiqaməti üzrə istiqrazçı rolunda çıxış etmələri və mülkiyyətin idarə olunmasında tam hüquqlu iştirak etmələrinə şərait yaradacaqdır; 4.
qadınlar üçün bərabər imkanlar yaradılması (gender bərabərliyi) üzrə öhdəliklərinin əlavə edilməsi vacibdir. Məsələn, dövlət hakimiyyət orqanları öz səlahiyyət çərçivələrində borcludurlar:
qulluğu orqanlarının qulluqçularının gender maarifləndirilməsini həyata keçirmək;
aradan qaldırılması da daxil olmaqla, normativ sənədlərin qəbul edilməsi, prosedurların yaradılması və başqa konkret tədbirlərin həyata keçirilməsi yolu ilə kişilər və qadınların bərabər imkankarının yaradılmasına yardım etmək;
bərabərliyi üzrə dövlət nəzarət orqanlarının birgə əməkdaşlıqlarına şərait yaratmaq. Kişilər və qadınların bərabər imkan və hüquqa malik olmaları haqqında qanunvericiliyin düzgün yerinə yetirilməsinə nəzarət edən orqanlar, öz fəaliyyətlərində gender bərabərliyi və qadın hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğul olan ictimai təşkilatlarla birgə çalışmalıdırlar. 5.
Gender Bərabərliyi Haqqında Qanuna və Əmək Məcəlləsinə “bərabər dəyərləndirilən işə görə bərabər əmək haqqlarının ödənilməsi” anlayışının daxil edilməsi vacibdir. 6.
haqqlarının ödənilməsi prinsipinin tətbiq edilməsinə yardım edən hüquqi tədbirlərin hazırlanması; 7.
(o cümlədən natamam iş saatı və ya evdə işləmək şərtlərilə) onların maraqlarının 46
artırılmasına yönəldilmiş iqtisadi stimullar və güzəştləri nəzərdə tutan qanunverici aktların hazırlanması; 8.
Hüquqi aktlara ödənilən və ödənilməyən əmək anlayışının əlavə edilməsinin mümkünlüyünü nəzərdən keçirmək, çünki əmək sahəsində bərabər imkanlara nail olmağın əsas manelərindən biri də ödənilən əməklə ödənilməyən ailə, ev işləri anlayışıdır; 9.
olan sosial və mədəni modellərin dəyişdirilməsinin labüdlüyünü əks etdirmir. Qanuna Qadınlara Qarşı Ayrı-Seçkiliyin Bütün Növ Formalarının Ləğv Edilməsi Haqqında BMT Komitəsinin 5-ci maddəsində nəzərdə tutulan, kişilər və qadınların davranışının mədəni və sosial modellərinin dəyişdirilməsi haqqında (“kişilər və qadınlarının stereotipləşməsinə və hansısa bir cinsin o birinə nisbətən zəifliyinə və ya üstünlüyünə dayaqlanan adət-ənələrin və xurafatların ləğvinə nail olmaq məqsədilə”) müddəanı əlavə etməyə ehtiyac var. “Ailə tərbiyəsi elə qurulmalıdır ki, analıq anlayışı, sosial funksiya kimi düzgün başa düşülsün, kişilər və qadınların övladlarının düzgün tərbiyələndirilməsində ümumi məsuliyyətləri etiraf edilsin.”
1.
Mümkün qədər yüksək və stabil məşğulluq səhəsinə nail olmaq və həmin səviyyədə saxlamaq dövlətin əsas vəzifələrindən və öhdəliklərindən biri olmalıdır. 2.
yaradılmalıdır; 3.
Vakant yerlərinin bərabər səviyyədə əlçatan olmasını təmin etmək; 4.
İxtisasın artırılması, əlavə təhsil alınması, işdə irəliləmə məsələlərində bərabər imkanların yaradılması; 5.
şəraitlərinin yaradılması; 6.
Əmək bazarında gənc qadınların, uşaqlı qadınların və pensiya yaşlarına az qalmış qadınların rəqabət gücünü artırmaq; 7.
sahəsində bərabər imkanlar və bərabər münasibətin təmin edilməsi; 8.
Xüsusi tələblərə malik qruplar: pensiya yaşına az qalmış və məhdud əmək qabiliyyətinə malik insanlar, əlil uşaqların valideynləri, tənha və çoxuşaqlı analar, 47
təhsil müəssisəsini yenicə bitirmiş qızların işlə təmin edilməsi üzrə proqramların hazırlanması; 9.
İdarəedici və iqtisadi qərarların qəbul edilmə sahəsində qadınların az miqdarda təmsil olunmalarını nəzərə almaqla, qadınların karyera yüksəlişlərinə yardım edən fəaliyyət proqramlarının təklif edilməsi; 10.
Bərəbər dəyərə malik əməyə görə bərabər əmək haqqlarının ödənilməsi prinsipinin həyata keçirilməsi üçün addımlar atılması, əsasən kişilərin və ya qadınların çalışdıqları sahələrdə əmək haqqları arasındakı fərqin yox edilməsi; 11.
haqqlarının ödənilməsində gender fərqinin aradan qaldırılması üçün fəaliyyət planının hazırlanması; 12.
gücləndirilməsi, bərabər əmək haqqlarının ödənilməsi haqqında könüllü baxış keçirilməsi; 13.
azaldılması; 14.
İqtisadi stimullaşdırma sisteminin vasitəsilə iqtisadi vəsaitlərə qadınların hüququnun genişləndirilməsi; 15.
Qadınların kiçik biznes və ailə biznesində iştirakına nəzarət və yardım edən sistemin inkişafını gücləndirmək; vergilər, kredit və adıçəkilən sahələrin sığortalanması üzrə güzəştlərin təqdim edilməsi də daxil olmaqla; 16.
inkişaf etdirilməsi; 17.
Qadınlara peşə öyrətmə sisteminin yaradılmasına yardım etmək və qadınlara peşəkar şəbəkələrin vasitəsilə dəstək olmaq; 18.
Öz şəxsi bizneslərini yaratmaq istəyən qadınların məsləhət və peşəkar oriyentasiya sistemlərinin genişləndirilməsi və qadınların biznes-planlarının praktiki gerçəkləşdirilməsinə yardımçı olmaq; 19.
20.
Peşəkar təhsilalma və əlavə təhsilalma sisteminin möhkəmləndirilməsi; 21.
Peşəkar adaptasiya, əmək fəaliyyətlərində fasilələri olmuş qadınların ixtisasının artırılması üçün şəraitin yaradılması; 22.
Təhsildə pozitiv fəaliyyət sisteminin möhkəmləndirilməsi və qadınların ixtisaslarının təkmilləşdirilməsi;
48
23. Kənd yerlərində yaşayan və məcburi köçkün qadınlar daha çox diqqət tələb edirlər, onlar üçün xüsusi təkmilləşdirmə kursları və iş qurmaq üçün məşğələlərin keçirilməsi.
1.
işini yerinə yetirən tədqiqatçılara informasiya və vəsait dəstəyinin verilməsi; 2.
Əsas diqqəti gənc fəalların və mütəxəssislərin cəlb edilməsinə yönəltmək, onların siyasi sənədlər tərtib etməyi öyrənmələrinə və onu hakimiyyət orqanlarına təqdim etmələrinə yardım etmək lazımdır; 3.
Gender siyasəti sahəsində tədqiqat layihələri üzrə şəbəkə yaratmaq vacibdir; 4.
Rəsmi və qeyri-hökumət gender tədqiqatlarını özündə toplayan yeganə məlumatlar bazasının yaradılması; 5.
qadınlar və kişilər arasında münasibətlər mədəniyyətinin formalaşdırılması məqsədilə, əhalinin müxtəlif qrupları üçün gender təhsili proqramları tətbiq edilməlidir.
QHT-ları ilə birgə “kommunikasiya sahəsində qadının rolu” adlı tədqiqat qrupu yaradılmalıdır. Həmin qrup aşağıdakı analizi təmin etməlidir: 1.
Kommunikasiya, mətbuat, televiziya və radio sahələrində qadınların təmsilolunma səviyyələrinin analizi. Burada əsas diqqət reklam, institusional, siyasi və biznes sahələrindəki kommunikasiyalara, funksiya və vəzifələrin müəyyən olunmasına yönəlməlidir; 2.
informasiya vasitələrində təbliğ edilməsi tədqiqatının keçirilməsi üçün dərslik tərtib etmək lazımdır. Bu dərslikdə qadınların fəaliyyətinin dəyərli şəkildə təbliğ edilməsi və qadının müsbət obrazının yaradılmasına yardım edən əsas prinsiplər özünə yer tapmalıdır.
Yüklə 362,13 Kb. Dostları ilə paylaş:
|