Neriman Qurban indd
Yüklə 3,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XIII FƏSİL
198 Vəziyyətsə heç yaxşılaşana oxşamırdı. Leo bitib-tükən- məyən ehtiyaclardan cana doyur, təsəllisini fantaziyalarda tapırdı: məktəbi, sonra universiteti bitirəcək, işləyəcək, Bakı- dakı evləri kimi gözəl ev alacaq, indi pansionda darıxan frau Şultenin yanına gətirəcək, atasını qayğılardan qurtaracaq, evlənəcək, səyahətə çıxacaq, Şərq ölkələrini gəzəcək, şahzadələrə layiq ömür sürəcək, başına gələnləri qələmə ala- caqdı. Bəzən öz fantaziyalarından yorulur, ümidsizliyə qapı- lırdı. Amma yaşamaqdan başqa yolu yox idi – bunu daim öz- özünə təkrar eləyirdi. 1922-ci ilin mart günlərinin birində ata Vladimir Naboko- vun qətlə yetirilməsi Leonun həyatında bəzi şeyləri dəyişdi. Əslində, qatil mühazirə oxuyan Pavel Milyukovu nişan al- mışdı, gülləsə hədəfdən yayınıb düz biçarənin ürəyinə dəymişdi. O, çətin günlərdə Leo Yelenanın yanında oldu, var- gücüylə onun kədərini dağıtmağa çalışdı. Londondan gələn oğul Nabokovla da həmin günlərdə tanış oldu. Yas havası bir qədər ötüşəndən sonra Vladimir ondan “nəsə yazıb-yazmadığı-
dənizin, İçərişəhərin mənzərələrinə baxa-baxa yazdığı şeir parçalarının bir neçəsini göstərdi. “Belə, – Vladimir şeir parçalarını oxuyub qərara gəldi. – Pis deyil, gələcəkdə daha da yaxşı ola bilərsən. Mən bir ədəbi cəmiyyət yaratmaq fikrinə düşmüşəm. Adını da gərək ki, “Damda” qoyacağıq. Evimizin damında yığışıb söhbət eləmək üçün münasib yer var”. “Bilirsən, Volodya, – Yelena söhbətə qarışdı, – Leo başına gələn macəraları elə gözəl danışır, inanıram ki, nə vaxtsa ki- tab yazacaq”. Leo dillənmirdi. Amma özü də əmin idi: əlbəttə, yazacaq. Cəmi on yeddi yaşı var, az qala, tanıdıqlarının hamısından çox gəzib. Çox gəzənsə, şübhəsiz, çox bilər. Təkcə Türküsta- na, Buxaraya və İrana səfərini yazsa, üstəlik, bir qədər də macəra qatsa, əməlli-başlı kitab olar. Bircə bu təhsil lənətə gəlmişlə haqq-hesabı çürütsəydi!
199 Hələ tale onun tərəfindəydi. Qarşılaşdığı ehtiyaclara bax- mayaraq, düz yola çıxarmış, darıxdırıcı Parisdən, maraqlı da olsa, gələcək vəd eləməyən adadan sonra Berlinə, həm də əsl həyatın düz ortasına atmışdı... Almaniya çətin günlər yaşayırdı. Ölkə, elə bil, inqilab ərəfəsindəydi: qətllər baş verir, siyasi həyat qaynayır, bahalıq, qıtlıq baş alıb gedirdi... İyunun ilk günlərində Tələt Paşanın öldürülməsi üzrə məhkəmə prosesi keçirilmişdi. Ərzincanlı tələbə Soqomon Teyleryan qurbanının ardınca Parisə, ordansa Berlinə gəlmiş, martın 21-də onu Şarlottenburqda, Qardenberqştrasse küçəsində gülləylə vurmuşdu. İkicə gün davam eləyən məhkəmədə çoxsaylı tərəfdarların, vəkillərin, “şahidlər”in səyi nəticəsində Teyleryana bəraət verilmişdi... “Nemezis” əməliyyatısa davam eləyirdi... 1922-ci il iyulun 21-də “Daşnaksütyun”un üzvləri Petros Ter-Pososyan və Artaşes Gevorkyan Əhməd Camal Paşanı Tiflisdə qətlə yetirmişdilər... Elə həmin il avqustun 4-də də erməni çekistlər - eyni mərkəzdən tapşırıq alan Georgi Ağabəyov və Akop Melkum- yan Türküstanda Ənvər Paşanı qətlə yetirmişdilər... Bunlarla yanaşı, ölkədə Şərq ruhu da özünü göstərməyə başlamışdı. Berlində İslam cəmiyyəti qurulmuş, Vilmersdorf rayonunda məscid inşasına başlanmışdı... Bu dəyişikliklər içində Leo da öz yolunu tapacaqdı... Fikrincə, bu yol keçmişini – Şərqi xatırlamaqdan ibarət idi...
200 XIII FƏSİL QƏFİL MİSSİYA Leopold Veys Berlin, Qüds, Qahirə, Konstantinopol, Berlin Aprel-avqust 1922-ci il ...O kafeyə girəndə köhnə tanışı Aleksandr Brailovskinin on yeddi-on səkkiz yaşlarında güləş sifətli, iri gözlü, geniş alınlı bir oğlanla masa arxasında oturduğunu gördü. “Tanış ol, Leo, – Brailovski əl verəndən sonra oğlanı təqdim elədi.
“Ooo, – Leopold Veys Leonun əlini sıxdı. – Leopold. Ancaq məni də Leo çağırırlar”. “Narahatlığa əsas yoxdu, – Brailovski şən halda onları süz- dü. – Adlarınızın əvvəlinə “böyük” və “kiçik” sözləri əlavə eləməyə də ehtiyac duymuram”. “Elə niyə?” – Leopold Veys yerini rahatlayıb maraqla so- ruşdu. – Başqa çıxış yolu tapmadınız? Dostluq eləyəcəyiksə, ikimiz də Leo kimi tanına bilmərik. Yadımdadı, demişdin ki, Bakıda yaşayıb, şərqpərəstdi. Onda Levin Şərqdə, ərəb dilində nə demək olduğunu bilirmi?” 201 Brailovski Leonun üzünə baxdı. Oğlanın qaşları dartılmış- dı, gözlərində maraq vardı. “Əlbəttə, bilir. Türklər Aslan, ərəblər Əsəd deyirlər. Dos- tumuzda ərəb şahzadələrini xatırladan nəsə var, elə bil, “Min bir gecə” nağıllarından çıxıb. Ona görə də müsəlmanlığı qəbul eləyib, özünə Əsəd bəy adı götürüb. – Brailovski həvəsə gəlmişdi, danışa-danışa da əlini oğlanın çiyninə qoydu. – Hə, cənab Əsəd bəy, incimədin ki?” “Yox, – Leo gülümsədi, – əksinə, belə daha yaxşıdı...” “Aydındı, – Leopold başını tərpədib maraqlandı. – Bəs “bəy” nədi, soyaddı?” “Çindi, – Leo izah elədi, – hersoq, qraf kimi əsil-nəcabət bildirir. Atam Bakıda neft milyonçusu olub”. “Belə de... Onda “ Muhamməd Əsəd bəy” çağırarıq, – Le- opold ucadan güldü, – belə daha sanballı səslənir...” “Deməli, gedirsən, – Brailovski söhbətin yönünü dəyişdi, onun marağının səbəbi başqaydı. – Bu qəfil səfər hardan çıx- dı, Leo?” “Dayım Dorian Qüdsə, yəni Yerusəlimə çağırır, – Leopold təəccüblə masanın üstünə baxdı. – Hələ heç nə sifariş verməmisiniz? – Sonra onlara tərəf döndü. – Təsəvvür eləyir- sənmi, Şərq, şeyxlər, qəbilələr, məscidlər, səhralar, dəvə kar- vanları, göbək rəqsi... Həyəcanlandırıcıdı, elə deyil?” “Lap nağıla oxşayır, bir çadralı qadın da alarsan, hər şey düzələr, – Brailovski zarafata keçdi. – Fikrində qətisənsə, daha sözüm yoxdu!” Artıq Leopold özünü yetirən ofisianta sifarişlərini verirdi, sonra onlara tərəf döndü. “Zarafat nədi, dostum, işdən çıxmışam, “Frankfurter Zey- tunq” qəzetilə sərbəst müqavilə bağlamışam, yol biletimi belə almışam. Sabah Münhenə gedirəm, “Şərq ekspressi”nə çat- malıyam”. Brailovskinin təəccübdən gözləri böyüdü: bir buna bax, “United Teleqraf” kimi qəzetlə beləcə, asanlıqla vidalaşır, iyirmi iki yaşında, az qala, dünyanın o başına yollanır. Yüklə 3,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|