Neriman Qurban indd
Yüklə 3,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
202 Leo da qarşısında oturmuş bu cüssəli, qətiyyətli oğlana təəccüb qarışıq heyrətlə baxırdı. Brailovski danışmışdı, əvvəlcə qəzetdə teleqrafçı işləyirmiş. Bir gün xəbər tutur ki, Maksim Qorki Berlin yaxınlığındakı Saarov kurortunda dincəlir, onun arvadı, Petroqrad xalq maarif idarəsinin rəhbəri Mariya Andreyeva- Peşkova da Almaniyadakı sovet ticarət nümayəndəliyində bədii-sənaye şöbəsinin müdiri vəzifəsinə keçib, Volqaboyunda aclıqdan əziyyət çəkənlərə ianə toplamaq üçün gizlicə Berlinə gəlib. Həyatını riskə qo- yub, özünü qəzetin müxbiri kimi qələmə verir, “Madam Qorki”dən müsahibə götürüb rəhbərliyin xəbəri olmadan da səhifədə yerləşdirir, ürək döyüntüsüylə işdən qovulacağını gözlədiyi halda təşəkkür alır və... müxbirliyə irəli çəkilir. İndisə liberal sosial-demokratların qəzeti olan nüfuzlu “Frankfurter Zeitunq” qəzetinin ştatdankənar müxbiri kimi Şərq səyahətinə çıxır. Qəzet Bebbo Rayfenberqin redaktorlu- ğuyla ədəbiyyat əlavəsi buraxır, orda Henrix Mann, Maks Ve- ber, Lion Feyxtvanger, Stefan Svayq, Anna Zegers çap olu- nurlar. Leopold Veysin Şərq haqqında yazdığı məqalələr də, şübhəsiz, oxucuların diqqətini çəkəcək. Bu, heç də pis deyil! “Əlbəttə, bizi unutmayacaqsan, – Brailovski ofisiantın gətirib düzdüyü yeməklərdən bir tikə aldı, elə bil, həyəcanını yatırmaq istəyirdi, sonra içki qədəhini götürdü. – Di yaxşı, hər şeydən əvvəl sənə yaxşı yol arzulayaq. “Unutmaram, narahat olma, orda daimi qalmaq fikrim yoxdu, – sonra təəccüblə Leonu süzdü. – Nədi, xəlifə deyilsən ki, içkiyə əl vurmursan. Məncə, artıq həddi-büluğa çatmısan. Bəlkə müsəlmanlığı qəbul eləmisən? “Elə bir fikri olub, – Brailovski bic-bic Leonu süzdü, – amma imam əfəndi deyib ki, hələ tələsmə, islamı əməlli-başlı dərk elə, sonra gələrsən”. “İmam haqlıdı, – Leopold təsdiqləyib yeməyə girişdi. – Elə mən də Şərqi, Qurani-Şərifi dərk eləməyə gedirəm”. Leo ona həsədlə baxdı: iyirmi iki yaşındadı, dünya görüb, sərbəstdi, istədiyi yerə getməyə imkanı var. 203 ***
...Leopold Veyssə səhəri gün “Berlin-Münhen” qatarının birinci dərəcəli vaqonunda əyləşib, bu şəhərə gələndən sonra ilk böyük səfərinə çıxmışdı. Əsrin lap başlanğıcında Qalisiya- da, Lemberq şəhərində dünyaya gəlmişdi, əslən Çernoveçdən, Prut çayının sol sahilindəki Sadıqurıdan olan mötədil ravvin, həm də gözəl şahmat ustası Akivaının nəvəsi, tanınmış vəkil Karlın üç övladından örtancılıydı. Karl atasının istəyi əleyhinə gedib ruhani olmamışdı, hüquq təhsili alandan sonra uğurlu ailə həyatı qurmuş, Lemberqdə – Lvovda məskən salmışdı. Leopold Veys xoşbəxt bəndəydi: ailədə sevgi və diqqət gör- müş, yay tətillərini ana babasının kənddəki malikanəsində keçirə-keçirə böyümüşdü. Ən çox yadında qalansa atasıyla, birgə Vyanaya, Berlinə, Alp dağlarına, Baltik və Adriatik dənizi sahillərinə səfərləriydi. Atasının onu elm adamı eləmək arzusuna baxmayaraq, tarixi, macəra, fantastik romanları, Fridrix Nitsşenin “Zərdüşt belə deyirdi” kitabını, Rayner Maria Rilkenin şeirlərini daha çox sevirdi; ibranı dinini və dilini mükəmməl mənimsəmişdi, ərəbcədən az-çox başı çıxırdı, “Tövrat”ı, “Talmud”u oxumuş- du; bununla belə, ata-babasının ümidlərini doğrultmadı, ailəsi Vyanaya köçəndən sonra hər şey dəyişdi... Leopold on dörd yaşı tamam olmamış macəra axtarışına çıxdı, evdən qaçıb Avstriya ordusuna getdi, amma heç səngər üzü də görmədi, on altı yaşında olması barədə yalanı faş oldu, həm də atası onu tapıb geri qaytara bildi. Məktəbi qurtaran- dan sonra həvəssiz də olsa, qardaşı Haynrixin tibbi öyrəndiyi Vyana universitetində sənət tarixi və fəlsəfəni öyrənirdi, bu- nunla belə, daha çox Ziqmund Freydin, Lüdviq Vitgenştey- nin mühazirələrinə gedirdi, hələ bir müddət gələcəyin Nobel mükafatçısı Ervin Şrödingerlə birgə fizika və kimya müha- zirələrinə də qulaq asırdı, üstəlik, Frits Lanqın assistenti də oldu; amma qayğısız kübar həyatı sürməyi çox sevirdi, şəhərin dəbdə olan kafelərində qəhvə və şərab içmək Leopol- dun çox sevdiyi əyləncəydi. 204 Amma bütün bunlar onu darıxdırırdı. Leopold məşhur ol- maq, bütün dünyanı gəzmək istəyidi... Anası vəfat eləyəndə on doqquz yaşı vardı, daha Vyanada duruş gətirə bilməyəcəyini başa düşdü, atasının qəti etirazla- rına, qardaşının tənbehinə, bacısının göz yaşlarına fikir verməyib bir dəst paltarını, bir neçə kitabını və xırım-xırda şeyləri çamadanına atdı, anasından yadigar qalmış almaz üzüyü götürüb evdən qaçdı, Praqaya, ordan da Berlinə gəldi; qəzetdə iş axtara-axtara bir müddət rejissor assistenti də olub Fridrix Murnaunun “Nosferat. Dəhşət simfoniyası” filminin çəkilişlərində iştirak elədi. Leopold arzusuna çatmağa – jurnalist olmağa can atırdı. Axır ki, günlərin birində “United Teleqraf”a teleqrafçı düzələ bildi... Bəxtindən elə o vaxt da “Madam Qorki” Berlinə gəlib çıx- mışdı. Leopold bəxtini sınamağı, risk eləməyi qərara aldı və... dərhal sonra bütün Almaniyanın tanıdığı fiqura çevrildi. İndi “Frankfurter Zeitunq”un əməkdaşıydı, üstəlik, Şərq səya- hətinə çıxırdı... Ziqmund Freydin ilk tələbələrindən olan dayısı Dorian Feygenbaum Qüdsdəki psixiatriya klinikasında həkim işləyirdi. Leoya yazmışdı: “Niyə gəlib bir neçə həftə mənim ya-
eləmədən bu təklifdən yararlanmaq qərarına gəlmişdi. Yaz özünü yenicə bildirirdi. Leopold indi Qüdsün istidən qovrulduğunu xəyalına gətirib səfərin münasibliyindən şübhələnməyə başlayırdı. Əlbəttə, atası ondan inciyib, oğlu onun bütün zəhmətinin üstündən xətt çəkdi. Amma Leo bədbəxt elm adamı olmaqdansa, öz arzusunun arxasınca getməyi daha düzgün sayırdı. Düzdü, hələ əsl arzusunun nə Yüklə 3,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|