Müdafiə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
Yüklə 2,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Vətəndaş Cəmiyyəti və “Yeni Diplomatiya”
- Müdafi ə Sektorunda Vətəndaş Cəmiyyətlərinin Müşahidəsi
336 Vətəndaş Cəmiyyəti və Media-nın Rolu dar tərif verərək, onları vətəndaşları əhatə edən və sərbəst şəkildə özlərinin maraqlarını , ideyalarını və ideologiyalarını 193
inkişaf etdirən birliklər adlan- dırır (ailələrindən,dostlarından,hökümət və iş yerlərindən kənar). Bu fəsil üç sektorlu modeli qəbul edir, vətəndaş cəmiyyətinin tərifi ni verən faydalı başlanğıc nöqtəsi kimi, dövlətə hökümət, bazar və vətəndaşlardan ibarət bir sistem kimi baxır. Bu baxımdan vətəndaş cəmiyyəti üçüncü sektora aiddir və o dövlətlə yanaşı və dövlətlə və gəlir əldə etmək istəyən fi rmalarla qarşılıqlı əlaqədə olaraq(məsələn,media), sosial hərəkatlar,QHT-lər,dini qurumlar,qadın və gənclər qrupları,yerli xalqların təşkilatları,peşəkar birliklər, akademik mərkəzlər,birliklər və s. formasında ayrı-ayrı ölkələrdə və ya transnasional olaraq fəaliyyət göstərirlər. Vətəndaş cəmiyyətlərinin bu tərifi hökümət sektoru daxilində gəlir əldə edən müəsisələri və təşkilatları istisna edir (o cümlədən,əsas media kanalla- rını əhatə edərək). Amma, sonralar görəcəyimiz kimi, bu üç sektor arasın- dakı sərhədlər getdikcə tutqunlaşır. Məsələn, vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları və özəl müəsisə və medianın funksiyaları arasında bir çox sərhədlərin bir- birini örtməsinin şahidi oluruq. Xüsusilə də bu, ictimai vəkillik və monitorinq fəaliyyətlərində QHT-lərin “yeni media” 194
–dan artan istiqamətdə istifadə edilməsində təzahür edir. Növbəti paraqrafl ar nəyə görə vətəndaş cəmiyyətləri dürüstlüyün təmin edilməsi və korrupsiyanın azaldılması istiqamətində rol oynamalıdır və bu rol nədən ibarət olmalıdır suallarına cavab axtarır.Həmçinin,onların təhlükəsizlik sektorunda islahatlar üzrə qazandıqları təcrübələr və indiki zamanda QHT- lərə qarşı yaradılan problemlər nəzərdən keçirilir.
Vətəndaş cəmiyyəti,fərqli yönlü təşkilatlar və hərəkatlardan ibarət olub önəm daşıyan prinsipial dəyərləri və baxışları ifadə edən sosial ener- jini səfərbər edir 195 . QHT-lər vətəndaş cəmiyyətlərinin özəyini təşkil edir. Onlarda üzvlük və rəsmi qeydiyyatın olması şərt deyil, hökümət və siyasi partiyalardan müstəqil olaraq hərəkət edir və maliyyəni də müstəqil olaraq 193 United Nations General Assembly, We the Peoples: Civil Society, the United Nations and Global Governance: Report of the Panel of Eminent Persons on United Nations-Civil Society Relations, A/58/817 (New York, 11 June 2004), 13. 194
Burada yeni media dedikdə 20- ci əsrin sonunda meydan gələn digital, kompyuterləşmiş və ya şəbəkə xəbərləri,xəbərləşmə texnologiyaları məsələn, İnternet, websaytlar nəzərdə tutulur. Köhnə media dedikdə TV proqramları, fi lmlər, jurnallar, kitablar və ya nəşrlər nəzərdə tutular. 195 L. David Brown, Creating Credibility: Legitimacy and Accountability for Transnational Civil Soci ety (Sterling, VA: Kumarian Press, 2008), 1 337 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu əldə edir. Onlar xidmət sahəsində (təhlükəsizlik də mühüm xidmət sahəsi sayılır) 196
strategiya və inkişafın təbliği,təhsil və digər gəlirsiz fəaliyyət və Amnesty İnternational kimi böyük təşkilatdan başlamış(onun 2,2 milyon üzvü var və dünyanın 150 ölkəsində və bölgəsində məlumatlarına abunəçilər vardır), kiçik yerli səviyyədə işləyən təşkilatlara qədər təşkilatları əhatə edir. Tədqiqat institutlarına gəldikdə isə,onlar QHT-lər və ya hökümətdən asılı ol- mayan akademik mərkəzlər ola bilir və ya əksinə, hökümətlə əlaqəli olurlar, məsələn, dövlət büdcəsindən ayrılmalarla və ya keçmiş hökümət nazirlərinin və ya rəsmilərin vasitəsilə (onlar işçilər də ola bilir). Keçmişdə, QHT-lərlə hökümətlər arasında münasibətlər gərgin və ya düşməncəsinə olmuşdur. Dünyanın bir çox ölkələrində bu cür münasibət hələ də davam edir (və ya yenidən belə olur-aşağıda müzakirə olunacaq). Son iki on illik ərzində, bir çox məsələlərdə və getdikcə artan yerlərdə (o cümlədən, Avropanın və Amerikanın çox hissələrində) Cənubi Asiyanın və Afrikanın ge- niş ölkələrində və Yaxın Şərqin izolə olmuş bölgələrində bu cür münasibətlər münaqişəli yox, artan dərəcədə konstruktiv əməkdaşlığa keçmişdir. Bir çoxla- rı QHT-lər və hökümətlər arası konstruktiv münasibətlərə “yeni diplomatiya” adını vermişlər 197
. Bu müəyyən mənada hökümətlərin milli təhlükəsizliyi və stabilliyi təmin etmənin mühüm elementı kimi, insan təhlükəsizliyinin təmin edilməsini anlamalarından irəli gəlmişdir. 198
Müdafi ə Sektorunda Vətəndaş Cəmiyyətlərinin Müşahidəsi Bu kitabın spesifi k gündəliyi baxımından yanaşsaq, vətəndaş cəmiyyəti fi qurları- başlıca olaraq QHT-lərin və tədqiqat mərkəzlərinin dar bir qru- pu- hökümətlə,parlamentlə və əhali ilə beş əsas istiqamət üzrə təmasda ola bilərlər (bir çox məhdud hallarda artıq olurlar): •
İctimaiyyətə korrupsiyanın nəticələrinin şikəstedici olacağının həyəcan 196 Təhlükəsizlik ictimai xidmət kimi özəl xüsusiyyətlərə malikdir və o bu xidmətin göstərilməsi yollarına və hesabatlılıq və maliyyə sxemlərinə təsir edir. Təhlükəsizlik qüvvələri silahlı olduğundan təhlükəsizlik xidmətinin fəaliyyətinə monitorinq etmək çətin olur, onlar mülki monitorinq qruplarını qorxuda bilir. Sülh zamanında hərbi hazırlığı qiymətləndirmək çətindir və mübahisəli fəaliyyət tədbirləri və nəticələrlə müşaiyət oluna bilər. Bax: the discus- sion by William Byrd and Stéphane Guimbert in The World Bank, “Public Finance” (January 2009)
197 David Davenport, “The New Diplomacy,” Policy Review 116 (December 2002 & January 2003) 198
“Milli təhlükəsizliyin”ənənəvi məqsədi dövləti xarici təhlükədən qorumaq olmuşdur. İnsan təhlükəsizliyi dedikdə isə əksinə fərdlərin qorunması nəzərdə tutulur. Human Se curity Brief 2006 (University of British Columbia, Human Security Centre). Yüklə 2,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|