____________________________________________
40
qərara saldırsınlar və bunu tarazlaşdırsınlar ki, bəli, onların da,
bunların da günahı var.
Amma mən o vaxt da belə fikirdə olmuşam, elə yanvar
hadisələri zamanı Moskvada bunu eşidən kimi də bu fikirdə
olmuşam, ondan sonrakı dövrdə də, bu gün də bu fikirdəyəm:
Ayağa qalxmış xalq öz haqqını istəyirdi, öz sözünü deyirdi, onu
basmaq, əzmək üçün tank göndərmək olmazdı. Bu, cinayət idi.
Əgər küçədə öldü, əzildisə - bu onun günahı deyildi ki, küçəyə
çıxmışdı. O, küçəyə hissiyyatını bildirmək üçün çıxmışdı.
Bəziləri deyirdi xəbərdar etməli idilər ki, tanklar gələcək,
küçədən çəkilin. 130, yaxud 200, yaxud da ki, 20 adam həlak
oldu, - bunun fərqi nədir? Hər bir insan üçün bunun fərqi var,
amma millət üçün bunun fərqi yoxdur. Millət üçün əsas odur ki,
millətin mənəviyyatını əzdilər.
Ona görə də o xalq ki, ayağa qalxmışdı və öz haqqını tələb
edirdi, o rejimin əleyhinə çıxırdı və Moskvanın, o vaxtkı
kommunist rəhbərliyinin Azərbaycan xalqına qarşı
ədalətsizliyinə öz protestini, etirazını bildirirdi, Azərbaycanın o
vaxtkı rəhbərlərinin istefasını tələb edirdi, - hesab edirəm ki,
bunlar hamısı tamamilə doğru-düzgün hərəkətlər olub. Bunları
heç vaxt pisləmək olmaz. Onların iştirakçılarını heç vaxt
günahlandırmaq olmaz. O cümlədən, Xalq Cəbhəsinin o vaxt
yaranması və o dövrdə fəaliyyət göstərməsi, mən hesab edirəm
ki, tariximizdə müsbət qiymətləndirilməlidir. Mənim fikrim
həmişə belə olubdur.
O, başqa məsələ ki, sonra bəzi adamlar həmin o imkanlardan
istifadə etdilər və cürbəcür qeyri-qanuni işlər gördülər, yaxud ki,
cinayətlər etdilər. Bu, başqa məsələ. Məsələn, Rəhim Qazıyev
Xalq Cəbhəsinin liderlərindən biri idi. Məlumdur, elədirmi?
Ancaq Rəhim Qazıyev bu Xalq Cəbhəsinə hansı niyyətlə
girmişdi? Xalq ona inanmışdı, amma o, xalqa nə qədər xəyanət
etdi. Yaxşı, bu məlumdur. O, elə 20 Yanvar hədisəsində də
xalqa xəyanət etdi. Şübhəsiz
____________________________________________
41
ki, onu həbs edib Moskvaya aparandan sonra ələ keçirdilər və
bundan sonra o, xalqın əleyhinə işləməyə başladı. Nəhayət,
1993-cü ilin hadisələri bunu göstərdi. Mən bəlkə də o vaxt belə
düşünə bilməzdim. Çünki həmin Rəhim Qazıyev mən
Naxçıvanda olarkən iki-üç dəfə Naxçıvana gəldi. Hələ o, burada
heç müdafiə naziri deyildi.
Görüşdük, söhbət elədik. Mən ona hörmətlə yanaşırdım,
çünki onu tanımırdım, içini bilmirdim. Amma hesab edirdim ki,
o vaxtlar Yanvar hadisələrinə görə həbs olunub, həbsxanada
yatıbdır, demək, xalq hərəkatının liderlərindən biridir. Mən ona
belə münasibət göstərirdim, onun içini bilmirdim. Ancaq sonra
nə təhər oldu? Sonra tamamilə xalqa xəyanət etdi və xarici
ölkələrin xüsusi xidmət orqanlarına qulluq etdi. Təsadüfi deyil
ki, bizim orqanlar burada həbs edəndən sonra onu təcridxanadan
çıxaranlar haraya apardılar? Apardılar, onu Moskvada
gizlətdilər. O, təlimatlarını elə oradan almışdı, oraya xidmət
edirdi.
Amma günah eləyənlər təkcə Rəhim Qazıyev deyildi,
başqaları da var idi. Günah etdilər, səhvlər etdilər. Amma ayrı-
ayrı adamların günahları, yaxud da elə Xalq Cəbhəsinin
hakimiyyətə gəldiyi zaman bir il müddətində buraxdığı
səhvlər və nəhayət, ölkəmizi vətəndaş müharibəsinə gətirib
çıxarması - bunların heç birisi Xalq Cəbhəsinin əvvəlki
xidmətlərini inkar edə bilməz. Mən hesab edirəm, Xalq
Cəbhəsinin də dövrləri var. Məsələn, 1988, 1989, 1990-cı
illərdə, lap elə 1991-ci ilin özündə də Xalq Cəbhəsinin
fəaliyyətini mən yüksək qiymətləndirirəm və çox yüksək
qiymətləndirirəm. Ancaq hakimiyyətə gələndən sonra onlar,
birincisi, hakimiyyəti saxlaya bilmədilər.
İkincisi,
hakimiyyətdən sui-istifadə etdilər. Üçüncüsü də Azərbaycanı
parçalanmaq həddinə və vətəndaş müharibəsinə gətirib
çıxartdılar. Bu da onların günahıdır. Ona görə yaxşıya yaxşı,
yamana yaman demək lazımdır.
____________________________________________
42
Sabir, mən hesab edirəm ki, o vaxtlar həqiqətən xalqın
oyanmasında, inkişaf etməsində fəaliyyət göstərmiş adamlara
indi heç kəs mənfı münasibət göstərə bilməz və
göstərməməlidir. Məsələn, şəxsən sənin özün haqqında
danışsaq, mən o vaxtlar sənin fəaliyyətini çox heyranlıqla
müşahidə edirdim. Mən Moskvada yaşayırdım, bəzən
meydandakı mitinqi Moskva televiziyası göstərirdi. Səni orada
tribunada görəndə mən sevinirdim. Çünki yadımdadır, mən
burada işlədiyim zaman sən gənc yazıçı, şair kimi, ümumiyyətlə,
bizim cəmiyyətdə, o cümlədən mənim nəzərimdə çox hörmətli
bir adam idin. Görəndə ki, Sabir Rüstəmxanlı xalqın qarşısında
çıxış edir və ədalətsizliyi ittiham edir, bu məni sevindirirdi.
Yaxud, Nemət Pənahovun özünü götürün. Düzdür, o vaxtlar
mənim barəmdə daim kriminal axtarırdılar. Bəzi qəzetlərdə də
yazırdılar ki, Heydər Əliyev Bakıda işləyəndə Nemət Pənahov
onun bağında bağban olub, ona görə onun göstərişi ilə bu işləri
görür. Amma bunlar hamısı uydurma sözlərdir. Mən Nemət
Pənahovu qətiyyən tanımırdım. Bir də ki, mən Azərbaycandan
gedəndə Nemət Pənahov yaşına görə yəqin ki, uşaq imiş. Çünki
mən Azərbaycandan 1982-ci ildə getmişdim. Bu hadisələr 1988-
ci ildə başlamışdı, o vaxtlar deyirdilər onun 25 yaşı vardı. Qəzet
belə yazırdı, bilmirəm neçə yaşı vardı, amma belə yazırdı.
O vaxtlar həqiqətən Moskvada belə bir fikir var idi ki, bütün
bu məsələləri təşkil edən Heydər Əliyevdir, Xalq Cəbhəsini
təşkil edən Heydər Əliyevdir. Belə fikir var idı, məni
günahlandırmaq istəyirdilər. Amma bir halda ki, bu barədə
söhbət açılıb, mən Moskvada yaşayanda da, buraya gələndən
sonra da bilirdim, - Xalq Cəbhəsi ilə mitinqlərə gedən adamların
əksəriyyəti Heydər Əliyevə müsbət münasibət göstərən adamlar
idi. Əksəriyyəti! Sən dedin ki, onların içərisində istəyən də ,
istəməyən də vardı. Sabir, əksəriyyəti istəyən idi. Bəlkə də bunu
mənim özümün deməyim yaxşı
Dostları ilə paylaş: |