Nesmelova M. Y. Təşkilatların konfliktologiyası. Dərs vəsaiti
Yüklə 5 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mövzu: TƏŞKİLATİ MÜNAQİŞƏLƏRİN HƏLL EDİLMƏSİ ZAMANI VASİTƏÇİLİK L Təşkilatı münaqişələrin tənzimlənməsi zamanı üçüncü tərəfin iştirakı üçün zəmin.
• güclü tərəfin öz düzgünlüyünü dərk etdiyi zaman təşkilat üçün həyati əhəmiyyətli şərait zamanı; • destruktiv davranış tərzinə malik sosial qruplara qarşı. Mümkün davranış modelləri: • «qalibiyyət - məğlubiyyət» tipli strategiyanın zorla qəbul etdirilməsi; • rəqabətdən istifadə edilməsi; • məcburiyyət vasitəsilə hakimiyyətdən istifadə; • tabe olmaq tələbi. Qeyd edilən metod müdiriyyətin işçilər üzərində kifayət qədər üstünlüyünün olduğu zaman daha efektivdir. Metodun ən ehtimal olunan nəticəsi «qalibiyyət - məğlubiyyət»dir. Mövzu: TƏŞKİLATİ MÜNAQİŞƏLƏRİN HƏLL EDİLMƏSİ ZAMANI VASİTƏÇİLİK L Təşkilatı münaqişələrin tənzimlənməsi zamanı üçüncü tərəfin iştirakı üçün zəmin. 2. Münaqişələrin tənzimlənməsindən üçüncü tərəfin iştirakının səmərəliliyi. 3. Təşkilatın rəhbəri vasitəçi rolunda. 1. Münaqişənin başa çatması nəticəsinə təsir göstərən mühüm amil üçüncü tərəfin onun tənzimlənməsində iştirakı və ya mediasiyadır. Mediasiya - üçüncü tərəfin iştirakı ilə münaqişə aparan tərəflərin problemin həlli üçün münaqişəyə son qoya biləcək həll yolunun axtarışa prosesinin optimizasiyasmdan ibarət olan fəaliyyət növüdür. Münaqişələrin tənzimlənməsi zamanı üçüncü tərəf rolunda bir qayda olaraq bir nəfər, çox nadir hallarda 2-3 və ya daha artıq professionaldan ibarət olan qrup iştirak edir. Mediasiya - münaqişələrin həll edilməsinin ən qədim vasitələrindən biridir. O, hələ ta qədimdən Çində, qəbilə və ya tayfa başçılarının özünəməxsus mediator rolunda çıxış etdikləri və bununla da problemli və münaqişəli situasiyaların münaqişəsiz şəkildə həllinə nail olan Afrika ölkələrində mövcud olmuşdur. Mediasiya - ictimai əhəmiyyətli fəaliyyət olaraq 60-cı illərin əvvəllərində ABŞ-da formalaşmışdır. Hal-hazırda ABŞ-da və digər qərb ölkələrində dövlət və özəl mediasiya xidmətləri mövcuddur, ixtisaslaşdırılmış jurnallar buraxılır, dərs vəsaitləri nəşr edilir və s. Bəs münaqişə zamanı üçüncü tərəf rolunda kim çıxış edə bilər? Formal və ya rəsmi mediatorluq mediatorun normativ statusunun və ya opponentlərə təsir göstərmək imkanının olmasından ibarətdir. Qeyri-formal və ya qeyri- rəsmi mediatorluq mediatorun normativ statusunun olmaması, lakin münaqişə iştirakçılarının həmin şəxslərin qeyri-formal avtoritetini tanımasından ibarətdir. Rəsmi mediator rolunda çıxış edə bilər: • dövlət hüquq institutları (arbitraj məhkəməsi, prokurorluq vəs.); • hökumət və ya digər dövlət komissiyaları (məsələn, tətillərin tənzimlənməsi üçün yaradılmış komissiyalar və s.); • müəssisə, idarə, şirkət rəhbərləri və s.; • ictimai təşkilatlar (əmək mübahisələri və münaqişələrin həlli üzrə komissiyalar, həmkarlar təşkilatları); • peşəkar mediator-konfliktoloqlar və b. Qeyri rəsmi mediatorlar adətən • müxtəlif səviyyəli sosial qrupların qeyri-formal liderləri; • təşkilatda nüfuzlu və məşhur insanlar; • münaqişə şahidləri və b. Münaqişəli münasibətlərin tənzimlənməsində üçüncü tərəfin iştirakının məqsədəuyğunluğu opponentlərin yardım üçün üçüncü tərəfə müraciət edib- etməməsi və ya onun özünün münaqişəyə müdaxilə etməsi ilə əlaqədardır. Tərəflən özləri mediatora yalnız aşağıdakı hallarda müraciət edir: • tənzimlənmə obyektinin uzun sürmüş münaqişədən ibarət olduğu halda. Bütün dəlillərin, qüvvənin, vasitələrin birdiyi, lakin çıxışın görünmədiyi halda; • tərəflərin ziddiyyət təşkil edən maraqları qoruduğu və ümumi təmas nöqtəsi tapa bilmədiyi zaman; • münaqişənin həllində əsasə olan norma və ya digər meyarların müxtəlif şəkildə şərh edilməsi zamanı; • tərəflərdən birinə ciddi ziyan törədilməsi və onun opponentə qarşı sanksiya tətbiq edilməsini tələb etdiyi halda; • mehriban münasibətlərin qorunub saxlanmasının tərəflər üçün əhəmiyyətli, münaqişənin intensiv olduğu, lakin, hər iki tərəfi razı sala biləcək həll yolunun tapılmasının qeyri-mümkün olduğu halda; • opponentlərin müvəqqəti razılığa gəldikləri, lakin, onun yerinə yetirilməsinə xaricdən obyektiv nəzarətin gərəkli olduğu halda. Üçüncü tərəfin münaqişəyə operativ müstəqil şəkildə müdaxiləsi aşağıdakı hallarda zəruridir: • münaqişəli hadisələrin təhlükəli eskalasiyası başverdiyi, zor işlədilməsi üçün birbaşa təhlükənin mövcud olduğu halda; • tərəflərdən biri kütləvi şəkildə zor tətbiq edir; • üçüncü tərəfin münaqişədə marağı olmadığı halda; • Münaqişənin üçüncü şəxs tərəfindən nəzarətdə olan mühitə mənfi təsir göstərdiyi halda. Məsələn, rəhbər kollektivə mənfi təsir göstərən münaqişəni tənzimləmək məcburiyyətindədir; • Tərəflər razılığa gəlmədikdə, üçüncü tərəfin isə hər iki tərəfin maraqlarını təmin etmək imkanına malik olduğu halda. Mediatorun qəbul edilən qərar üzərində nəzarət səviyyəsindən asılı olaraq münaqişədə üçüncü tərəfin bir neçə rolunu qeyd etmək olar: 1) münsif hakim; 2) arbitr; 3) vasitəçi; 4) köməkçi və müşahidəçi. Yüklə 5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|