N metod k V sa t

• Tərkibindəki sözlərdən hər biri ayrılıqda suala cavab verir.
• Birinci söz ikinci sözün mənasını konkretləşdirir.
Tədqiqatın aparılması
Söz və ifadələr üzərində aparılan müşahidə şagirdlərin əvvəllər qa zan -
dıqları bilik və bacarıqlara istinadən əldə edilən yeni biliklərin baca rı ğa çev -
ril məsinə şərait yaradacaq.
Bu zaman müəllim aşağıdakı yönəldici suallardan istifadə edə bilər
– “Vacib olan” sözü verilən tələblərə uyğundurmu?  Fikrinizi əsas landırın.
– Bu sözlərin hər birinə sual vermək mümkündürmü: “Paqanini kimi”?
– “Xeyriyyə konsertləri” ifadəsinin tərəflərinə ayrılıqda sual vermək müm -
kün dürmü?
Söz birləşməsi haqqında verilmiş nəzəri məlumat çatdırılır, əldə edilmiş
nəticələrlə müqayisə olunur. 10-11-ci tapşırıqlar yerinə yetir mək lə şagirdlər
söz birləşmələri qurma bacarığına yiyələnir, onları müxtəlif ifadələr içərisin -
dən seçirlər.
11-ci tapşırıqdan sonra tədqiqatın dairəsi bir qədər də genişlənir, söz
birləş mələrini mürəkkəb söz, qoşmalı söz və cümlədən fərqləndirmək üçün
12-14-cü tapşırıqlar üzərində iş aparılır. 
Nəticələr ümumiləşdirilir. Söz birləşməsini mürəkkəb söz və cümlədən
fərq lən dirmək üçün Venn diaqramından istifadə etmək olar.
Qiymətləndirmə_və_refleksiya'>Yaradıcı tətbiqetmə
15-ci tapşırıq üzərində iş aparılır.
Qiymətləndirmə və refleksiya
Şagirdlər onlara verilmiş meyarlar əsasında əldə etdikləri nəticələri qeyd
edirlər.
Müəllim şagirdlərə əvvəlcədən payladığı meyarlar üzrə analitik qiymət -
lən  dirmə rubrikləri tərtib edir (səh. 21) və şagirdləri həmin rubriklər əsa sında
qiymətləndirərək nəticələri onlara elan edir.
20
GİRİŞ

---

Qiymətləndirmə
Müəllimlər hər bir dərsdə şagirdlərin formativ qiymətləndirilməsi üçün real -
laşdırılmış standartlardan çıxış edərək meyarlar və rubriklərdən ibarət qiy -
mətləndirmə cədvəlləri hazırlamalıdırlar. Rubriklər şagirddə bu və ya digər
bacarığın hansı səviyyədə formalaşmasını üzə çıxarmaqda müəllimə kömək
edir.  Qiymətləndirmə aparılarkən bu cədvəlləri şagirdlərə paylamaq və əldə
Meyarlar
Qiymətləndirmə şkalası 
(nailiyyət səviyyəsi üzrə göstəricilər) 
1
2
3
4
Bal
Ümumiləş-
dirmə 
Öz fikirlərini
ümumiləşdir-
məkdə çətinlik
çəkir. 
Başqasının
mühakimələrin
dən çətinliklə
nəticə çıxarır. 
Başqasının
mühakimələri ilə
öz fi kir lə rini
müqayisə edir və
ümumiləş dir mə
apa rar kən bəzi
hal   larda səhvə
yol verir.  
Başqasının
mühakimələri ilə
öz fikirlərini
müqayisə edir və
ümu mi ləş dirmə
aparır.
Fakt və
hadisələri
real
həyatla
müqayisə
etmə
Nəqli xarak-
terli mətnin
əsas ideyasını
müəyyən edir.
Nəqli xarakterli
mətnin əsas
ideyasını
müəy  yən edir
və həyatdan
nümunələr
gətirir. 
Nəqli xarakterli
mətnin əsas ide -
ya sını müəy yən
edir və öz mü ha -
ki mələrini izah
edərkən səhv lərə
yol verir.
Nəqli xarakterli
mətnin əsas ide -
ya sını müəyyən
edir və öz mü -
hakimələri ilə ge -
niş lən di rir.
Mətnin
hissə ləri
ara sın  da
əlaqəni
şərhetmə
Qarışıq tipli
mətndə mətnin
hissələrini
müəyyən edir. 
Qarışıq tipli
mətndə mət nin
hissələrinin
xarakterini
müəyyən edir.
Mühakimə tipli
mətndə yer al mış
nəqli xa rakterli
par ça lar arasında
əla qəni müəy yən
edir.
Mühakimə tipli
mətndə nəqli
xarakterli parça -
larla müəllif fi -
kirləri ara sında
əlaqəni şərh edir. 
Söz birləş -
mələrini
söz və
cümlə dən
fərqlən -
dirmə
Söz birləş mə -
sinin xüsusiy -
yətlərini sa -
dalayır, onun
söz və cüm -
lədən fərqini
çətinliklə izah
edir.
Söz birləş mə -
sinin xüsusiy -
yətlərini izah
edir, onları
sözlərdən
fərqləndirərkən
bəzən səhvlərə
yol verir.
Söz birləşməsinin
xüsusiyyətlərini
izah edir, onları
sözlərdən
fərqləndirir, bəzən
cümlələrlə səhv
salır.
Söz birləşməsinin
xüsusiyyətlərini,
onun söz və
cümlədən fərqini
izah edir.
Ümumi bal: 
Orta bal: 
21

---

etdikləri nəticələri səviyyələr üzrə “bal” qrafasında qeyd etmək məqsədə -
uyğundur.
Şagirdin dərs prosesində əldə etdiyi nəticələrin orta qiymətini müəy yən -
ləşdirmək üçün meyarlar üzrə topladığı balların cəmini “Ümumi bal” qrafasına
qeyd edir. Həmin rəqəmi meyarların sayına bölməklə əldə olunan rəqəmi
“Orta bal” qrafasında qeyd edir.
Aşağıda analitik və holistik qiymətləndirmə üçün rubrik nümunələri təqdim
olunur.
Meyarlar
Qiymətləndirmə şkalası 
(nailiyyət səviyyəsi üzrə göstəricilər) 
1
2
3
4
Bal
Göz təması 
Heç vaxt göz
təması qurmur və
ya bu nadir hal -
larda baş ve rir. 
Bəzi hallarda
göz təması
qurur. 
Adətən,
göz təması
qurur.
Təqdimatın
gedişatında
göz təması
qurur. 
Səs
səviyyəsi 
Səs səviyyəsi
qeyri-münasib
olur. 
Səs səviyyəsi
bəzən münasib
səviyyədə olur. 
Adətən, səs
səviyyəsi
münasib
səviyyədə
olur. 
Səs hər za -
man münasib
sə viyyədə
olur. 
Ruh
yüksəkliyi 
(ürəkdən,
həvəslə
danışır) 
Təqdimat zamanı
nadir hallarda ruh
yüksəkliyi
göstərir. 
Təqdimat za -
ma nı təsadüfi
hal larda ruh
yük səkliyi
mövcud olur. 
Əksər
təqdimatlar-
da ruh
yüksəkliyi
olur. 
Təqdimat
boyunca ruh
yüksəkliyi
göstərir. 
Ümumiləş-
dirmə 
Ümumiləşdirmədə
səhvlər çox olur. 
Ümumiləşdirmə-
də bir neçə
səhv olur. 
Ümumiləş-
dirmədə
sadəcə bir
və ya iki
səhv olur.
Ümumiləş-
dirmə
tamamən
dəqiq olur. 
Ümumi bal: 
Orta bal: 
22
GİRİŞ

---