Microsoft Word ?Ziz? C?F?Rzad?docx
Yüklə 3,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
__________________Milli Kitabxana_________________ 33
Vəcd və həvəslə rəssamın ovcundakı əlini sıxdı: "Xoroşi, çox xoroşi, lap xoroşi". Bu üç "xoroşi" rəssamın ürəyinə işlədi, ona ən yüksək qiymət, ən yaxşı tənqidi qeyd kimi təsir bağışladı: "Bu hələ tam tablo, bitmiş əsər deyil, sadə bir etüddür, əgər o, burada öz vətəninin nazəndə qızlarını tanıyıb qiymətləndirə bildisə, mən doğrudan da bəxtiyaram, mən bu əsər üzərində mütləq işləməliyəm" sözləri xəyalından keçdi. "Təəssüf ki, mən sənin dilini bilmirəm, möhtərəm şair, əgər bilsəydim, əgər sənin öz əksini də çəkə bilsəydim, buna sənin və ya həmvətənlərindən lazım bildiklərimin birini razı sala bilsəydim, nə gözəl olardı". Gənc şair qarşısında bütün gözəlliyi və insani coşqunluğu ilə canlanan qızların rəsmlərini gözdən keçirir və düşünürdü: "Ya rəbbi, bəs nə üçün bizə rəsm etmək, insan surətini canlandırmaq qədəğən olub, neyşə bizim mollalar deyir ki, guya sən, ey böyük xaliq, çəkilən hər bir rəsm üçün o haqq dünyada çəkən rəssamdan can istəyəcək, çəkdiyi surəti canlandırmağı tələb edəcəksən? Bizim elə cənab Məktəbinin ixtiyarı olsaydı, gör-götür dünyasıdı, oxuyub öyrənsəydi, yəqin ki, o da belə gözel xarüqələr yarada bilərdi. Kərəminə şükür, Xudaya, nə üçün bizim bədbəxt müsəlmana bütün dünyanın ən gözəl nemətləri qədəğən olunub. Şəkil çəkmək, musiqi çalmaq, şeir demək, qərəz insanın dimağına səfa verə bilən nə varsa, hamısı biz müsəlmana o biri dünyada vəd olunur, bu dünyada isə, əzab, yalnız əzab... Hələ bir üstəlik Allah ən çox istədiyi bəndəsini əzab içində saxlayır, onu əzabla imtahana çəkir ki, sidqinə inansın deyirlər... Bu ki ədalət olmadı... nə isə, əstəğfürullah... və əlhökmilillah... Mütləq bu barədə ağa Tərlan ilə də danışmalıyam", - deyə dostunun gülümsər simasını xəyalından keçirtdi. Şair və rəssam bir-birinin üzünə baxır, hər ikisi gənc qəlblərinin gözü ilə bir-birini seyr edir, ilham dililə bir-birilə söhbətləşirdilər. Birdən hər ikisi gözlərini molbertdən ayırıb, Şirvanın bu qəribə guşəsini sükunət içində seyr etməyə başladılar. Qulaqlarında Zoğalavayın həzin şırıltısı səslənir, sanki deyirdi: "Yaradıcı insanlar, siz ki fitrətən qardaşsınız, siz ki hər ikiniz təbiətin bu rəna guşəsini eyni bir məftunluqla seyr edir, mənim əzəli nəğmələrimi eyni bir həyəcanla dinləyirsiniz..." Əgər bir-birinin dilini anlasaydılar, mütləq yek-digərinə belə deyər, hər an başqa bir rəng alan dağların, dərələrin, ağacların, çəmən və çiçəklərin sehrkar gözəlliyindən danışardılar. Biz ki onlara kömək edə bilməyəcəyik. Bax, budur, o gələn Tərlan da bu yerlərin səfasını bir aşiq, bir Məcnun məfhunluğu ilə duyursa da, o da rəssama bir söz deyə, öz duyğularından bir şey anlada bilməyəcəkdi.
__________________Milli Kitabxana_________________ 34
Yaxında dilmanc da yox idi, mütərcim də... Mahmud ağa günorta yeməyindən əvvəl öz otağında kamanda inləyən Bayatı-şirazın həzin laylaları, nalələri altında xoş bir yuxuya getmişdi. O, bir az sonra tanrı çaldığı şur sədaları ilə yuxudan oyanacaq, günorta yeməyinin hazır olduğunu bilib, qonaqları mey, məzə, rəqs, musiqi və şeir məclisinə dəvət edəcək idi... Gəlin biz də heç bir şeylə kömək edə bilməyəcəyimiz cavanları ilk insanın dili ilə anlaşmaqda qoyub yolumuzu dəyişək... Başqa bir məkana, bizi maraqlandıran başqa insanların yanına gedək, görək onların taleyi nə yerdə qaldı... Orda bizi bir dəstə qız, ana torpağın yetirdiyi çiçəklər qədər incə, rayihədar bir qız dəstəsi gözləyir...
Qızlar bu gün paltarlarını yumaq, yuyunub arınmaq üçün özlərini çayın adam ayağından uzaq bir guşəsinə vermisdilər. Buralarda gediş-gəliş yox, gicələr isə dərin idi. Səhər gün istisi qalxmamış, Ədil onları bura gətirmiş, əmin-aman yer olduğuna arxayınlaşıb, onlardan aralanmış, yaxındakı meşəliyin kölgəliyinə çəkilib palaz saldırmış, uzanıb yatmışdı... Qızlar deyə-gülə paltar yuyurdular. Sona, İzzət. Qəndi çaydakı iri çopur daşları kənara çəkib, paltarları bu daşların üstündə yuyur- dular. Ağ gilabı suda islandıqca paltarların üstünə yayılır, köpüklənirdi; qızlar yaş paltarları çəngələyir, daşa çupır, ovxalayır, sonra da çayın göz yaşı kimi duru suyunda yaxalayıb, sahildən aralı kolların üstünə sərirdilər. Sona əlindəki iri mələfəni yuduqca gözləri yol çəkirdi. Qəndi ona sataşdı: -Hə, nə əlində paltar dondun aaz... Gözün yol çəkir, deyəsən... -Hə, gözüm yol çəkir... -Səfərdən gələnin var? Sonanın səsi titrədi: -Kimim olacaq ki, sən bilməyəsən, a çoxbilmiş... Qəndinin qələmiqaşları quş qanadı kimi qalxdı, elə bil körpə quş uçacaqdı, birdən dayandı... İncə dodaqlarındakı xəfif təbəssüm qəh-qəhəyə çevrildi: -Hardan çoxbilmiş oldum? Hansını bilsəm də, sənin bircə sirrini bilmədim ki, bilmədim...
__________________Milli Kitabxana_________________ 35
- Mənim sirrimi? Qəndi kəlağayısını suya çəkməklə məşğul olduğu halda, onlardan göz çəkməyən İzzətə göz vurdu: -Bəs kimin? -Mənim heç bir sirrim-zadım yoxdu... Necə deyiblər?
Pirdirəki pirivüz, Mən də sizin birivüz.
-Elə var!.. Elə bilirsən bilmirik ki, axır vaxtlar kimin üçün oynayırsan, kimin üçün ah-uf eləyirsən? Keçən üzük falında kimin üçün üzük salmışdın suya, a faqqı?!
-Sən Allah bəsdi... Qəndi süzgün gözlərini bir az da süzdü. Sonaya sanki məhəl qoymadan söhbətə başladı: -Bilirsən, İzzət, iki adama gümanım gedir, amma hansıdı bilmirəm... Hamısından kiçik olmasına baxmayaraq, Sonaya daha çox yaxın olan Nisənin üzündə həyəcan duyuldu, elə bil ki, dostunun sirrinin açılmasını istəmirdi, amma gizləyə də bilmirdi. Sonaya yaxınlığını göstərmək arzusu bu hıssə qalib gəldi, uşaq sadəlövhlüyü ilə gülümsünüb dilləndi: -Amma mən bilirəm, bi-li-rəm... Sonanın qaşları çatıldı, qara gözlərindəki şəfqətlə Nisəyə baxdı, qıza acıqlana bilmədi: -Sən heççə şey bilmirsən, Nisə, gəl bu ağı apar sər. Nisənin dolğun dodaqlarındakı təbəssüm dərhal soldu, o dostunun səsindəki kədəri duymuşdu, dostu ondan narazı idi. Qız yaş balaqlarından su süzülə-süzülə yerindən qalxdı, yumaqda olduğu balaca köynəyi çəngələyib xışmaladı, yumurlayıb onun üçün çanağı əvəz edən daşın üstünə qoydu, ürkək addımlarla sevimli müəlliməsinə yanaşdı. Sona sıxılmış mələfəni Nisəyə verəndə gəlinin gözlərində elə bir dərd, elə bir ələm var idi ki, bu gənc qızın nəzərlərindən qaçmadı, ağır daş kimi qəlbinə çökdü. Qız təəssüfləndi. Hələ heç bir şey deməsə də, sirri vermiş kimi, cinayət üstə tutulmuş uşaq təki dodaqları büzüldü, az qala ağlayacaqdı. Onun bu halı Sonaya bərk təsir elədi, şəfqətlə şagirdinə baxıb yavaşca dedi:
-Di yaxşı, amma bundan sonra böyük danışanda sən sus... -Yaxşı... - qız burulu mələfəni alıb açdı, çırpdı, qırışlarını düzəldə-düzəldə qaramığ kollarının üstünə sərdi.
Yüklə 3,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|