Мяммядова Нцшабя Мащмудова Кюнцл Бящрямова Севил
Yüklə 24,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- I avropa oyunları. Bakı
120 1. İnsanpərvərlik; 2. Həmrəylik; 3. Bərabərlik və dözüm lülük; 4. Əməkdaşlıq və dostluq; 5. Sadəlik və təvazökarlıq; 6. Etibar və inam; 7. Ədalətlilik. Həmrəylik insanları fikirdə və əməldə bir olmağa çağırır. Dünyanın problemləri onun özü qədər böyükdür. Bu gün heç bir dövlət onları həll etmək iqtidarında olduğunu boynuna götürə bilməz. Onların həlli yalnız bəşəriyyətin ali məqsəd lər ətrafındakı həmrəyliyi ilə mümkündür. Həmrəylik insan ların əməkdaşlıq keyfiyyətlərinə stimul verir. Onlar arasında etibar və inam yaradır. Tarixən insanlar yalançılığı və fırıldaqçılığı pisləmişlər. Yalançı insan işini bir dəfə görür. Heç kim onunla ikinci dəfə qarşılaşmaq istəmir. Buna görə də birgə fəaliyyətin əsas prin siplərindən biri də etibar və inamın olmasıdır. Bu gün təkcə insanlar deyil, dövlətlər və xalqlar belə, xalqının rifahi naminə müxtəlif layihələrin həyata keçirilməsində etibar və inam prinsiplərinə sadiq olduqlarını nümayiş etdirirlər. Dünyada insanların və millətlərin, ölkələrin birbirindən fərqli olması onların birbirinə yaxınlaşmasına mane olmur. Əsas odur ki, hər bir kəs, hər bir cəmiyyət Yer kürəsində bərabər hüquqlara malik olduqlarına inansın. Bu baxımdan insanların əxlaqlarında bərabərlik prinsiplərinin mövcudluğu dözüm və tolerantlığa gətirib çıxaracaq. Son zamanlar bu normaların içinə Şərq xalqlarına məx sus “halallıq” anlayışı da daxil olmuşdur. Halal yaşamaq, halal yolla qazanmaq mənəvi saflığın və təmizliyin zirvəsi dir. Siz, İnsanpərvərlik insanların ən başlıca mənəvi keyfiy yə tidir. İnsanpərvərlik olmasa, müharibələr dayandırılmaz, düşmənçiliyin sonu olmaz, sülh və əminamanlıq ya ranmaz. Bu keyfiyyət insanları birbirinə əl tutmağa, yardım etməyə, acları doydurmağa, evsizlərə sığına caq verməyə sövq edir, insanın həyatına ən böyük nemət kimi yanaşmağa vadar edir. Ətrafınızda, yəqin ki, yalançı insanlar olub. Siz onların bu vərdişlərdən uzaq olması üçün nələri edərdiniz? LAYİHƏ 121 yəqin ki, dükanlarda vaxtı keçmiş ərzaqların piştaxtalardan götürüldüyünün şahidisiniz. Bu təkcə dövlətin qanunları ilə tənzimlənmir. Bu həm də insan hüquqlarına riayət olunma sına, başqasının haqqının tapdalanmamasına, ədalətlilik prin siplərinin reallaşmasına xidmət edir. Dünya cəmiyyətinin əxlaqi prinsiplərindən biri də sadə lik və təvazökarlıqdır. Buraya çoxlu sayda əxlaqi keyfiyyət lər daxildir. İnsanlar birbirinə qarşı nəzakətli, mərifətli, xeyirxah, səxavətli, sadiq olmağa çalışırlar. Müasir dövrü müzdə dün yada yayılan müxtəlif mədəniyyət və incəsənət nümunələri də insanlar arasında məhz bu keyfiyyətlərin təbliğatçısına çevrilmişdir. 1. Əxlaq və davranış normalarının ümumbəşəri əhəmiyyəti nədən ibarətdir? Müzakirə aparın. 2. Milli dəyərlərlə ümumbəşəri dəyərləri müqayisə edin. Hansı milli dəyərlər ümumbəşəri hesab oluna bilər? 3. “Dinin əsas məqsədi əxlaqdır” (M.F.Axundzadə) fikri ilə razısınızmı? Müza kirə aparın. 4. “Halallıq əxlaqın nümunəsidir” mövzusunda esse yazın. 5. Əxlaq normalarının pozulmasına aid müxtlif faktlar toplayıb təqdim edin. 6. Ümumbəşəri əxlaqi dəyərlərin qorunması naminə hansı tədbirlər planını hazırlayardınız? Tədbirlər planını dəftərinizdə və ya elektron şəkildə qeyd edib təqdim edin. 7. “Məktəb – əxlaqın qoruyucusudur” devizi altında təqdimat hazırlayın. LAYİHƏ 122 6. BƏŞƏRİYYƏT QARŞISINDA MƏNƏVİ BORC Bəzən kimi isə ağlayan gördükdə onu sakitləş dirməyə, ovundurmağa can atırıq. Sizcə, buna səbəb nədir? Mənəvi keyfiyyət deyəndə, nə başa düşürsünüz? Mənəviyyatın xalqın, ümumiyyətlə, bəşəriyyətin hə ya tında rolu nədən ibarətdir? Dahi rus filosofu Nikolay Çernışevski demişdir: “Millə tin ən mühüm kapitalı xalqın mənəvi keyfiyyət ləridir”. İnsanın mənəvi aləminə bir çox amillər təsir edir. Bun lara ideoloji, elmi və mənəvi dəyərlərin saxlanılmasını və ötürül məsini təmin edən tərbiyə və təhsil daxildir. Mənəvi aləmin formalaşmasında dinin rolu əvəzsizdir. Din və digər mənəvi tələbatlarımız cəmiyyətin mənəvi həyatını təşkil edir. Cəmiy yətin mənəvi həyatını, ayrıayrı fərdlərin mənəvi dün yasının öxünəməxsus xüsusiy yətləri ilə seçilən, eləcə də bu xüsusiy yətləri özündə birləşdirən anlam kimi başa düşmək olar. Mənəviyyat insanı başqa canlılardan fərqləndirən cəhət lərdən biridir və insa nın ruhu mənəviyyatının tələbi ilə for malaşır. Mənəviyyat insanı əhatə edən sosial mühitin təsiri LAYİHƏ 123 altında formalaşmış əqidə, iradə və ideyalardır. O, əxlaqla sıx bağlı olduğundan çox vaxt onunla ey ni ləşdirirlər. Lakin mə nəviyyat daha geniş məfhumdur, çünki əxlaq mənəvi keyfiy yətlərin nəticəsində formalaşır. İnsanın digər bir xüsusiyyətlərindən biri də onun xeyirə və şərə meyilli olma sıdır. Bu iki məfhumun cazibəsi insanın mənəvi xüsusiyyətlərindən irəli gəlir. Bu mənada mənəviy yatın təşəkkül tapma sında əsas rol oynayan mənəvi şüurdur. Mənəvi şüur isə mənəvi adətlər və vərdişlərdən irəli gəlir. Bu mənada mənə viyyat insanlarda tərbiyə vasitəsilə forma laşdırılır. Onun gündəlik həyatın bir parçası olması isə insa nın ağlından və iradəsindən asılıdır. Mənəvi tərbiyə insanın düşüncəsinə və əməlinə qürur, səmimiyyət, məsuliyyət və s. bu kimi hisləri aşılayaraq onu tərbiyələndirir. Mənəvi şüur, mənəvi hislər, adət və vərdişlər ümumi likdə mənəvi əqidənin və amalın bir hissəsidir. Bu mənada mənə viy yat insanın kamillik xüsusiyyətidir. Lakin insanda qəlb, ağıl, nəfs, iradə, insaf, sevgi, mərhəmət, şəfqət, kin, qəzəb, nifrət kimi ruhi hiss və duyğuların mövcud olması insanın insan olaraq kamilləşməsinə kifayət deyildir. İnsan müsbət keyfiyyətləri vərdişə çevrildiyi zaman kamillik zirvəsinə yük səlmiş olur. Azərbaycan xalqının tanınmış xeyriyyəçisi Heydər Əliyev Fondunun və Azərbaycan Mədəniyyət Fondunun prezi denti, İnsanlar fərqlidirlər. İnsanları birbirindən fərqləndirən cəhətlər hansılardır? Onların ehtiyaclarını biz görə və duya bilirikmi? Bu ehtiyacların, qismən də olsa, ödənilməsində öz iştirakımızı necə təmin edə bilərik? Bu haqda fikirlə rinizi yoldaşlarınızla müzakirə edin. I avropa oyunları. Bakı LAYİHƏ Yüklə 24,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|