O günün Həsrətiylə
Yüklə 0,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SALAM, KAŞAN!
açıqsöz 32
şəhərə ilk dəfə ailəlikcə getmək çox da asan iş deyil, xüsusən də zindandan yenicə azad olmuş cibi boş, "şübhəli" adam olasan. Mən azadlığa buraxılan kimi, əvvəlcə ailəmin maddi imkanı ilə maraqlandım. Bu sahədə vəziyyət heç ürəkaçan deyildi. Bikəxanımda 12 günlük yeməyə çatan pul var idi, üstəlik 23ay ev kirayəsi ödənilməmişdi. Bundan başqa, Kaşana getməyimizlə əlaqədar olaraq Abacını və xalacanı Təbrizə yola salmalıydım. Həbsə alınarkən bir dostumun verdiyi 25 tüməni saxlamışdım. Köhnə bakılı dostum Əjdər Əlizadədən və Ələsgər Bağırizadədən borc aldım. Bir qədər də evdə qalmış xırdaxuruşdan satıb yol pulu düzəltdik. Həbsə alındığım ilk günlərdə məhbəsdə bir dövlətli tacirlə tanış olmuşdum, onun ünvanı yadımda qalmışdı. Mən onu tapıb, vəziyyətimi sözlə çatdırsa da, o özünü o yerə qoymadı, köməklik və ya borc verməkdən danışmadı, fəqət xeyri bu oldu ki, qonşu dükanda Hacı Məmmədtağı adlı bir kaşanlı tacir ilə məni tanış etdi. Həmin kaşanlı tacir də öz növbəsində "Kaşan Ticarət Otağı" rəisi Hacı Seyid Məhəmməd Ələvi adlı bir adama məni tanıtdırdı. Özümün həkim, həyat yoldaşımın peşə etibarı ilə mamaçı olduğunu bildirdikdə S.Ələvi sevindi və bizə də ürəkdirək verdi ki, Kaşanda həkim yoxdur, işiniz yaxşı gedər. Bu sözləri eşidən "məhbəs tanışım" Hacı Məmmədtağı ürəklənərək Kaşandakı evlərinin ünvanını verib "bizdə gedib qalarsız" dedi. Mən ev sahibinə 3 aylıq kirayəni yaxın vaxtlarda ödəyəcəyim haqda qəbz verib, qarajda Kaşana gedəcək maşının vaxtını və gediş haqqını öyrənib evə döndüm və hazırlıq işlərini tamamladım. Zindandan çıxarkən Pişəvəri ilə xudahafizləşəndə o, bir müddət gözə dəyməməyi, heç kimlə əlaqəyə girməməyi tapşırmış, izlənəcəyimi demişdi. Biz Kaşana getmək tədarükünü qurtarar qurtarmaz siyasi idarənin müfəttişi İsfəndiyari səhər tezdən bir nəfərlə bizə gəldilər. Yenə evdə hər şey dəqiq yoxlanıldı, gözdən keçirildi və məni təkrar aparıb müvəqqəti həbs otağına saldılar. Bu otağa tutulub gətirilən 10 nəfərdən Şərifıni və Əmirxizini əvvəldən tanıyırdım. 3 gün müvəqqəti həbs otağında qaldıqdan sonra yenə Cavanşir adlı məmur (hansı ki, əvvəlki istintaqlardan onunla tanış idik) əlimə ağ kağız və qələm verib aşağıdakı cümlələri yazmağı əmr etdi: Zendəbad İttehade Karegəran! Zendəbad əvvəle Meh! Zendəbad İrane azad! açıqsöz 33
Sən demə, əl ilə yuxarıda yazılmış şüarlar may bayramı ərəfəsində Tehran küçələrinin divarlarına yapışdırılıbmış və buna görə də siyasi idarə şübhəli bildiyi adamları dərhal həbsə alaraq onların xətlərini divara yapışdırılmış vərəqlərdəki xətlə tutuşdururdu. Siyasi idarə məmurunun mənim haqda şübhəsi düz çıxmadığından həbsdən azad edildim (Sonrakı illər öyrəndim ki, həmin şüarları Məşhədi Kaviyan yazdırıb divarlara yapışdırıbmış).
SALAM, KAŞAN! Riza şah məmuru olsa da, məni son dəfə istintaq edən ağaye Cavanşir insafla desəm, ürəyi yumuşaq adam idi. Mənimlə, ailəmin vəziyyəti, təhsil və ixtisasımızla azçox tanış olduğundan onun hərəkətlərində mənə kömək etmək meyli olduğunu hiss edirdim. İstintaqdan sonra mənə Tehranı tez tərk etməyimi məsləhət gördü və açıqca dedi ki, dövlət əleyhinə bu şəhərdə nə baş versə, yenə sənin kimilərin yaxası ələ keçəcək. Mən onun məsləhətini qulaqardına vurmadım, tələmtələsik xalacanı və Abacını Təbrizə yola saldım, özümüz isə 1311ci ilin ordibeheşt ayının əvvəlləri idi ki, (1932ci il, aprel) Kaşana yola düşdük. Zindandan çıxan, qərib adamın tanımadığı, bələd olmadığı bir şəhərə gəlməsi nə yaman ağır olurmuş. Mən ailəmlə Kaşana yaşamaq üçün yox, müddətsiz sürgünlük gunlərimi keçirmək üçün gəlmişdim. Kaşanda ilk günlər Tehrandan tanıdığım Hacı Ağatağı adlı şəxsin evində qalmalı olduq. Hacı Ağatağı qəlbiyumuşaq və mərhəmətli adam idi. Düşdüyümüz vəziyyəti yaxşı anlayır, ürəkdirək verir, hər şeyin yaxşı olacağına bizi inandırmağa çalışırdı. Kaşanda məni sevindirən vaxtilə "İttihad" məktəbində dərs verdiyim Mirəhməd adlı şagirdimlə təsadüfən rastlaşmağım oldu. Mirəhməd Kaşanda Bəhailər məktəbinin müdiri vəzifəsində işləyirdi. Onun bizə göstərdiyi xidmət mənim həkim, Bikəxanımın təhsil görmüş mamaçı olduğunu müəyyən dairələrə çatdırması idi ki, bunun da nəticəsində görüşümüzə gələnlərin sayı günbəgün artırdı. Bikəxanımla öz ixtisasımız üzrə işləməyə hazırlaşarkən qəflətən məni Kaşan Polis İdarəsinə çağırdılar və Tehrandan icazə gəlməmiş həkimlik fəaliyyətinə başlamağı mənə yasaq etdilər. Bir müddət Bikəxanımın nüsxəsindən istifadə etməli oldum. Bu o demək idi ki, mən həkimlik fəaliyyətimi gizli aparmalı
açıqsöz 34
olacaqdım. Bu da yenidən həbsə alınmağıma əsas yarada bilərdi. Başqa çarə yox idi. Təkcə Bikəxanımın müalicədən aldığı xırdapara ilə qürbətdə yaşamaq çətinlik törədirdi. Buna görə sürgündə həkimlik fəaliyyətinə başlamaq haqda Tehrandakı siyasi idarəyə ərizə ilə müraciət etməli oldum. İnsafən çox çəkmədi ki, siyasi idarə mənə öz ixtisasım üzrə həkimlik etməyə icazə verdi. Hacı Ağatağıgildə biz çox qalmadıq. Ağaye Ələvi vasitəsi ilə illik kirayəsi 40 tümən olan mənzil tutduq. Yuxarıdakı 2 otağı xəstələri qəbul etmək, aşağı mərtəbənin 2 otağını isə yaşamaq üçün ayırdıq. Kaşan kiçik şəhər olduğundan burada bir həkim kimi kütlə içərisində tez tanındıq. Müraciət edən xəstələrin sayı gündəngünə artırdı. Təhsili "Rusiyədə" almağımız və bilik səviyyəmizin kifayətləndirici olması bizə üstünlük verirdi. Mən imkansızlardan 2 qran (bir çox vaxt tam məccanı), varlılardan 5 qran vizit haqqı alırdım. Bir sözlə, Kaşanda maddi vəziyyətimiz bir qədər yüngülləşdiyindən əvvəl aldığımız borcları, eləcə də Tehrandakı ev sahibinə kirayə haqqını ödəyə bildik. Hətta ev işlərində və Azadı saxlamaqda kömək üçün kaşanlı bir qadını da köməyə dəvət etdik.
Kaşanda yaşadığımız və işlədiyimiz sürgün günlərində Kaşanın bəzi ziyalıları ilə dostluğumuz yarandı, ailələr arasında getgəldə oldu. Əlbəttə mənim siyasi əqidəmə görə zindanda yatmağım və sonra isə sürgün olunmağım da öz təsirini göstərir, bəzi ziyalıların məndən və ailəmdən uzaq durmağına səbəb olurdu. Mən onları qınamıram, dövr ağır, təqiblər amansız, xəbərçilər çox idi... Biz Kaşanda 45 ay yaşamışdıq ki, şəhərin fərmandarını, milis rəisini, səhiyyə işləri üzrə məsulu dəyişdilər. Səhiyyə işlərinə yeni başçı gəlmiş milliyətcə fars olan ağaye doktor Mötəməd farsın şovinist nümayəndələrindən idi. Mən heç vaxt millətçi olmamışam, lakin millətimi yanar qəlblə sevən, onun uğrunda hər cür fədakarlığa həmişə hazır olan bir insanam. Millətimi alçaltmaq istəyənlə mənim suyum bir arxa getməmiş və getməyəcək. Yeni rəis gəlmiş doktor Mötəmədi ilə münasibətimizin pısləşməsinə səbəb ilk gündən onun başqa millətə (xüsusən, biz türklərə) xor baxması və bunu gizlətməməsi oldu. Mötəmədi mənim nəzərimdə ziyalılıqdan uzaq, qani təmiz olmayan çox pis adam idi. Onun gəlişi bizim şəxsi münasibətlərimizlə yanaşı ailəm üçün də bəd qədəm oldu. Məni buvə sancdı, Azadı tif epidemiyası tutdu, Bikəxanımın hamiləliyi çox ağır oldu və s. Mötəmədi həkim də olsa, həkimlik əxlaqından və vəzifəsindən uzaq idi. Teleqrafxana qabağındakı hovuzda boğulan uşağa tibbi yardım göstərmək üçün ona telefon olunsa da, o, məccanı olduğunu bilib gəlməmiş və biçarə uşaq tələf olmuşdu. Yüklə 0,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|