Nesmelova M. Y. Təşkilatların konfliktologiyası. Dərs vəsaiti
Yüklə 5 Kb. Pdf görüntüsü
|
• münaqişəli situasiyanın təhlükəli şəkildə kəskinləşməsinin qeydə alınmadığı və bu səbəbdən də qərarların ətraflı surətdə işlənməsinə zərurətin olmadığı zaman; • mövcud problemlərin qısa müddət ərzində həllinin münaqişənin digər ssenarilərinə nisbətən xərci kəskin şəkildə azaltmasına ümid edildiyi zaman. Bu metodun tətbiq edilməsinin ən mümkün nəticəsi «qalibiyyət - qalibiyyət» modelinin formalaşmasından ibarətdir, lakin bunun üçün tətərflərin razılığı gərəklidir. Metodun üstün cəhətləri onun qısa müddətli olması, debatlar zamanı tərəflərin razılığa gətirilməsinin qarşılıqlı hörmət formasında istifadəsi, qərarların konsensus Prinsipi əsasında hazırlanması. 6) Kompromiss metodu. Kompromiss dedikdə mövcud fikir ayrılıqları və problemlər çərçivəsində hər iki tərəfin orta mövqe tutduğu razılaşma növüdür. Demokratik ölkələrdə bu metod münaqişələrin həll edilməsi zamanı klassik metod hesab edilir. Onun mahiyyəti tərəflərin birbaşa danışıqları zamanı razılığın əldə edilməsi vasitəsilə münaqişənin idarə olunmasından ibarətdir. Ondan aşağıdakı hallarda istifadə edilir: • münaqişənin məqsədlərinin kifayət qədər mühüm olduğu, lakin onun davuam etdirilməsinə və ya gücləndirilməsinə daha böyük qüvvə sərf edilməsinin gərəkli olmadığı zaman; • opponentlərin bərabər səylərlə fəaliyyət göstərdiyi və əks məqsədlərə malik olduğu zaman; • kompleks problemlər üzrə müvəqqəti razılıqların əldə edilməsi üçün; • vaxt məhdudiyyəti şəraitində məqsədyönlü qərarlara nail olunması üçün; • əməkdaşlıq və ya düşmənçiliyin müvəffəqiyyətlə nəticələnmədiyi halda yaranmış şəraitdən çıxmaq üçün; • hər iki tərəf hesab edərsə ki, onların məqsədləri «ver - götür» tipli deyimə əsasən danışıqlar vasitəsilə həyata keçə bilər; • hər iki tərəfin kifayət qədər vaxtı olduğu zaman; • ehtiyyatlarm məhdud olduğu zaman; • «qalibiyyət - məğlubiyyət» nəticəsinin istənilməyən olduğu zaman. Metodun texnologiyası: • danışıqlar; • hər tərəf kompromis istiqamətində öz töhvəsini verir; • münasib qərarların axtarışı. Kompromiss metodunun tətbiq edilməsi üçün məhdudiyyətlər: • ilkin olaraq tutulmuş mövqenin qeyri adekvat şəkildə qiymətləndirilməsi səbəbindən qeyri-real olması (məsələn, şişirdilmə); • qəbul edilmiş qərarın həddən artıq amorf və qeyri effektiv olması; • kompromisin qeyri-efektiv olduğu zaman və münaqişə iştirakçıları tərəfindən qəbul etdikləri öhdəliklər barəsində mübahisə zamanı. Kompromiss metodunun üstün cəhətləri: • hər iki tərəf üçün mübahisəli məsələlərin müəyyən və həll edilməsi mümküniyyəti; • diqqətin qarşılıqlı maraqlara cəlb edilməsi; • danışıqlar zamanı obyektiv meyarın istifadəsi; • danışıqların hər iki tərəfin ləyaqətinə hörmət bəslənməsi əsasında aparılması; • hər iki tərəf üçün əlverişli qərarların işlənib hazırlanması. Kompromisin nəticəsi: aşkar olaraq məğlub olmuş və qalib gəlmiş tərəf mövcud deyidir. 7) Əməkdaşlıq metodu - bu zaman bir-biri ilə rəqabət aparan tərəflər münaqişəli situasiyadan çıxmaq üçün ən münasib vaiant axtarışı zamanı müştələk fəaliyyət göstərir. Metod aşağıdakı hallarda tətbiq edilir: • tərəflərdən birinin münaqişədə öz obyektiv məqsədlərini müəyyən etməyə ehtiyacı olduqda; • gələcəkdə digər yolun tərəfdarı olan sosial qrupun mövqelərinin aşkar edilməsi zamanı; • konsensus prinsipi əsasında razılaşmanın hazırlanması zamanı; • hər iki tərəfin tələblərini təmin edən alternativin axtarışı üçün vaxtın olduğu zaman; • münaqişə aparan tərəflərin məcburilik prinsipinə riayət etməsi və əməkdaşlıq prosesindən istifadə edə bildiyi zaman. Bu metodun tətbiqi zamanı münaqişə aparan tərəflər: • problemin həll edilməsi istiqamətində səy göstərir; • əsas diqqəti fərqlərə deyi, ümumi ideya və informasiyaya yönəldir; • inteqrasiya olunacaq qərarlar axtarır; • hər iki tərəfin qalib olaraq çıxa biləcəyi situasiyaları aşkar edir; • münaqişəyə çağırış olaraq yanaşır. Metodun metodikası aşağıdakılardan ibarətdir: 1. Problemi qərarlar deyi, məqsədlər kateqoriyasında müəyyən edin. 2. Problemin yarandığı zaman hər iki tərəf üçün münasib qərarlar tapın. 3. Diqqətinizi qarşı tərəfin şəxsi keyfiyyətlərinə deyi, problemə yönəldin. 4. Qarşılıqlı təsir və informasiya mübadiləsini artıraraq etimad abu- havası yaradın. 5. Ünsiyyət zamanı bir-birinizə qarşı hörmət münasibəti yaradın, daha doğrusu, simpatiya göstərin və qəzəb hissini minimuma endirərək qarşı tərəfin fikrinə diqqətlə qulaq asm. Metodun tətbiqi zamanı effektivlik aşağıdakı hallarda azalır: tərəflərin qeyri-dəqiq olduğu zaman, müvəqqəti əlverişsiz şərait zamanı. Metodun mümkün nəticəsi hər iki tərəf üçün «qalibiyyət - qalibiyyət»dir. 8) güc metodunun mahiyyəti bir tərəfin öz qərarını digər tərəfə qəbul etdirmək cəhdindən ibarətdir. Bu metod aşağıdakı hallarda tətbiq edilir: • cəld, cəzarətli addıma ehtiyac duyulduqda (fövqəladə hallar zamanı); • qeyri-kütləvi qərarların daxil edilməsi zərurəti zamanı (dissiplinar məhdudiyyətlər zamanı, əməkhaqqının miqdarının aşağı salınması); Yüklə 5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|