_____________Milli Kitabxana_____________
206
min şükr, əta sayəsi hər
yerdə düşür başlara, sən qüdrətə bax ki, qara torpaqda necə
ne’məti əlvan gətirib zahirə, çaylar və ağaclar və bulaqlar necə dağlar, necə bağlar,
necə ləzzətli və dadlı və şirin meyvə və meyvə! Nə deyim mən necə sünbül, necə
güllər, nə çəmənlər, bu çəməndə necə qümri, necə bülbül, necə cəh-cəh, necə səslər
ki, olur hər eşidən məst, gəlir naləvü əfğanə ya da valeh olub tərk edir əhvalı, gedir
eşq çəmənzarinə seyr etməyə bir başqa cahanı,
gəl onu durma, könül, cahil olub
tərk eləmə, sən belə bir baği-gülüstanə nəzər sal, negə gör şaxədə quşlar oturub
oldu qəzəlxan, belə halət, belə bir yaz bizim aləmdədi, heç yerdə tapılmaz, çalışıb
badeyi-reyhani yerə qoyma bu şərt ilə ki, bir yari-müvafiq tapıb öz halinə, birlikdə
çəkil guşəyə, güllər arasında keçir öz ömrünü azadə, məbada yaramaz şəxs ilə
yoldaş olasan ki, içə o badəni axirdə qıra daşla sənin camini, bil ha! Nə edim, sən
məni əfv et ki, çıxıb riştəsi əldən
sözümün keçdi hüdudi, elə ki, gülşənə gəldin,
gözünü aç, ayıq ol, eylə nəzər, gör ki, necə hər ağacın yarpağı gəlmiş dilə, söylər
özünün sirrini sübhün yelinə bəlkə tərəhhüm edə bir an, apara ərz edə dildarinə, icz
ilə deyə, ey büti-xunxar, cəfakarü dilazar, xəzanlar bizi incitdi, fəqət vəslin ümidilə
gəlib görməyə bir qorxulu vadidə durub müntəzirlik hər birimiz. Bəlkə də qismət
ola didar, bizə rəhm elə, ey kaş, nə olsun ki, gərək bir dəfə bir an səni, bircə soruş
halımızı, dərdimizi, lütf ilə dərman elə, tainki yetişdi bura
söz qadiri-yektani
bacardıqda bir az mədh elədik, növbə çatıb indi böyük oğlu o Adəm babanın hansı
ki, xilqəttək onun xatirinə xəlq olunub tapdı bu cür rövnəqü ziynət. O, nəsəbdə
hamıdan ali onun şə’ni, cəlali, kərəmi tə’rifə sığmaz, nə deyim mən ki, necə elmü
hünər dəftərinin mətlə’i olmuş onun o pak adı, olmazdı bu aləm o əgər aləmə
qoymazdı qədəm, bil və yəqin et nə cəmadat, nə nəbatat, nə bu ərşü səmavat, nə
firdövs, nə cənnət, nə cəhənnəm, nə xərabat, nə münacat, nə də lövhü qələmü
kürsiyü əflakü kəvakib, bu ay-ulduz, gecəgündüz, nə bu günlər, nə bu aylar, nə bu
illər, nə payızlar, nə də yazlar – hamısı təkcə onun xatirinə xəlq olunub gəldi
vücudə,
o gözəl mehri-nübüvvət, bütün ümmət, hamıya etdi səxavət, odur, otəkcə
əgər gəlsə qiyamət, hamıya rəhm eləyib, qurtara min dərdü əzabdan, adıdır
Əhmədi-Məhmud Əbulqasim, o xeyrül-bəşərü Seyyidi-gövneyn Məhəmməddir,
Əlinin əmisi oğlu, Əli hansı Əli, Heydəri-Səfdər, o Əlidir ki, dayanmış qapısında
ona Qənbər də qul oldu, nə deyim mən hələ Səlman Əbülmö’cinü Miqdadü Əbuzər
baş əyər, hörmət edər
_____________Milli Kitabxana_____________
207
Türkü Əcəm şahi-Xətavü Xütənü hind ilə Çin hakimi bunlarla bərabər, bilirik bir
də o
Qeysər və Buxara, bütün aləm bü Nəbati eləyir vəsf sənintək bir… ey
məhiənvər, necə tə’rif qılım, yoxdu şəbihin bu lətafət, bu şərafət, bu cahan üzrə
pəri-hurilər olmaz, nə deyim, qalmışam aciz bu vəcahət, bu məlahətdə Züleyxa
nədi, Leyla nədi, Əzra nədi, Səlma nədi, billəh ki, üzün tək ola bilməz güli-həmra,
habelə yoxdu qədin tək çəməni-dəhrdə bir sərvi-dilaravü nə şümşadü nə ər’ər, nə
sənubər, hanı zülfün kimi sünbül, üzünü kim gülə oxşatdı xəta etdi, qələtdir, hanı
bu rəngdə gül bəs nə deyim eylə ləbi mül, arizi gün
ya məhi-taban dilim yox, deyə
bilməm ləbinə lə’li-Bədəxşan, dişinə gövhəri-rəxşan, nə əcəb vəqtdə, nə saətdə
səni xəlq eləyib qadiri-mənnan, hanı çeşmi-xumarın kimi bir nərgizi-şəhla, nə olur,
ey büti-tənnaz, xoşavaz ki, gəhgah bu biçareyi-dilxəstəyə bir rəhm edəsən, yoxsa
məgər bilməmisən kim, sənə mən aşiqəm, ey yari-cəfakar, dilazar, sitəm-pişəvü
birəhmü mürüvvət, nə xoşundur ki, çəkim
mən belə zillət, səni Tari, dəxi əl çək bu
cəfadən ki, gümanım budu bu vəz’də gər görsə məni rəhm eləyə gəbrü nəsara, belə
gəldi belə getdi, belə baxdı, necə baxdı ki, göz axdı, canımı odlara yaxdı, yeri get,
dəng eləmə, bir elə göz ta ki, deyim mən belə gəldi, belə baxdı, nə bilim kim
deyəcəklər ki, bu əfsanədi kim, ol belə gəldi , belə getdi, o nə Məcnundu, nə
Leylavü nə məxfidi, nə peydavü nə Vamiqdi, nə Əzra, nə Nəbatidi,
nə Hafiz o,
müdəbbirdi ki, tədbir elədi, etdi məni aşiqi şeyda.
_____________Milli Kitabxana_____________
209
Cəlilülnəhmə – əzəmətli
Cö’di-müşk – qara zülf
Cuybar – arx kənarı
Cüqd-bum – bayquş
Cür’ə – bir qurtum, bir içim (su, şərab
və s.)
Ç
Çahi-məzəllət – bədbəxtlik quşu
Çəlipa – qarışıq, dağınıq
D
Dağidar – dağlanmış, qəmli, qüssəli
Deyr – təriqətçilərin məskəni
Dəbiri-nüktədan – arif, çox bilən
mirzə
Dəd – vəhşi
heyvan
Dəmdəmə – meydan, sahə
Dənglər – dəng olmuşlar
Dəriğ – heyif
Dilazürdə – ürəyi incimiş
Dirəxşan – nurlu, parlaq
Düca – qaranlıq
Düxtəri-rəz – üzümün qızı (şərab)
Dürdnuş – şərab xıltı içən
Dürdnuşi-Hafizəm – Hafizin təriqətinə
tabeyəm
Dürri-nab – təmiz, parlaq gövhər
Ə
Əbrani – tayfa adı
Əbrə – xüsusi kəmər, qurşaq
Əbülhəsən – Əhsənin atası Əli
Əbyat – beytlər
Ə’da – düşmən
Əfsər – tac