Microsoft Word sa iheamhak doc

 
33 
məhrum olunan hər bir şəxs məhkəmə araşdırmasının aparılması 
hüququna malikdir və bu zaman məhkəmə, təxirə salmadan onun 
tutulmasının
 
qanuniliyi məsələsini həll edir və  əgər o, qanunsuz 
tutulubsa, onun azad olunması haqqında qərar çıxarır. 
Azərbaycan Respublikası Cinayət Prosesual Məcəlləsinin 
91.5.21-ci maddəsinə  əsasən,  təqsirləndirilən  şəxs həbsə alma və 
həbsdə saxlamanın qanuni və  əsaslı olduğunu təsdiq etmək üçün 
cinayət prosesini həyata keçirən orqanın məhkəməyə təqdim etdiyi 
materiallarla tanış olmaq hüququna malikdir. 
CPM-nin 91.5.24-cü maddəsinə əsasən, təqsirləndirilən şəxsin 
əsassız gecikməyə yol verilmədən açıq məhkəmə baxışı  tələb 
etmək hüququ vardır. 
 
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqlarının  
müdafiəsi haqqında Konvensiya: 
Maddə 5. Azadlıq və toxunulmazlıq hüququ 
5. Bu maddənin müddəalarının pozulması ilə tutulmadan və ya 
həbsə almadan zərər çəkmiş  hər kəsin iddia ilə  təmin olunan 
kompensasiya hüququ var. 
 
Azərbaycan Respublikasının 
qanunvericilik sistemi 
 
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 68-ci maddəsi 
hər kəsə zərərin ödənilməsini tələb etmək hüququ verir. 
Cinayət, habelə hakimiyyətdən sui-istifadə nəticəsində zərər 
çəkmiş şəxsin hüquqları qanunla qorunur. Zərər çəkmiş şəxsin 
ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsində  iştirak etmək və 
ona vurulmuş zərərin ödənüməsini tələb etmək hüququ vardır. 
Hər kəsin dövlət orqanlarının, yaxud onların vəzifəli şəxslərinin 
qanuna zidd hərəkətləri və ya hərəkətsizliyi nəticəsində vurulmuş 
zərərin dövlət tərəfindən ödənilməsi hüququ vardır. 

---

 
34 
«Azərbaycan Respublikasında İnsan hüquq və azadlıqlarının 
həyata keçirilməsinin tənzimlənməsi haqqında» Azərbaycan 
Respublikasının Konstitusiya Qanunu 4-cü maddəsinə  əsasən, 
şəxsin səlahiyyətli məhkəmə tərəfindən məhkum olunduqdan sonra 
azadlıqdan məhrum edilməsi: 
−  şəxsin məhkəmənin qanuni qərarına  əməl etməməyə görə 
və ya qanunla nəzərdə tutulan hər hansı öhdəliyin yerinə 
yetirilməsini təmin etmək məqsədilə qanuni tutulması  və ya 
həbs edilməsi; 
−  şəxsin cinayət törətmiş olduğuna  əsaslı  şübhələr olduqda və 
ya onun hüquq pozuntusu törətməsinin və yaxud bu əməli 
törətdikdən sonra qaçıb gizlənməsinin qarşısını almağa əsaslı 
zərurət olduqda, səlahiyyətli məhkəmə orqanına gətirilməsi 
məqsədi ilə onun qanuni tutulması və ya həbs edilməsi; 
−  yetkinlik yaşına çatmamış şəxsin tərbiyəvi nəzarət məqsədi ilə 
qanuni qərar  əsasında azadlıqdan məhrum edilməsi və ya 
səlahiyyətli məhkəmə orqanına gətirilməsi üçün qanuni 
tutulması; 
−  yoluxucu xəstəlikləri yaymasının qarşısını almaq məqsədi ilə 
şəxslərin, habelə ruhi xəstələrin, alkoqolizmə 
və 
narkomanlığa düçar olmuş  şəxslərin və ya avaralıqla məşğul 
olanların qanuni tutulması; 
−  şəxsin ölkəyə qanunsuz gəlməsinin qarşısını almaq məqsədi 
ilə qanuni tutulması  və ya həbs edilməsi, yaxud barəsində 
məcburi çıxarılma və ya ekstradisiya tətbirləri görülən şəxsin 
qanuni turulması  və ya həbs edilməsi hallarından başqa bu 
maddənin göstərişlərinə zidd olaraq tutulan və ya həbs 
olunan hər bir şəxsin iddia ilə təmin olunan kompensasiya 
hüququ vardır. 
Azərbaycan Respublikası Cinayət Prosesual Məcəlləsinin 36-
cı maddəsi,  bəraət qazanmış  şəxsin pozulmuş hüquqlarının 
bərpasının təmin edilməsi əsaslarını müəyyən edir. 

---

 
35 
Cinayət prosesinin gedişində CPM-nin 55, 56-cı maddələrində 
nəzərdə tutulmuş  şəxslərin pozulmuş hüquq və azadlıqlarının 
bərpasını  və onlara vurulmuş ziyanın ödənilməsini tələb etmək 
hüququ cinayət prosesini həyata keçirən orqan tərəfindən təmin 
edilməlidir. 
Vəzifə      səlahiyyətlərindən   sui-istifadə      və   ya   cinayət 
nətəticəsində  zərər çəkmiş, habelə  təqsirsiz məhkum olunmuş, 
qanunsuz həbsdə saxlanılmış, yaxud cinayət prosesi gedişində 
hüquqları digər formada məhdudlaşdırılmış  şəxslərin hüquqları 
CPM-si ilə  və Azərbaycan Respublikasının digər qanunları ilə 
müəyyən edimiş qaydada bərpa olunur. 
Polis haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanununun 5-
ci maddəsinin VI bəndinə əsasən, şəxsin hüquqları, azadlıqları və 
qanuni mənafeləri polis əməkdaşları  tərəfindən pozulduqda polis 
orqanı həmin şəxsin pozulmuş hüquqlarının, azadlıqlarının və qanuni 
mənafelərinin bərpa olunması üçün zəruri tədbirlər görməyə, 
vurulan ziyanı ödəməyə borcludur. 
Həmin maddənin VII bəndinə  əsasən,  Polis  əməkdaşlarının 
qanuna zidd hərəkətləri nəticəsində vurulmuş ziyan Azərbaycan 
Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən olunan qaydada 
ödənilir. 
«Təhqiqat, ibtidai istintaq, prokurorluq və  məhkəmə 
orqanlarının qanunsuz hərəkətləri nəticəsində fiziki şəxslərə 
vurulmuş ziyanın ödənilməsi haqqında» Azərbaycan 
Respublikasının Qanunu təhqiqat, ibtidai istintaq, prokurorluq və 
məhkəmə orqanlarının və ya onların vəzifəli şəxslərinin qanunsuz 
hərəkətləri nəticəsində fiziki şəxslərə vurulmuş ziyanın dövlət 
tərəfindən ödənilməsi hüququnun təmin edilməsinə yönəldilmişdir. 
Bu Qanunun və Azərbaycan Respublikasının digər 
qanunvericilik aktlarının müddəalarına  əsasən, Azərbaycan 
Respublikasının  ərazisində Azərbaycan Respublikasının təhqiqat, 
ibtidai istintaq, prokurorluq və  məhkəmə orqanları  tərəfindən hər 
hansı şəxsin qanunsuz olaraq: 

---